Blog

Bisschopswijding van bisschop Dimitrios,
nieuwe Metropoliet van Frankrijk (Oecumenisch Patriarchaat)

De nieuwe metropoliet van Frankrijk, aartsbisschop Dimitrios, is vandaag gewijd tijdens de Goddelijke Liturgie in de patriarchale kerk van het Oecumenisch Patriarchaat van de Heilige Georgios in de Phanar (Istanbul). De liturgie, voorgezeten door Zijne Alheiligheid Oecumenisch Patriarch Bartholomeos, werd bijgewoond door aartsbisschop Emmanuel, metropoliet van Chalcedon, aartsbisschop Meliton, metropoliet van Philadelphia, aartsbisschop Barnabas, metropoliet van Neapolis en Stavropolis, aartsbisschop Joachim, metropoliet van Proussa, alsmede aartspriester Alexis Struve, bisschoppelijk vicaris van het vicariaat van de H. Maria van Parijs en de H. Alexis. Bij deze gelegenheid hield Mgr. Dimitrios een toespraak in het Frans, waarvan u hieronder de vertaling kunt zien.

Toespraak in het Frans door bisschop Dimitrios
bij zijn bisschopswijding, zondag 25 juli 2021

Sta mij toe om in het Frans te spreken. Allereerst wilSta mij toe om in het Frans te spreken. Allereerst wil ik Uwe Alheiligheid en de Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat danken voor het vertrouwen dat u mij vandaag schenkt door mij uit te nodigen de geestelijke verantwoordelijkheid op mij te nemen van het Heilige Aartsbisschop van Frankrijk. Dit is een eer waarvan ik de ernst nauwelijks kan inschatten, ook al heb ik vele jaren in de historische kerk van de Boodschap van de Moeder Gods in Marseille gediend. Allereerst zou ik mijn parochianen willen zeggen hoezeer hun actieve aanwezigheid en genegenheid mij hebben geholpen in mijn pastoraal dienstwerk. Vandaag zou ik hen daarvoor willen bedanken, maar ik zou hen ook willen zeggen dat mijn nieuwe functies, hoewel geografisch wat verder van elkaar verwijderd, mij geestelijk dichterbij zal brengen.
Het overnemen van Zijne Eminentie metropoliet Emmanuel van Chalcedon is zeker geen gemakkelijke taak, zo omvangrijk en beslissend was zijn activiteit voor de orthodoxie in Frankrijk. Ik hoop, met Gods hulp, in zijn voetsporen te kunnen treden en de vele projecten waarvan hij de onvermoeibare initiator was, te kunnen blijven uitvoeren. En als ik kijk naar de taak die nu op mij rust, is het met een gevoel van ongeduld, maar ook van nederigheid dat ik de onontbeerlijke samenwerking met mijn broeders bisschoppen van de Orthodoxe Bischoppenconferentie van Frankrijk wil verdiepen, zodat de getuigenis van onze Kerk kan blijven schitteren in Frankrijk. Ik ben ook bijzonder verheugd over de voortzetting van de oecumenische verbintenis met onze broeders en zusters van verschillende christelijke zusterkerken, zonder de interreligieuze samenwerking te vergeten, die in de context van het Franse secularisme een bizonder belang kent.
Aan alle geestelijken en gelovigen van het Aartsbisdom van Frankrijk, aan haar vele kloostergemeenschappen, wil ik mijn bewondering en dankbaarheid betuigen voor het levend houden van de historische traditie van het orthodoxe geloof in de diaspora. Ik zie ernaar uit u allen te leren kennen en met u samen te werken in de groei van de wijngaard van de Heer. Intussen vertrouw ik mij toe aan uw gebeden opdat de Heer mij helpt en steunt nu mij deze nieuwe verantwoordelijkheden als Metropoliet van Frankrijk worden toevertrouwd.
Ik kan deze bescheiden mededeling niet beëindigen zonder de geestelijkheid en de gelovigen van het vicariaat van de H. Maria van Parijs en de H. Alexis van Ugine te vermelden, dat thans integraal deel uitmaakt van het Aartsbisdom van Frankrijk. Aan haar vertegenwoordigers die hier vandaag aanwezig zijn, en in de eerste plaats aan aartspriester Alexis Struve, zeg ik mijn dankbaarheid en mijn niet aflatende steun toe. Tenslotte zou ik deze boodschap willen eindigen met de woorden van de Heilige Apostel Paulus aan Timoteüs: “Groot is inderdaad het geheimenis der godzaligheid. Hij werd geopenbaard in het vlees, gerechtvaardigd door de Geest, aanschouwd door de engelen, verkondigd onder de heidenen, geloofd in de wereld, verheven in heerlijkheid. (1 Tim. 3, 1-16) Dit mysterie is niets anders dan het leven van de Kerk dat zich in de wereld ontvouwt voor haar verlossing.

Boodschap aan Metropoliet Dimitrios ter gelegenheid
van zijn bisschopswijding

Hieronder vindt u de boodschap aan Monseigneur Dimitrios, aan de vooravond van zijn bisschopswijding, in naam van de geestelijkheid, de monniken en de monialen en de gelovigen van het Aartsbisdom van Frankrijk.

Beste Monseigneur,
Wij, geestelijken, monniken en kloosterzusters van de parochiegemeenschappen en kloosters van het Aartsbisdom van Frankrijk, zijn bijzonder verheugd met uw verkiezing aan het hoofd van ons Aartsbisdom. Wij verheugen ons en sturen u onze hartelijke gelukwensen. Onder uw leiding zullen wij al onze kracht inzetten om te leven en te getuigen van de Blijde Boodschap, waar de Heer ons ook geplaatst heeft. Zoals u weet, bestaat uw Aartsbisdom uit orthodoxen van alle rangen en standen, westerlingen die het geloof ontdekken of herontdekken via de orthodoxie, afstammelingen van immigranten en recente immigranten. Deze verscheidenheid is een rijkdom die de uitdrukking is van het oecumenische karakter van ons Patriarchaat.
Monseigneur, wij verzekeren u van onze gebeden dat uw apostolaat in Frankrijk, dat u reeds kent, bevloeid door de getuigenis van zovele heiligen, onze gemeenschappen zal blijven doen groeien naar de ” volheid van Christus” (Ef 4,13) en het licht van de wereld moge weerkaatsen. Wij geestelijken, monniken en monialen voegen onze stem bij die van alle gelovigen die al uw gemeenschappen in Frankrijk steunen en richten ons uit de grond van ons hart tot u: AXIOS! AXIOS! AXIOS!

Nieuwe Metropoliet van Frankrijk:
Archimandriet Dimitrios Ploumis

Op deze dag, 20 juli 2021, kwam de Heilige Synode bijeen onder het voorzitterschap van Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch. Op zijn voorstel werd de Eerwaarde Archimandriet Dimitrios Ploumis, rector van de historische parochie van het Ontslapen van de Moeder Gods in Marseille en diocesaan leider van de regio Midi, unaniem gekozen aan het hoofd van het Orthodox Aartsbisdom van Frankrijk.

Het pas verkozen hoofd van het orthodox aartsbisdom van Frankrijk vierde de ceremonie van de kleine en grote boodschap en ontving de gelukwensen van de patriarch, en de Metropolieten leden van de Heilige Synode. De wijding van de nieuw verkozen Metropoliet van Frankrijk had plaats in de Patriarchale Kerk op zondag 25 juli 2021. Namens het Secretariaat van de Heilige Synode.

In Memoriam

Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeos krijgt vaccin toegediend

Op donderdag 28 januari 2021, kort voor de middag, kreeg Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeos het COVID-19 vaccin toegediend in het Universitair Medisch Centrum CAPA in Istanbul.

Zijne Alheiligheid bedankte de artsen en het personeel van het Medisch Centrum, en via hen, alle eerstelijns gezondheidswerkers over de hele wereld voor hun zelfopoffering bij de zorg voor de geïnfecteerden en hun dierbaren.

Het is het vurige gebed van Zijne Heiligheid dat iedereen zich zo snel mogelijk laat vaccineren om dit wereldwijde en dodelijke virus in te dammen.

Hoe iconen zullen gemaakt worden in de kerk Heilige Nicolaas in New-York

Een van de meest bekende hedendaagse iconografen, Hiëromonnik Loukas van het Xenofontos klooster op de Athos Berg, startte met het “schilderen” van het visioen van Aartsbisschop Elpidorhoros van Amerika dat het Paradijs op aarde wil uitbeelden in de Grieks-Orthodoxe kerk van de Heilige Nicolaas.

Aartsmonnik Loukas studeerde wiskunde en bereidde de autonomie voor van de Orthodoxe Kerk van Oekraïne. De ernstig bejubelde iconograaf reisde naar New-York om de Grieks-Orthodoxe Kerk van de Heilige Nicolaas te bezoeken, samen met Bisschop Joachim van Amissos, die gespecialiseerd is in de geschiedenis van de Byzantijnse kunst. Ondanks de moeilijke voorwaarden in deze Coronatijd wou ik toch zelf naar de kerk gaan om het werk te superviseren.

Zoals vader Loukas aanduidde, wou hij dat ”de aanwezigheid  van de Heilige Nicolaas een troost en hoop zou zijn in de koude atmosfeer van ijzer en glas architectuur, en dat de heilige ons zou beschermen met zijn oneindige mirakelen”.

“Ik doe mijn best om het tijdloze van deze gebeurtenissen te combineren met de tragische gebeurtenissen die hier plaats vonden”, zei de iconograaf van de Broederschap van het Xenophontos klooster op de Athos Berg, waar een sterke artistieke activiteit heerst. De slachtoffers van die rampspoedige dag worden zo evenzeer  herdacht als zij die hun leven lieten om de slachtoffers te redden die gevangen zaten.”

Het doel is om de kerk afgewerkt te krijgen in 2021 en ze in te wijden op 11 september 2021, precies 20 jaar na de terroristische aanvallen op het World Trade Center. “Ook al werden we vernederd zowel als Aartsbisschop of als een Natie, hebben wij niet de hoop verloren, nooit ons geloof verloren, noch onze vastberadenheid om deze kerk te bouwen” zei Aartsbisschop Elpidophoros. Hij beloofde dat het niet alleen een Grieks-Orthodoxe kerk zou zijn, maar een Nationaal Tabernakel zou worden voor alle Orthodoxen, voor de Griekse gemeenschap en voor het Amerikaanse volk.

ORTHODOX LEVEN IN KENIA – DE IMPACT VAN MISSIES
OP 12 NOVEMBER BEGINT ER EEN REEKS VAN VIER SEMINARIES VIA HET WEB

Naar Kenia reizen om er getuige te zijn van het orthodox geloof doe je niet zomaar. Niet iedereen kan zich een reis veroorloven van 9.500 mijl om de levendigheid van het geloof te kunnen ervaren, de vroomheid van het volk, en ondergedompeld te kunnen worden in een nieuwe culturele atmosfeer.

Er valt zoveel te leren van de orthodoxe christenen in Kenia, en dit is voor ons de gelegenheid om te ontdekken hoe het missieprogramma een positieve impact had op de groei van ons geloof en vrijwilligers motiveerde uit de Verenigde Staten om deze zo noodzakelijke inspanning te steunen.
De Grieks Orthodoxe Kerk van de Heilige Johannes de Doper in Beaverton biedt ons een vierdelig web seminarie aan “Orthodox leven in Kenia – De impact van missiewerk”. Tijdens deze livestream seminaries zullen de deelnemers meegenomen worden naar kerken, dorpen en scholen een wereld verwijderd en toch verbonden door ons geloof en onze liefde in Jezus Christus.

Het schema van de seminaries is als volgt:

• Donderdag 12 november “Effecten van afhankelijkheid” met Dr. William Black

• Donderdag 19 november “Reactie op verandering” met Joël Pleban, Elayne Goldman en Virginia Gathoni

• Donderdag 3 december “Opvoeding en liturgische noden” met Theodoros en Eleni Karamatskos en Virginia Gathoni

• Donderdag 10 december “Een persoonlijk gesprek met Zijne Eminentie Aartsbisschop Makarios van Kenia” met Dr. William Black

De vrije Webinars zullen beginnen om 17.00 PST, 20.00 EST,

en zullen in livestream te volgen zijn op de pagina van You Tube

van de parochie van de Heilige Johannes de Doper.

Je moet je niet registreren, klik gewoon en laat je inspireren.

Post eventueel je vragen voor de presentatoren en in de mate van het mogelijke zullen ze beantwoord worden tijdens de livestream sessies.

Kan je niet deelnemen, dan kan je de Webinars ook bekijken na iedere sessie want zij zullen on line gepost worden na iedere sessie.
Dit is een unieke gelegenheid en een die de orthodoxe christenen van over heel de wereld verbindt. Noteer dit in jullie agenda zodat je het niet mist.

Voor meer informatie bezoek http://stjohngoc.org/ministries/missions-evangelism/orthodox-kenya/ of mail naar orthodoxkenya@gmail.com.

Te Deum ter gelegenheid van het feest van 28 oktober in het Aartsbisdom

Zijne Eminentie de Metropoliet van België en Exarch van Nederland en Luxemburg vierde zondag 25 oktober 2020 de Goddelijke Liturgie in de Kathedraal van de Heilige Aartsengelen Michaël en Gabriël van Brussel. Hij was omringd door leden van de geestelijkheid van het aartsbisdom. Er waren eveneens vertegenwoordigers van de Griekse autoriteiten in België en slechts een beperkt aantal gelovigen aanwezig, vanwege de sanitaire maatregelen om de verspreiding van Covid-19 te vertragen.

Na de liturgie werd een Te Deum gezongen ter gelegenheid van de Griekse nationale feestdag, aangezien deze zondag het dichtst bij de jubileumdatum ligt. Onder de deelnemers herkenden we de officiële autoriteiten van het Griekse diplomatieke corps in België en bij de Europese instanties, onder leiding van Zijne Excellentie de heer Dionysios Kalamvrezos, Ambassadeur van Griekenland in België, evenals de militaire autoriteiten van Griekenland in de NAVO met aan hun hoofd vice-admiraal Mr. Ioannis Pavlopoulos.

In zijn toespraak verwees De Ambassadeur van Griekenland in België, de heer Dionysios Kalamvrezos, naar de historische gebeurtenissen, de zelfopoffering en de eenheid die de Grieken destijds tentoon spreidden, eigenschappen die ook in deze moeilijke tijd noodzakelijk zijn.

Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België dankte de ambassadeur voor zijn toespraak en wenste Griekenland al het goede om de huidige moeilijkheden te overwinnen, want “Griekenland”, zei hij, als “vlaggenschip van de democratie en de Europese beschaving heeft de wereld en de hedendaagse samenleving veel te bieden”.

Daarop volgden de nationale hymnen, dat van Griekenland dat allen meezongen, en dat van het gastland.

Tot slot werd een herdenkingsgebed en kranslegging verricht op de begraafplaats waar drie Griekse soldaten liggen.

Boodschap van Zijne Heiligheid Oecumenische Patriarch Bartholomeus

op het Interreligieuze Forum van de G20 

(Riyadh, 13-17 oktober 2020)

Uwe Eminentie,

Uwe Excellenties,

Wij wensen u zegeningen bij deze aanvang van het Interreligieuze Forum van de G20, van 13 tot 17 oktober, dat uit Riyad, in het Koninkrijk Saoedi-Arabië, wordt uitgezonden. Wij waarderen de inspanningen van de Saoedi-Arabische autoriteiten om een open ruimte te bieden voor de interreligieuze en interculturele dialoog en om deze vooraanstaande online-bijeenkomst te organiseren.

Het Interreligieuze Forum van de G20 biedt de politieke leiders een buitengewone gelegenheid om samen te komen en na te denken over belangrijke beleidsinitiatieven op mondiaal vlak en die gebruik kunnen maken van de invloed van de grootste economieën ter wereld. Het is ons een voorrecht geweest u te mogen begroeten ter gelegenheid van vorige Forums, en we feliciteren de organisatoren met het aantrekken van zo’n uitgebreide bijeenkomst van religieuze leiders, overheidsfunctionarissen, academici en deskundigen uit het maatschappelijk middenveld. We zijn verheugd te zien dat er in het programma altijd veel aandacht is geweest voor milieukwesties, zowel in plenaire als in gelijktijdige sessies.

We hadden alleen graag gezien dat we er fysiek bij hadden kunnen zijn, wetend en met waardering voor de vrijgevigheid van onze Saudi-Arabische gastheren, die oprecht hadden gehoopt dat we aan zo’n historisch forum zouden kunnen deelnemen. Helaas is onze situatie dit jaar anders dan ooit tevoren, vanwege de COVID-19 pandemie. Het jaar 2020 is voor veel mensen een zeer uitdagende periode geweest vanwege de coronavirusziekte. We zijn zeer bedroefd om te zien dat veel mensen zijn overleden, dat deze nieuwe situatie de kloof tussen arm en rijk heeft vergroot, de gezondheidszorg heeft gecompliceerd en de toegang tot de basisbehoeften aan voedsel, water en onderdak heeft belemmerd.

We zijn ook opnieuw getuige geweest van de situatie van veel migranten, vluchtelingen en asielzoekers die in de Middellandse Zee om het leven zijn gekomen en veel beproevingen hebben moeten doorstaan. Zoals in de Bijbel wordt gezegd: “Als één deel lijdt, lijdt elk deel eronder; als één deel wordt geëerd, verheugt elk deel zich erover” (1 Korintiërs 12,26). “Wanneer dat één lid lijdt, delen ale ledematen in het lijden; wordt één lid geëerd, alle leden delen in de vreugde.”

Dergelijke al te alledaagse taferelen blijven oproepen tot ware solidariteit. Publieke woorden dienen vertaald te worden in publieke daden, in navolging van het evangelie verhaal van de barmhartige Samaritaan. Het centrale punt van onze orthodoxe theologie is de bescherming van de menselijke waardigheid die in onze natuur wordt weerspiegeld als wezens die naar het beeld en de gelijkenis van God zijn geschapen (Genesis 1.26).

Wij willen iedereen die nu deze zitting bijwoont eraan herinneren dat de menselijke waardigheid geen kleur, geslacht, leeftijd, etniciteit of religie kent. Iedereen heeft dezelfde waarde en daarom moet er op elk moment en op elke plaats voor respect en gelijke behandeling van mensen worden gezorgd.

Dit jaar zijn we ook getuige geweest van de opkomst van de Black Lives Matter beweging in de VS. We staan op dezelfde voet als zwarte mensen en mensen van kleur over de hele wereld om de door God gegeven oneindige waarde van ieder mens te bevestigen: een mens kan niet worden gereduceerd tot marktwaarde, tot slechts een product voor uitwisseling. Om het met de woorden van een beroemde filosoof te zeggen: “Alles heeft ofwel een prijs ofwel een waardigheid. Voor datgene wat een prijs heeft, kan ook iets anders in de plaats gesteld worden als equivalent. Wat daarentegen boven elke prijs verheven is [en dat is de menselijke persoon] en derhalve geen equivalent toelaat, heeft een waardigheid. “

Wij willen deze gelegenheid aangrijpen om onze stem te verheffen tegen structurele ongelijkheden, elke vorm en uitdrukking van racisme, etnocentrisme, tribalisme, kasteïsme en classisme. De beleidsmakers en degenen die het beleid uitvoeren moeten weten dat we oproepen tot nultolerantie ten aanzien van onrechtvaardigheid en elke andere vorm van discriminatie.

Ook willen we onze tevredenheid uiten over het feit dat de organisatoren hebben besloten om de kwestie van het behoud en de bescherming van het religieuze en culturele erfgoed aan te pakken. We moeten begrijpen en onthouden dat heilige plaatsen nauw verbonden zijn met onze religieuze identiteit en vroomheid. Helaas hebben we ervaren dat dergelijke dierbare plaatsen wapens of doelwitten kunnen worden bij het verspreiden van etnische en religieuze onverdraagzaamheid. Daarom moeten we proberen om solidariteit, tolerantie en samenwerking te bevorderen, bruggen te bouwen, openheid en vertrouwen te kweken. Samen met de bewustmaking en de sensibilisering van het geweten worden we opgeroepen om concrete gemeenschappelijke initiatieven en acties te lanceren. Een sterkere mobilisatie op het niveau van de acties is echt nodig voor ons allemaal.

Daarom dringen wij er bij de deelnemers aan dit forum op aan om het VN-actieplan voor de bescherming van religieuze sites (Plan of Action to Safeguard Religious Sites) te steunen. We willen ook de opstelling van beleidsaanbevelingen aanmoedigen die de onderlinge afhankelijkheid tussen de bescherming van religieus en cultureel erfgoed en de verbetering van het wederzijds begrip en respect en de interreligieuze toenadering benadrukken. Dit alles vermindert de mogelijkheid van een gevaarlijke botsing van beschavingen en elimineert ongerechtvaardigd wantrouwen tussen volkeren met verschillende religieuze en culturele achtergronden, wat bijdraagt aan de weg naar vrede, gebaseerd op gerechtigheid en solidariteit.

We zijn ons ervan bewust dat het beheer van heilige plaatsen op niet-conflictueuze wijze complex is, maar we zijn er sterk van overtuigd dat onze religieuze en culturele monumenten kunnen fungeren als vitale uitgangspunten voor een eerlijke dialoog. Ze bieden plaatsen waar buren, burgers en naties op vruchtbare wijze bij elkaar kunnen komen. Daarom zult u iets echt belangrijks hebben bereikt als u zulke goede beleidsaanbevelingen kunt ontwikkelen die zelfs voor de economieën van de G20 gunstig kunnen zijn om een betere milieukwaliteit te ondersteunen en de duurzame bescherming van de religieuze identiteit en het culturele erfgoed wereldwijd te versterken.

In deze geest wensen wij u productieve beraadslagingen en inspirerende resultaten toe. U zult kwesties aansnijden die enorme gevolgen hebben voor onze planeet, voor ons samenleven en voor de mensheid en haar spirituele waarden. Wij wensen u onze hartelijke groeten en gebeden en wensen u veel succes.

Dank u voor uw vriendelijke aandacht!

Voor de videoboodschap: KLIK HIER

Parochiefeest van de Heiligen Silouan de Athoniet
en Martinus van Tour en Diakenwijding

Ter gelegenheid van de herdenking van één van haar patroonheiligen, de H. Silouan de Athoniet, ging Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België en Exarch van Nederland en Luxemburg op zondag 20 september 2020 voor in de Goddelijke Liturgie in de parochie van de Heiligen Silouan de Athoniet en Martinus van Tour in St.- Gillis (Brussel) ter gelegenheid van de de herinnering aan een van zijn beschermers, de heilige Silouane de Athoniet, en wijdde er eveneens de koorleider, de heer Laurent Van Damme, tot de diaken.

De nieuw gewijde is architect van opleiding, heeft de Belgische nationaliteit en studeerde af aan het Orthodox Theologisch Instituut van het Aartsbisdom “Heilige Apostel Paulus”. Samen et zijn echtgenote, die uit een klerikale familie stamt, vormen zij een gezin met vier kinderen. De nieuwe diaken zal zijn diaconie uitvoeren in de parochie waar hij tot nu toe als voorzanger heeft gediend.

De parochie van de HH. Silouan de Athoniet en Martinus van Tours is een van de twee Franstalige parochies van Brussel. Zij werd opgericht in 1995 met eerwaarde vader Bartholomeos D’Huyvetter als eerste priester. In 2006 werd de heer Athanase de Theux door toenmalig Metropoliet Panteleimon tot diaken van de parochie gewijd. Zijn priesterwijding in 2008 stelde hem in staat het parochieleven in handen te nemen, waardoor de Franstalige orthodoxen van Brussel verder hun geloof in de eigen taal konden beleven.
Zich inspirerend op de evangelieperikoop van de dag verwees Zijne Eminentie in zijn toespraak tot de kandidaat naar Christus die elke gelovige oproept om zijn kruis te dragen, en moedigde hem aan om deze roeping te aanvaarden in de naam van Christus en van de Heilige Silouan de Athoniet, beschermer van de parochie. “Wat een genade om uw diakenwijding te mogen beleven op de feestdag van de patroonheilige van onze parochie: de Heilige Silouan de Athoniet. Hij is een heilige waar wij westerse orthodoxen erg van houden! Onder de duizenden monniken die naar het monastiek ascetisme leefden op de berg Athos en die aldus het enige spoor van hun leven achterlieten in een register van Athonitische archieven, was deze monnik een baken voor onze tijd en van spirituele uitstraling, waarvan noch zijn oorsprong, noch de bescheidenheid van zijn persoon voorbestemd leken om vele generaties te verlichten. Hij die meer dan veertig jaar de Tuin van de Allerheiligste niet verliet, is nu over de hele wereld bekend … omdat hij een diepmenselijke dimensie had, bestaande uit liefde voor de naaste en mededogen voor alle mensen, wat het op het eerste gezicht zeker toegankelijker leek voor onze tijdgenoten, die verloren zijn in onverschilligheid en ongeloof ”.

Hij besloot met het uiten van zijn vreugde als Metropoliet om een nieuw lid te verwelkomen in de geestelijkheid van zijn Aartsbisdom, een persoon die bereid is zich te wijden aan een goede zaak, altijd trouw aan onze Moederkerk, het Oecumenisch Patriarchaat, dat met weinig middelen onvermoeibaar inzet voor zijn verspreide kudde!

Vervolgens dankte Zijne Eminentie, na de nieuwe diaken en de leden van zijn familie te hebben gefeliciteerd, de deelnemers die waren gekomen om dit moment van vreugde voor het Aartsbisdom te delen, al degenen die bijdragen in de parochie, en vooral de rector van de parochie, vader Athanase de Theux, die hij de rang van Oikonomos van het Aartsbisdom toekende.

Voor meer foto’s: KLIK HIER

Protocol Nr. 529

† BARTHOLOMEOS

DOOR DE GENADE GODS AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,

NIEUW ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH

MOGE DE GENADE, DE VREDE EN DE BARMHARTIGHEIDVAN ONZE HEER, GOD EN REDDER JEZUS CHRISTUS, DE OORSPRONG VAN DE GEHELE SCHEPPING, MET HET PLEROMA VAN DE KERK ZIJN.

Eerbiedwaardige broeders en geliefde kinderen in de Heer,

Meer dan ooit wordt onze natuurlijke omgeving en het milieu waarin wij ons dagelijks begeven, bedreigd. En deze bedreiging treft niet alleen de kwaliteit van het leven als wel het leven zelf en het voorbestaan van de schepping. Deze bedreiging is groter dan er ooit een geweest is in de geschiedenis van de mensheid.

Zoals in de oude griekse mythe Prometheus het vuur uit de hemel had gestolen om het aan de mensen te geven als een geschenk van een onvermoede vernielende kracht, zo staan vandaag de kernwapens overal ter wereld als symbool voor deze steeds groeiende almachtscomplex van de mens, die zich waant God zelf te zijn.

De mens is natuurlijk vrij in zijn groei en ontwikkeling. Maar de menselijke vrijheid kan twee kanten opgaan. Door wetenschap en techniek kan de mens een kracht ontwikkelen die in dienst staat van mens en natuur. Wetenschap en techniek kunnen ertoe bijdragen om steeds efficienter weerstand te bieden aan allerlei ziekten en andere aandoeningen die tot op heden toe als noodlottig werden bestempeld. Wetenschap en techniek kunnen nieuwe perspectieven openen naar een betere en gezondere toekomst van de mensheid. Maar anderzijds kunnen wetenschap en techniek ook leiden tot de vernietiging van onze natuurlijke omgeving, en ook tot de vernieling van de zo rijke biodiversiteit in de dieren- en plantenwereld. Wetenschap en techniek leiden vandaag ook tot de vervuiling van onze grote water voorraden en van de lucht die wij dagelijks inademen; en uiteindelijk tot de grondige verstoring van ons klimaat en de evenwichtige afwisseling van de seizoenen.

Het is toch onverantwoord dat de mensheid vandaag economische beslissingen neemt zonder rekening te houden met het ecologische impact ervan. Economische ontwikkeling mag geen nachtmerrie blijven voor het milieu. Wij zijn er immers zeker van dat een gezond alternatief voor economische ontwikkeling mogelijk is, ter vervanging van het zogenaamde economisme dat louter gericht is op maximale winst. De toekomst van de mens is toch niet de homo “economicus”. In de laatste decennia heeft het oecumenisch Patriarchaat juist daarom een aantal initiatieven ontwikkeld ter bescherming van ons milieu en de geschapen wereld. Zij heeft op die manier een pioniersrol vervuld. En dat zullen wij ook blijven doen in de toekomst. We zullen ecologische conferenties organiseren; wij zullen de gelovigen en de jongeren blijven uitnodigen tot concrete acties ter bescherming van het milieu. Wij zullen deze problemen blijven aankaarten in onze interreligieuze dialogen, alsook in onze kontakten met politieke leiders; wij zullen blijven samenwerken met ecologische  organisaties en bewegingen. Het is gebleken dat deze samenwerking nieuwe mogelijkheden openen tot efficiënte gemeenschappelijke acties.

De milieu-activiteiten van het patriarchaat zijn niet zomaar een eenmalige reactie van een nieuw fenomeen maar zij zijn het logisch gevolg van haar kerkelijk zelfbewustzijn.  Het leven zelf van de kerk is immers toegepaste ecologie. Het sacramenteel leven van de christenen, het godsdienstig engagement van de gelovigen, het teruggetrokken leven van de monniken en monialen in hun kloosters leiden vanzelfsprekend tot een diepere eerbied voor de schepping. De ecologische gevoeligheid van de orthodoxe kerk is geen modeverschijnsel van voorbijgaande aard maar is een essentiële dimensie van het christelijk leven. De hedendaagse acute milieucrisis heeft dit bewustzijn alleen aangescherpt. De strijd voor de bescherming van de schepping is een centrale dimensie van ons geloof. Eerbied voor het milieu is de basis voor de verheelijking van de naam van God. De vernietiging en de beschadiging van de geschapen wereld is daarentegen zondermeer een blaam aan de Schepper zelf.

Geliefde kinderen, het is duidelijk dat het ons aller verantwoordelijkheid is om onze natuurlijke omgeving als een kostbaar gemeengoed te verzorgen en te beschermen. Wij allen  moeten leren leven zonder schade te brengen aan onze natuur. Vandaag is dat een categorieke en dringende oproep tot de gehele mensheid. Wij weten dat vele individuen en ook heel wat gemeenschappen en organisaties zich daarvoor reeds hebben ingezet. Er is inderdaad een nieuwe stroom ontstaan van ecologische verantwoordelijkheidszin. Maar anderzijds stellen wij vast dat de meeste staten eerder beantwoorden aan hun economische impulsen met verwaarlozing van de bescherming van het milieu.

Intussen blijven we staan voor deze cruciale vraag: hoelang kan onze aarde en geheel onze geschapen wereld al die steriele debatten en deze besluiteloosheid der naties verdragen blijven? Een merkwaardige vaststelling is deze: tijdens de huidige Covid-19 pandemie met de opgelegde reisbeperkingen, de sluiting van de fabrieken, de vermindering van de industriële activiteiten, heeft men een vermindering vastgesteld van vervuilende stoffen in de atmosfeer. Het is daardoor eens te meer aangetoond dat onze economische gedrevenheid een absolute prioriteit geeft aan rendabiliteit boven de bescherming van ons zo kostbaar leefmilieu. Meer dan ooit toont dit aan dat er een absolute noodzaak is ontstaan naar een koerswijziging. De vraag wordt meer en meer gesteld naar een ecologisch gerichte economie. We doen een beroep op de orthodoxe jongeren om te beseffen hoe belangrijk het is om als christelijke gelovige te leven in deze moderne wereld. In deze geest wensen we u allen vanuit de Fanar een gelukkig en gezegend nieuw kerkelijk jaar, in dankbaarheid voor de gehele schepping Gods.

Moge door de voorspraak van de Alheilige Moeder Gods de genade en de barmhartigheid van onze algoede God over u nederdalen.

1 september 2020

† Bartholomeos van Constantinopel

vurig voorbidder van jullie allen bij God

Gisteren, 11 augustus 2020, had in het Klooster van de Moeder Gods Aller Bescherming te Bussy-en-Othe (Frankrijk) de begrafenis plaats van Vader Boris Bobrinskoy, Protopresbyter van de Oecumenische Troon. Het was een bijzondere dag voor de Orthodoxie in West-Europa, een dag van eenheid en verbondenheid. Iets waar onze Kerk vandaag de dag veel nood aan heeft.

Vader Boris is in de Heer ontslapen in de nacht van 6 op 7 augustus, in het licht van de Verheerlijking van onze Heer en Verlosser Jezus Christus. Dit is allicht niet toevallig, want Vader Boris was zelf voor velen een waarachtige verlichter, als mens, als theoloog, als priester en vooral als geestelijke vader. Hij was voor ons allen – die hem van nabij gekend hebben – een licht in de duisternis, een voorbeeld tot navolging.

Enkele honderden gelovigen waren samen gekomen om te bidden voor zijn eeuwige zielenrust en hem te begeleiden tot zijn laatste rustplaats, op het kerkhof van Bussy-en-Othe. Eerst werd er een Goddelijke Liturgie gevierd, voorgegaan door Aartspriester Alexis Struve, bisschoppelijk vicaris voor de Parochies van Russische Traditie, die omringd was van priesters en diakens. De Liturgie werd bijzonder mooi gezongen, in het Slavisch, door de monialen van het Klooster, o.l.v. de Abdis Moeder Emiliani. Nadien volgde de Begrafenisdienst voorgegaan door Zijne Eminentie Metropoliet Emmanuel van Frankrijk, eveneens omringd van priesters en diakens, behorende tot diverse lokale Orthodoxe Kerken. De hymnen werden gezongen in het Frans door een koor o.l.v. Pierre Rehbinder.

De echtgenote van Vader Boris, Matouchka Hélène, en hun kinderen en kleinkinderen zaten aan de zijde van de kist. In de menigte merkte men ook de aanwezigheid op van enkele bisschoppen (Metropoliet Athenagoras van België, Aartsbisschop Job van Telmissos en Bisschop Symeon van Domodedovo), maar ook van Dom Michel Mallèvre, dominicaan en hoofdredacteur van het oecumenisch tijdschrift Istina, en dus vertegenwoordiger van de Rooms-Katholieke Kerk.

Opmerkelijk was hoe de eenheidsfiguur, die Vader Boris was, op zijn uitvaart orthodoxe clerici rond hetzelfde altaar samenbracht om deel te hebben aan het Lichaam en Bloed van Christus. Dit is helaas geen evidentie meer, sinds de orthodoxe christenen in de Diaspora meer dan ooit verdeeld zijn. Zo verbrak het Patriarchaat van Moskou de communio met het Oecumenisch Patriarchaat omwille van de toekenning van de autokefalie aan de Orthodoxe Kerk van Oekraïne. Het verbreken van de communio wordt als bijzonder pijnlijk en onaanvaardbaar ervaren. De orthodoxe christenen in West-Europa willen dat er spoedig een einde komt aan dit droevig besluit en dat we opnieuw samen de Liturgie kunnen vieren. Welke getuigenis van het christen-zijn leggen we af in een wereld die steeds meer afstand doet van God en diens Kerk? Alleen maar van verdeeldheid, daar waar we geroepen worden tot eenheid en naastenliefde. Laten we – zonder uitstel – samen bidden en werken aan het herstel van die eenheid.

We zijn ervan overtuigd dat Vader Boris ons hierin zal helpen dit en elk geschil te overstijgen, opdat we voorbeelden zouden zijn van die eenheid die Christus zelf van ons verlangt! Die overtuiging hebben we, omdat Vader Boris zelf de nodige kwaliteiten had om te overbruggen, om te relativeren en om op de juiste wijze pastoraal en geestelijk raad te geven. Zijn blik en enkele woorden volstonden om u terug op het juiste pad te zetten! Hij was ook de man van de dialoog, zowel inter-orthodox als op oecumenisch vlak. Deze kwaliteiten maakten van hem een waarachtige bruggenbouwer, een verzoener en voorbeeld voor ons allen.

Na de uitvaart werd iedereen uitgenodigd om een lichte maaltijd in de binnenkoer van het Klooster, waar clerus en gelovigen de familie en de monialen verder omringden in hun beproeving.

Vader Boris Bobrinskoy werd te Parijs geboren op 25 februari 1925, in een gezin van de Russische emigratie. Na school te hebben gelopen bij de Paters Jezuïeten volgde hij zijn theologische opleiding aan het Orthodox Theologisch Instituut Saint-Serge te Parijs, waaraan hij vele jaren nauw verbonden bleef. Zo werd hij in 1954 professor van dogmatische theologie en in 1993 decaan van het Instituut. De spirituele grondslag van zijn theologische vorming vond hij bij zijn leermeesters, de grote figuren van de zogenaamde Parijse School, zoals Vader Nicolaas Afanassieff, Vader Georges Florovsky en Vader Alexander Schmemann, met een hernieuwde aandacht voor de Kerkvaders, de Bijbelse herbronning en de na-oorlogse liturgische vernieuwing. Hij werd Doctor in de Theologie. Als priester ontplooide hij een heel actieve pastorale activiteit. Einde de jaren zestig werd hij de rector van de Franstalige Parochie van de Heilige Drie-Eenheid te Parijs, gevestigd in de Crypte van de Orthodoxe Kathedraal van de Heilige Alexander Nevsky. Ook als geestelijke vader bleef hij altijd en voor iedereen beschikbaar voor het sacrament van de Biecht. Zo was hij een echt geestelijk toeverlaat voor ontelbaren, ook voor vele jongeren.

Hij was de voorzitter van ‘La Voix de l’Orthodoxie’, een vereniging die hij in 1981 had opgericht om religieuze uitzendingen voor Rusland uit te zenden. Tevens wordt hij geteld onder de oprichters van de Orthodoxe Fraterniteit in West-Europa.

Metropoliet Athenagoras van België met Mgr Job en Mgr Symeon.

Vandaag valt de deugd van het geduld op door haar afwezigheid. Degenen die geduld hebben, winnen meestal: ongeduld is de bron van veel ernstige problemen.

Geduld in de moeilijkheden van het leven brengt geestelijke volwassenheid. Geduld betekent moed, dapperheid en een wijze ziel. Degenen die geen geduld hebben zijn bang, timide en verliezen. De patiënten, gewonden,  gehandicapten, werklozen en de armen hebben een grote behoefte aan geduld: zonder geduld worden ze gemakkelijk ontmoedigd.

We zeggen vaak tegen anderen dat ze geduld moeten hebben. Het is niet altijd even gemakkelijk. Op de berg Athos wensen ze veel geduld. Geduld is een veelvoorkomend woord, maar moeilijk te bereiken. Het vergt inspanning, hard werken, kennis, nederigheid, verdraagzaamheid, ijver en cultivatie. Ongeduld komt meestal voort uit egoïsme. We moeten het volhouden om echt te kunnen liefhebben. Wie geduldig is, heeft hoop en is daarom bevrijd van ups en downs. Wie  hoopvol is, is optimistisch, geduldig en moedig. We stellen een verstikkend schema op voor onze medemensen, we stellen strenge voorwaarden aan hen en we zijn verdrietig dat ze niet snel reageren. Wat zou het leven zijn als we meer geduld hadden?

Zelfs in het geestelijk leven is er soms een neiging tot onbeschaamdheid. De rechtgeaarde Job is de belichaming van geduld. God vertrouwt de ongeduldige niet. Mensen zoeken snel en gemakkelijk winst. Maar goede dingen worden verworven door te zwoegen. Lichamelijke ziekten kunnen onze geestelijke gezondheid herstellen. Er zijn veel mogelijkheden in het leven: uit verbittering komt het goede. De hindernissen betekenen dat we ver van luiheid, onzorgvuldigheid en verbijstering moeten verrijzen. De ongeduldige heeft geen geestelijke genade, want hij is gevuld met verdriet, depressie, melancholie en frustratie.

We worden in het labyrint gelokt van tegenspoed, schandalen, secularisme, pleziertjes, hebzucht en waanideeën. Wie nederig is en geduld heeft, verzet zich en wint. Geduld zal iemand helpen. Hij zal niet op de knieën worden gebracht, noch tot een scheiding worden geleid, noch de mond gesnoerd worden of onderdrukt worden door allerlei tegenslagen. Het getuigt van sterkte om de bittere gebeurtenissen in je leven zachtmoedig en zonder protest te doorstaan. De vele uitdagingen, eigenaardigheden, grillen en moeilijkheden van het leven geven ruimte voor geduld. Het sterke verlangen van degenen die de anderen al bezitten maakt hen ongeduldig.

Interpersoonlijke relaties vereisen zeker veel geduld. We moeten ons in de plaats van de andere plaatsen, luisteren naar wat hij zegt, zijn pijn voelen, hem toegeeflijk en vriendelijk toespreken: we kunnen niet oordelen. We moeten ook geduld hebben met onszelf, ons innerlijk leren kennen en accepteren. Geduld komt niet alleen voort uit hoop, maar ook uit liefde. Liefde voor God en de mens. Offerliefde. Wie de ander verdraagt is verdraagzaam, zachtmoedig, welwillend, vrijgevig, glimlachend en vredig.

Geduld heeft veel te bieden in het moeilijke moderne leven. We moeten de beroering van de tijd doorstaan, de problemen van anderen, de moeilijkheden van onszelf. Gezegend zijn zij die het tot het einde toe volhouden.

De Dag van de Aarde 22 april 2020 

De Oecumenische Patriarch zegt In zijn boodschap dat “elke dag een gelegenheid is om ‘de aarde te vieren als die van de Heer en dat allen die op de aarde wonen tot de Heer behoren’ (Psalm 24.1). Elke dag is een herinnering aan onze kwetsbaarheid en solidariteit. We worden vandaag meer dan ooit herinnerd aan onze verantwoordelijkheid voor de aarde en voor elkaar in het licht van die onderlinge afhankelijkheid tussen de aarde en al haar bewoners“.

Het bericht vermeld eveneens dat “de crisis een moment van duidelijk en definitief oordeel is. De COVID-19-crisis is een dwingend moment van waarheid en beoordeling van ons respect voor de kostbare gaven die we hebben ontvangen en die ons door God zijn toevertrouwd“.

Oecumenische Patriarch Bartholomeos op de Dag van de Aarde 2020

Dit jaar is het de 50ste verjaardag van de het ontstaan van de Dag van de Aarde. De opdracht van de Dag van de Aarde bestaat erin om samen te werken met burger- en geloofsgemeenschappen om lokale oplossingen te ontwikkelen voor wereldwijde problemen, waaronder klimaatverandering, de aantasting van het milieu door de plasticvervuiling en bedreigingen voor de biodiversiteit. Earth Day promoot programma’s die variëren van acties met weinig impact tot “een miljard groene daden” om de grootste uitdaging van onze tijd aan te gaan.

Natuurlijk is elke dag  “de Dag van de Aarde”! Elke dag is een gelegenheid om “de aarde te vieren als die van de Heer en dat allen die daarin wonen tot de Heer behoren” (Psalm 24.1). Elke dag is een herinnering aan onze kwetsbaarheid en solidariteit. In feite worden we vandaag meer dan ooit herinnerd aan onze verantwoordelijkheid voor de aarde en voor elkaar in het licht van die onderlinge afhankelijkheid tussen de aarde en al haar bewoners. De ecologische verantwoordelijkheid en het respect voor de heiligheid en de schoonheid van elke mens, van ouderen en gehandicapten, armen en gemarginaliseerden, zieken en diegene die lijden zijn vandaag de universele, categorieke verplichting voor de hele mensheid.

In de afgelopen weken, met de alarmerende verspreiding van het Coronavirus (COVID-19), worden we pijnlijk herinnerd aan de onderlinge verbondenheid tussen de mensen over de hele wereld. We zijn dus verplicht om verder na te denken over de noodzaak en de urgentie van onze reactie op kwesties die steeds meer aan kracht winnen en ons voortbestaan bedreigen.
Hoewel het misschien moeilijk is om grondige vergelijkingen te maken of simplistische verbanden te leggen tussen de menselijke invloed op de natuurlijke omgeving en een wereldwijde crisis zoals COVID-19, kunnen we ons de vraag stellen of het opgelegde menselijke isolement om de verspreiding van het virus te voorkomen heeft geleid tot zuiver water en zuivere lucht en tot een herwaardering van onze relatie met de natuur en haar vermogen om ons te genezen? We voegen daar natuurlijk onmiddellijk aan toe aan toe dat geen enkel verlies aan mensenlevens ooit een ecologische vernieuwing van de planeet kan rechtvaardigen, maar het lijdt geen twijfel dat individuele actie en de reactie van de gemeenschap van vitaal belang zijn in de confrontatie met de klimaatverandering en de pandemie van het coronavirus. We bidden vurig voor de snelle terugkeer van het normale leven in deze surrealistische tijden.
De crisis is een moment van duidelijkheid en een definitief oordeel. En de COVID-19-crisis is een dwingend moment van waarheid en beoordeling van ons respect voor de kostbare gaven die we hebben ontvangen en die ons door God zijn toevertrouwd. In de afgelopen decennia hebben we onderstreept en verklaard dat wanneer we geïsoleerd zijn van God, we onvermijdelijk, zo niet onbedoeld, ook de hulpbronnen van de planeet uitputten. Inderdaad, we hebben herhaaldelijk dergelijk gedrag tegen God’s schepping in verband gebracht en zelfs geïdentificeerd met zonde. Net als wij lijdt ook de aarde aan “isolatie” en vervreemding. “De hele schepping kreunt tot op de dag van vandaag met pijn … en verlangt reikhalzend naar … haar bevrijding door de kinderen van God” (Romeinen 8.19-22). Deze tijd van onzekerheid en onzekerheid heeft ons geleerd om voor elkaar te zorgen. Zullen we eindelijk ook leren om onze impact op het milieu te verminderen?
Als gevolg van de ecologische ontwrichting die door de wereldwijde crisis van deze pandemie is ontstaan, zal de Dag van de Aarde dit jaar in de hele wereld elektronisch worden gevierd. Hoe paradoxaal is het dat de aarde ons blijft inspireren, instrueren en uitnodigen tot een hernieuwd engagement en een hernieuwd verbond met de schepping. Hoe zullen we hierop reageren? Ons gebed is dat dit kritieke moment voor ons allen en voor de hele planeet een gelegenheid zal zijn voor vernieuwing en verlossing, voor bevrijding en transformatie, maar ook voor inspiratie en verlichting.

PAASBOODSCHAP
VAN ZIJNE EMINENTIE METROPOLIET ATHENAGORAS VAN BELGIE

EXARCH VAN NEDERLAND EN LUXEMBURG

PASEN 2020

Prot. N°240/2020                            

Dierbare broeders en zusters in Christus,

Christus is verrezen!

Christus is verrezen uit het graf als de ‘eerstgeborene uit de doden’ en niemand van diegenen die in Hem geloven blijft zonder hoop in het graf. Ook diegenen die rusten in de graven wachten op hun opstanding. Christus is verrezen en wij zullen ook verrijzen!

De poorten van het komende Koninkrijk zijn nu geopend en we worden er ons steeds meer van bewust dat wij door God naar zijn beeld geschapen zijn, om ons te laten deelnemen aan zijn eeuwig l
even. Onze deelname aan het goddelijk leven is ons hier op aarde gegeven door onze deelname aan het sacramentele leven van de Kerk. Ook al kunnen we dit jaar “geen Pasen vieren in de Kerk, bedenk dan dat elk contact met Christus Pasen is. We ontvangen genade in de Goddelijke Liturgie omdat de Heer Jezus daarin aa
nwezig is, Hij voltrekt het sacrament en Hij is de Ene, die aan de gelovigen is verleend. Wanneer we echter Zijn Naam aanroepen, gaan we dezelfde aanwezigheid van Christus binnen en ontvangen we dezelfde genade. Daarom, als de Liturgie ons ontnomen worden, hebben we altijd Zijn Naam, worden we van de Heer niet ontnomen”, aldus Archimandriet Zacharias van het Patriarchaal Klooster van Essex.

Het is in de Verrijzenis van Christus dat wij het antwoord vinden op alle vragen die de menselijke geest verstoren. Zelfs op de vraag over de zin van het lijden en de dood. Deze vraag stellen we ons des te meer in deze moeilijke dagen van pandemie. Veelal begrijpen wij niet waarom de Heer ons de beproeft. Maar nu weten we één zaak, nl. dat Christus verrezen is en dat ons de mogelijkheid geboden wordt om aan het Licht van zijn Verrijzenis deel te nemen.

Moge dit Paasfeest voor ieder van ons een tijd van grote vreugde, hoop en licht zijn.

Christus is verrezen! Hij is waarlijk verrezen!

Met mijn vaderlijke zegen en liefde in de opgestane Heer,

Metropoliet Athenagoras van België

Exarch van Nederland en Luxemburg

Patriarchale boodschap voor het Heilige Pascha – Protocol nr. 270 

† B A R T H O L O M E O S
DOOR DE GENADE GODS AARTSBISSCHOP VAN
CONSTANTINOPEL, HET NIEUWE ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH,
MOGE DE VREDE EN DE GENADE VAN DE GLORIERIJK VERREZEN CHRISTUS

MET HET GEHELE PLEROMA VAN DE KERK ZIJN.

Eerbiedwaardige broeders en geliefde kinderen in de Heer,

Bij het bereiken van het Heilige Paasfeest en het delen van de vreugde van de Verrijzenis, zingen we voor de Heer van de heerlijkheid, die door zijn dood de dood overwon, en met Hem Adam, elke mens, deed opstaan, en de deuren van het paradijs voor ons opende.

De roemrijke opstanding van Christus is de verzekering dat niet de dood het leven van de wereld domineert, maar dat het de Heer is die de macht van de dood afschaft, de Heer die eerst bekend stond als niet-geïncarneerde Logos, later als het Woord dat, uit liefde voor de mensheid, voor ons vlees geworden is, stierf als mens en weer opstond op gezag van, en als God, en met glorie zal terugkeren om de goddelijke economie tot stand te brengen.

Als eenwaar gebeurd mysterie en vormt de Verrijzenis de kern van het kerkelijk leven. De stralende aanbidding, de heilige sacramenten, het leven van gebed, vasten en ascese, de pastorale dienst en het goede getuigenis in de wereld, dit alles ademt de geur van paasvreugde uit. Het leven van gelovigen in de Kerk is een dagelijks Pascha; het is een “vreugde van boven”, de “vreugde van de redding”, maar ook “redding als vreugde”.[1]

De diensten van de Heilige Week zijn dus niet somber, maar vervuld met de zegevierende kracht van de Verrijzenis. Ze onthullen dat het Kruis niet het laatste woord heeft in het plan van de redding van mens en wereld. Dit wordt reeds op Lazaruszaterdag aangekondigd. De opstanding uit de dood van de goede vriend van Christus is een voorbode van de “gemeenschappelijke opstanding”. Het opschrift “vandaag hangt aan het kruis” bereikt zijn hoogtepunt met de aanroeping: “toon ons uw heilige Opstanding”.

Voor het Epitafios zingen we: “Ik vier en verheerlijk uw passie, ik bezing uw Graflegging en uw Opstanding”. En tijdens de paasdienst verkondigen we hardop de ware betekenis van het Kruis: “Door het kruis kwam vreugde over de hele wereld”.

De “volmaakt heilige dag” van Pasen is de daggeraad van de “achtste dag”, het begin van “nieuwe schepping”, de ervaring van onze eigen opstanding, het grote “wonder van de redding”.[2] Het is de levende zekerheid dat de Heer voor ons gemarteld en gekruisigd werd, dat Hij voor ons uit de dood is opgestaan en ​​“voor ons de eeuwige opstanding en hemelvaart voor ons voorbereidt”.[3] Tijdens de hele paasperiode zingt de hymnologie met onvergelijkbare poëzie de antropologische betekenis van de roemrijke Opstanding van Christus, de overgang van de mens uit de gebondenheid naar ware vrijheid, “de opkomst, de opgang naar het Beloofde Land”[4]. Deze reddende vernieuwing in Christus vindt plaats in de Kerk als een verlengstuk van het ethos van de eucharistie in de wereld, als een ‘belijdenis van waarheid in liefde’, als samenwerking met God voor de transfiguratie van de wereld, zodat ze de volheid vertegenwoordigt van de laatste openbaring van goddelijke liefde in het koninkrijk van de uiteindelijke bestemming. Leven in de opgestane Christus betekent het Evangelie verkondigen “tot aan de uiteinden van de aarde”, naar het model van de apostelen; het betekent getuigen in daden van de neergedaalde Genade, en de hoop op de “nieuwe schepping”, waar “de dood niet langer zal bestaan; waar geen rouw, geen geween, geen smart meer zal zijn ”[5].

Geloof in de Verrijzenis van Christus en met Hem in onze opstanding doet niets af aan de pijnlijke aanwezigheid van dood, lijden en het kruis in het leven van de wereld. We onderdrukken de wrede realiteit niet; we beschermen onszelf psychologisch niet tegen de dood door het geloof. We weten echter dat het huidige leven niet het volledige leven is, dat we hier slechts “voorbijgangers” zijn; dat we thuishoren in Christus, en op weg zijn naar Zijn eeuwige rijk. De aanwezigheid van lijden en dood, hoe duidelijk ook, is niet de ultieme realiteit. Deze realiteit is de definitieve afschaffing van de dood. In het Koninkrijk van God is er geen lijden of dood, maar eindeloos leven. “Vóór uw eerbiedwaardige Kruisiging” – zingen we – “waren de mensen bang voor de dood; maar na uw glorieuze Passie was het de mens die werd gevreesd door de dood”[6].

Het geloof in Christus geeft kracht, uithoudingsvermogen en geduld om beproevingen te doorstaan. Christus is degene die “alle ziekten geneest en ons van de dood verlost”.[7] Hij heeft voor ons geleden, Hij heeft aan de mensen geopenbaard dat God “altijd voor ons is”, dat de waarheid van God in wezen in Zijn filantropie ligt. Die begeerlijke stem van de goddelijke liefde weerklinkt in de woorden: “wees maar gerust, vriend,” zoals Christus tegen de verlamde zegt,” en “wees maar gerust, mijn dochter,[8]” tegen de vrouw die aan vloeiingen leed, in de woorden “houd moed, ik heb de wereld overwonnen[9]” vóór de Passie en in de woorden “houd moed, Paulus[10]”, die Hij richtte aan de gevangengenomen en met de dood bedreigde apostel der Natiën.

De pandemie van het nieuwe coronavirus heeft aangetoond hoe kwetsbaar de mens is, hoe makkelijk hij in de ban raakt van angst en wanhoop, hoe zwak zijn kennis en zelfvertrouwen is, hoe verouderd het idee is van de dood als een levenseinde markerend feit, waarvoor het volstaat om de dood te vergeten of te onderdrukken om er mee te kunnen omgaan. Extreme situaties tonen aan dat de mens niet in staat zijn om zijn bestaan ​​stevig in handen te houden, wanneer ze geloven dat de dood de onoverwinnelijke realiteit is en de grens die niet kan worden overschreden.

Het is moeilijk voor ons om mens te blijven zonder de hoop op eeuwigheid. Deze hoop leeft in de harten van dokters, verzorgers, vrijwilligers, donateurs en al diegenen die hun lijdende broeders moedig helpen, in een geest van onbaatzuchtigheid en liefde. Zij ademen in deze crisis zonder voorgaande opstanding en hoop uit. Zij zijn de “barmhartige Samaritanen” die, met risico van hun leven, wonden helen door er olie en wijn in te gieten; zij zijn de hedendaagse “mannen van Cyrene” op de Golgotha ​​van de bedlegerige patiënten.

Met deze gedachten, eerbiedwaardige broeders en geliefde kinderen in de Heer, eren we de Naam – die boven elke naam staat – van de Verrezen Heer die leven brengt vanuit  zijn eigen licht en die alles met vreugde laat stralen door het licht van de Verrijzenis. We vragen de genezer van zielen en lichamen, de leverancier van leven en opstanding, in Zijn onuitsprekelijke menslievendheid, om ons waardig te maken en ons te belonen met het kostbare geschenk van de gezondheid, en om ons naar het juiste pad te leiden, zodat met de Goddelijk geschonken vrijheid in de wereld rekening gehouden wordt, als een voorafbeelding van de vervulling ervan in het hemelse koninkrijk van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest.

Christus is Verrezen!

Fanar, Heilig Pasen 2020

† Bartholomeos van Constantinopel

vurig voorbidder van u allen bij God

[1] ^{Vader Alexander Schemann, Journal, ed. Akritas, Athene 2003, p. 223}

[2] ^{Gregorius van Nazianze, Homilie voor Pasen, ΒΕΠ 60, p. 202}

[3] ^{Gregorius Palamas, Over Hemelvaart, PG 151, 277}

[4] ^{Gregorius van Nazianze, op. cit. 191.}

[5] Ap. 21: 4

[6] Vespers 27 september

[7] Dienst van de ziekenzalving

[8] Mt 9: 2 en 22

[9] Joh 16: 33

[10] Hand: 23: 11

TROOSTWOORDEN
BIJ HET BEGIN VAN DE GROTE WEEK

VAN Z.A. De OECUMENISCHE PATRIARCH
BARTHOLOMEOS

  – Homilie na de vespers van Palmzondag  –

11 april 2020

Broeders en kinderen in de Heer,

Opnieuw is de Heilige en Grote Vastentijd tot een einde gekomen. Op zaterdag vierden we met vreugde de opstanding van de intieme vriend van Christus, Lazarus, die als prefiguratie van de “gemeenschappelijke verrijzenis dient”. Zondag genieten we van het feest van Palmzondag, wanneer we zullen zingen: “Gezegend zijt Gij die komt in de naam des Heren. Hosanna in de hoge!”

We gaan de Heilige en Grote Week in met compassie en nederigheid, nadat we de loop van een Grote Vastenperiode hebben doorlopen die anders was dan de vorige. De heersende pandemie heeft ons dagelijks en kerkelijk leven danig veranderd. Onze kerken zijn gesloten. De Heilige smaak van het Heilig Avondmaal, de Heilige communie, ontbreekt aan onze zintuigen. We zien het gezicht van onze broeders en zusters in de kerk niet. We zijn verstoken van de ontroerende diensten en de geur van wierook. Dit alles roept zeker een gevoel van vervreemding op. We blijven in ons huis om ons te beschermen tegen het dodelijke virus; we zijn afwezig in “het huis van de Vader” in wie we ons als orthodoxe niet alleen “thuis” voelen, maar welke “ons thuis” is.

Desalniettemin waren wij genoodzaakt deze kwellende beslissing te nemen en deze regels ook te laten gelden voor de Goede Week, voor de bescherming van iedereen, zonder enige uitzondering.

De mantel van de Patriarch had jullie leven weer moeten bedekken, zoals dit sinds mensenheugenis plaats vindt in de geschiedenis van de Martellaarstroon van Constantinopel.

Beste broeders en kinderen, u moet er zeker van zijn dat als u gekwetst wordt door de gesloten kerken, uw patriarch in nood verkeert en verontrust is. Maar ik verzeker u dat het niet anders kan. In deze kritieke tijd van de pandemie stellen artsen en medische geleerden de verplichte maatregelen voor die door de staat worden opgelegd. Ook wij moeten bijdragen aan de bescherming van onze buren.

Natuurlijk bidden wij tot de God van de liefde, de Geneesheer van onze ziel en ons lichaam, dat Hij de zieken in hun lijden versterkt en het moeilijke werk van de artsen, de verpleegkundigen en al degenen die zich opofferen om dit immense probleem aan te pakken, ondersteunt. Deze ongekende crisis heeft de kracht en de waarde van de liefde en de solidariteit blootgelegd, die alle menselijke normen overstijgen en het zegel van de Goddelijke genade dragen.

We moeten erkennen en aanvaarden dat deze maatregelen ons geloof niet aantasten. Ze doen helemaal niets af aan de centrale plaats die Tempel inneemt of van zijn heilige diensten in het leven van onze gelovigen. Deze tijdelijke beperkende maatregelen zijn geen beslissingen tegen de Kerk. Ze hebben geen betrekking op onze identiteit als gelovigen, maar alleen op onze identiteit als mensen die “vlees dragen en in de wereld wonen”.
Inderdaad, ook wij blijven deze buitengewone maatregelen consequent uitvoeren. In onze Traditie is Pascha niet de enige “gekozen en heilige dag”: het hele leven van de Kerk is Pascha. De verrijzenis is “de glorie van de Kerk” en “de schatkamer van het Koninkrijk”.

De Opstanding is het hele geloof, de ethos en de cultuur van de Orthodoxie. Elke Goddelijke Liturgie is Pascha. De opstanding is elke nederige kapel, elke heilige tempel. De Heiligen en Martelaren van het geloof, de heilige iconen die we vereren, evenals elke daad van liefde en naastenliefde: dit alles ademt de geur van de Opstanding. Het leven van onze gelovigen is een dagelijkse Pascha. We kennen de betekenis van de Opstanding omdat we de betekenis van het Kruis kennen. Wij zijn de Kerk van het Kruis en de Opstanding. We hebben ervaring met het Kruis en de smaak van de Opstanding en daarom verkondigen we op klinkende wijze: “Zie, door het Kruis is de vreugde van de gehele wereld binnengedrongen”.
Zo zullen deze Heilige Week en Pascha, geliefde Christenen, uw Patriarch en de geestelijken van de Phanar intensiever voor u allen bidden. Hier, in het grote klooster van de Orthodoxie, zullen wij uw namen met liefde neerleggen in de Beker des Levens. Jullie zijn “degenen die om legitieme redenen afwezig zijn”, waarvoor we de Heer smeken: “Red, o Heer, Uw volk en zegen Uw erfenis.”

U zal het “Heilige Licht” niet door de kaars op Pascha ontvangen, maar het zal nog steeds uw hart opwekken. Open uw hart op die stralende Nacht van de Opstanding, zodat het licht van de slapeloze lantaarn van de Heilige Grote Kerk van Christus in uw hart kan schijnen. Maak u vrijelijk “leeg” om verlicht te worden door het ontluikende licht van de opgestane Christus. En dan wordt u eveneens “het licht van de wereld”, zoals onze Heer wenst voor hen die Hem volgen.

Broeders en kinderen, deze tijd zal snel voorbijgaan; de pandemie zal verdwijnen; door de genade van God zullen de wonden genezen. Ik bid dat wij allen uit deze crisis tevoorschijn zullen komen, nadat we de dimensie van de diepte in alle dingen hebben ontdekt en de “goede transformatie” hebben ervaren, de kracht van de gemeenschap met God hebben begrepen. God, die “leven en licht” is, en wij de waarde van de goddelijke gaven van gezondheid en leven, van opoffering en verzaking aan de individuele rechten ter wille van de liefde hebben geapprecieerd.

De Heilige Week opent zich voor ons: zie, de Bruidegom komt. Zie, wij stijgen op naar Jeruzalem, terwijl de Heer afdaalt om gekruisigd te worden. Vandaag hangt Hij aan het kruis. We zingen Uw hymnen Uw reddende passie, o Christus en we verheerlijken Uw opstanding. De extreme nederigheid van het Kruis brengt de overwinning van de Koning van de glorie. Wij wensen u allen een vruchtbare strijd, een gunstige reis met Christus op de verlossende weg van het Kruis en de Opstanding.

Nog vele jaren voor iedereen! En een gezegend Pascha!

Fanar, Vespers Palmzondag 2020

† Bartholomeos van Constantinopel

Belangrijke mededeling van ons Aartsbisdom

 aangaande het Covid-19 (Corona) virus (31 maart 2020)

Aan Zijne Excellentie de Hulpbisschop,
Aan de Eerwaarde Priesters en Diakens,
van ons Aartsbisdom,

Met het verschijnen en verspreiden van het coronavirus maken we ongetwijfeld ongeziene en moeilijke tijden door en we bidden tot de Heer voor elke genadegave!

Bij deze laat ik u een nieuw Communiqué geworden van de Heilige Synode van onze Moederkerk, het Oecumenisch Patriarchaat, die tot nader order om de opschorting van alle liturgische diensten vraagt. Dit is waar ook de autoriteiten van onze landen om vragen.

Ik ben me ervan bewust dat – indien we geen beterschap zien van de situatie – we dit jaar een heel moeilijke Heilige en Grote Week en Feest van de Opstanding van Christus zullen beleven, zonder liturgische diensten, zonder Goddelijke Liturgie, zonder Heilige Communie. We moeten onze gelovigen echter aanmoedigen om thuis, vòòr hun iconen, de diensten te bidden, precies zoals Metropoliet Johannes van Pergamon onlangs aanspoorde in een interview. Wellicht kunnen wij hen op onze websites liturgische teksten aanbieden. Bovendien worden we geroepen om onze gelovigen telefonisch of op een andere manier bij te staan en aan te moedigen in deze bizarre omstandigheden waarin angst intrede doet in hun leven. We weten evenwel dat Christus de overwinnaar is van alle kwaad! Laten we bidden en hopen dat ook wij – met Gods hulp en zo spoedig mogelijk – dit kwaad mogen overwinnen en dat we straks onze intieme gemeenschap met onze algoede en menslievende God, verder kunnen beleven!

Ik dank u ook voor uw gebeden voor onze confrater, Vader Nikolaos Palamianakis, die geleidelijk herstelt! Godzijdank!

Met mijn vaderlijke zegen en liefde in Christus.

Uw Metropoliet,

+ Athenagoras van België

Mededeling van het Oecumenisch Patriarchaat

 aangaande het Covid-19 (Corona) virus (31 maart 2020)

Met zijn communiqué van 18 maart kondigde het Oecumenisch Patriarchaat het besluit af om alle kerkelijke rituelen en evenementen op zijn grondgebied tot het einde van de maand op te schorten, evenals zijn voornemen om op de kwestie terug te komen, indien dit door recente ontwikkelingen nodig zou worden geacht.

Aangezien het aantal gevallen van COVID-19 zich wereldwijd dramatisch vermenigvuldigt, met vele slachtoffers tot gevolg, en omdat daarom het – terecht – opleggen van strikte en restrictieve maatregelen in bijna elk land voortduurt, zal het bovengenoemde verbod tot nader order, en afhankelijk van het verloop van de pandemie, onvermijdelijk van toepassing blijven voor het Heilig Centrum van de Fanar, en voor de Bisdommen van de Oecumenische Troon over de gehele wereld.

De Moederkerk van Constantinopel bidt en wenst dat snel het juiste effectieve medicijn wordt gevonden om de ziekte te bestrijden, om deze grote crisis te overwinnen en de effecten ervan op de samenleving en de economie aan te pakken.

Vanwege het hoofdsecretariaat
van de Heilige en Gezegende Synode

Herdersbrief van Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras
van België en Exarch van Nederland en Luxemburg
m.b.t. het coronavirus

Excellentie,
Eerwaarde vaders,
Eerwaarde moeder en zusters,
Dierbare broeders en zusters,
Laten we, geconfronteerd met de moeilijkheden die in meer of mindere mate door de COVID-19-pandemie worden veroorzaakt, ons vertrouwen in de Heer hernieuwen en deze situatie met christelijke liefde onder ogen zien. Elke situatie is goed voor een christen die vooruitgang wil boeken, maar de situatie is in elk deel van de wereld anders. De gemeenschap van heiligen brengt ons ertoe om van ons alles te maken wat anderen raakt, want “als een lid lijdt, lijden allen met hem” (1 Kor. 12, 26). Laten we bij elke noodsituatie bidden voor degenen die kritieke situaties meemaken, zoals mensen die nu zwaar getroffen zijn door het coronavirus, populaties die gedwongen zijn te emigreren om te overleven (de huidige Syrische exodus), gezinnen die getroffen zijn door een tragedie, enz.

COVID-19 leidde tot een noodsituatie, veranderde het gebruikelijke levensritme en beïnvloedde de algemene gemoedstoestand. Het is goed om te onthouden dat de Heer ons Zijn genade geeft om ons ook in deze onzekere situaties te heiligen. Laten we elkaar helpen om er dag in dag uit mee om te gaan; houd er rekening mee dat wanneer we gedwongen worden ons externe werk te beperken, we ons innerlijk kunnen ontwikkelen.

Om te reageren op de evolutie van de pandemie, voeren de burgerlijke autoriteiten van elk land preventie- en controlemaatregelen in. Weet echter dat wanneer we in onze landen geen liturgische diensten kunnen vieren, daar waar toegestaan is liturgieën gevierd worden voor het leven van de wereld en in diepe spirituele eenheid met het Godsvolk. Laten we fantasierijk zijn in het levend houden van de apostolische zending en het dienen van anderen, nu de voorzichtigheid en gezindheid van de burgerlijke autoriteiten ons niet toelaten elkaar te ontmoeten. Weet ook dat hierin het christelijke leven intenser wordt beleefd.

Maar vergeten we bovenal niet: de Kerk was, is en blijft het Lichaam van Christus. Communicatie met God is persoonlijk en vindt overal en op alle manieren plaats. De Heilige Communie is de verbindende schakel die ons in leven houdt en verbonden met het Lichaam van Christus. De Heilige Communie heeft echter geen magische eigenschappen en als de juiste spirituele omstandigheden er niet zijn, wordt het volgens Apostel Paulus schaamte en kritiek.

Bovendien viert onze Kerk de vijfde zondag van de Heilige en Grote Vasten de Heilige Maria van Egypte, die slechts één keer in haar leven het grote mysterie van de heilige communie heeft ontvangen. De kwalitatieve en kwantitatieve omvang van onze wil is het criterium waarmee onze Heer ons geloof en onze toewijding aan zijn wil zal meten. Het is om deze reden niet de plaats, maar de wijze die telt. De alziende God ziet de onzichtbare strijd van eenieder en geeft het rechtvaardige voordeel aan ieder van ons als rechtvaardig en barmhartig.

Bovendien maakt onze lokale Kerk deel uit van de samenleving waarin we leven. Ze wordt hier gerespecteerd dankzij de onvermoeibare inspanningen van haar vertegenwoordigers. Het spreekt voor zich dat ze leeft en handelt in overeenstemming met de verordeningen van de wettelijk gekozen regering van dit land en diens besluiten. Wanneer ze het niet eens is met richtlijnen, lanceert ze een protest en geeft haar standpunt weer. Soms wordt haar stem gerespecteerd en worden haar verzoeken geaccepteerd.

Dit is de reden waarom de beslissing van ons Aartsbisdom in deze turbulente periode precies in deze context wordt geregeld, in overeenstemming met de beslissing van de Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat en de relevante koninklijke en ministeriële besluiten. Deze maatregelen veroorzaken ons natuurlijk veel verdriet, omdat ons liturgisch leven wordt onderbroken en vooral in een periode van intense spirituele strijd. Maar met pijn in het hart moeten we discipline hebben en de richtlijnen van de regering toepassen, uit respect ook voor het leven en de gezondheid van alle mensen.

Laten we vooral de zorgverleners dankbaar zijn, die tegenwoordig een dienst vol opoffering verlenen. Laten we aandachtig voor hen zijn, hen steunen en hen aanmoedigen in hun werk.

Wees verzekerd dat ik als herder van dit Aartsbisdom dagelijks op mijn knieën en met warme tranen zal bidden voor de relikwieën van de heilige en roemrijke Grootmartelares Marina, die zich in de kapel van ons Aartsbisdom bevinden.

Kortom, laten we bidden dat dit moment ook een gelegenheid moge zijn om ons nog dichter tot de Heer toe te vertrouwen, door vrede en vreugde om ons heen te zaaien, en vooral dat God ons helpe deze tragedie voor de hele mensheid zo snel mogelijk te overwinnen.

Met vaderlijke liefde en genegenheid.

Te Brussel, in het Heilig Aartsbisdom, op 18 maart 2020

† Metropoliet Athenagoras van België
Exarch van Nederland en Luxemburg

Veel mensen zijn in verwarring en anderen raken in paniek vanwege de dreiging van de Coronavirus-epidemie die zich over de hele wereld verspreidt. Ik denk echter dat dit niet mag gebeuren, want wat God ook met ons doet, Hij doet het uit liefde.

De God van christenen is een goede God, een God van barmhartigheid en liefdevolle vriendelijkheid, ‘die de mensheid liefheeft’. God heeft ons uit Zijn goedheid geschapen om Zijn leven en zelfs Zijn heerlijkheid met ons te delen. Toen we tot zonde vervielen, stond Hij toe dat de dood ons leven weer binnenkwam uit goedheid, zodat we niet onsterfelijk zouden worden in onze slechtheid, maar om een ​​weg naar redding te zoeken. Hoewel we zijn gevallen, is God nooit gestopt om voor ons te zorgen, niet alleen voor materiële goederen om ons ras te ondersteunen, maar Hij zond ook profeten en rechtvaardigen, bereidde zijn weg zodat Hij zou kunnen komen om onze tragedie op te lossen en eeuwige redding te brengen door het Kruis en de Opstanding van Zijn onvoorstelbare liefde. Hij kwam en nam de vloek van de zonde op zich en Hij toonde Zijn liefde tot het einde: ‘Omdat Hij de Zijnen in de wereld liefhad, hield Hij van hen tot het einde’ (Johannes 13: 1). Alle dingen die God deed toen Hij ons schiep, toen Hij voorzag in goederen om de wereld in stand te houden, toen Hij Zijn weg voor Hem voorbereidde om op aarde te komen, toen Hij Zelf kwam en onze redding op zo’n geweldige manier bewerkstelligde, al deze dingen deed Hij uit goedheid. Zijn goedheid is grenzeloos. Hij redt ons en lijdt zo voor ons, wachtend tot we ‘tot de kennis van de waarheid komen’ (1 Tim. 2: 4) en Hij brengt ware bekering, zodat we voor eeuwig bij Hem kunnen zijn. Dus in elke fase van Zijn relatie met de mens toont onze God alleen Zijn goedheid en barmhartigheid, ‘die beter is dan het leven’ (Ps. 63: 3); goedheid is Zijn natuur en Hij doet alle dingen voor het welzijn en de redding van de mens.
Dus als Hij terugkomt om de wereld te oordelen, zal een andere God haar dan oordelen? Zal het niet dezelfde goede God zijn, de God van barmhartigheid en menslievendheid, Die houdt van de mensheid? Laten we er zeker van zijn dat we niet voor een andere God zullen verschijnen, dan Hij Die ons heeft geschapen en ons heeft gered. En dus zal Hij ons opnieuw met dezelfde genade en liefde oordelen. Om deze reden moeten we niet in paniek raken of aarzelen, want het zal dezelfde God zijn die ons in het andere leven zal ontvangen en ons met dezelfde vriendelijkheid en mededogen zal oordelen. Sommigen vrezen dat het uur van hun einde is gekomen. Deze plaag van Coronavirus heeft ook een positief aspect, omdat we een paar weken hebben vanaf het moment dat het ons zal aanvallen tot ons einde. Daarom kunnen we deze tijd wijden om ons voor te bereiden op onze ontmoeting met God, zodat ons vertrek niet onverwacht en zonder voorbereiding plaatsvindt, maar nadat we ons hele leven hebben overlopen, elke keer dat we in gebed voor God staan, soms met dankzegging tot het einde voor alle dingen die God voor ons heeft gedaan en op andere momenten met berouw, op zoek naar de vergeving van onze overtredingen. Niets kan ons schaden met zo’n God, Die alle dingen uit Zijn goedheid toelaat. We moeten gewoon tot het einde toe dankzeggen en het nederige gebed van bekering tot vergeving van onze zonden.

Wat mijzelf betreft, deze plaag helpt mij. Ik verlangde ernaar het gebed dat ik eerder had, terug te vinden, waarmee ik mijn hele leven vanaf mijn geboorte tot nu toe kan doorlopen, God dankend voor al Zijn weldaden ‘waarvan ik weet en waarvan ik niet weet’; en ook, waarmee ik mijn hele leven kan doorlopen en berouw heb voor al mijn zonden en overtredingen. Het is geweldig om door je leven heen te kunnen bidden terwijl je alle dingen met vastberadenheid voor God brengt. Dan voel je dat je leven verlost is. Daarom helpt deze situatie me echt. Ik raak niet in paniek, maar ‘ik zal spijt krijgen van mijn zonde’ (Ps. 38:18).

We moeten de goedheid van God zien in alle dingen die nu gebeuren. De Heilige Vaders zagen Zijn menslievendheid. Een soortgelijke epidemie vond plaats in de 4de eeuw in de Egyptische woestijn, die meer dan een derde van de monniken oogstte, en de Vaders zeiden met grote inspiratie dat ‘God zielen van heiligen oogst voor Zijn koninkrijk’, en ze aarzelden niet . De Heer Zelf spreekt in het Evangelie over de laatste dagen, over de beproevingen en verdrukkingen die de wereld zal doorstaan ​​vóór Zijn Wederkomst. We onderscheiden echter noch morbide droefheid noch wanhoop in Zijn woorden. De Heer die met bloederig zweet in de tuin van Gethsemane bad voor de redding van de hele wereld, zegt dat als we de vreselijke dingen zien die aan Zijn Wederkomst voorafgaan, we onze hoofden met inspiratie moeten opheffen, want onze verlossing nadert (vgl. Lukas 21:28). Sommigen zeggen me: ‘Moge God Zijn helpende hand uitsteken’. Maar dit is precies de hand van God. Hij verlangt en bewerkt onze redding ‘op verschillende tijden en op verschillende manieren’ (Hebr. 1: 1): ‘Mijn Vader werkte tot nu, en Ik werk’ (Johannes 5:17). Dit virus kan een middel zijn dat God gebruikt om velen tot zichzelf te brengen en tot bekering te komen, en om vele gereedstaande zielen voor Zijn eeuwig Koninkrijk te oogsten. Daarom zullen allen die zich overgeven en zich aan de Voorzienigheid van God toevertrouwen, allemaal voor hun welzijn bijdragen: ‘Alle dingen werken ten goede samen voor hen die God liefhebben’ (Rom. 8:28).

Er is dus geen ruimte voor morbide ontsteltenis. We moeten ons ook niet verzetten tegen de maatregelen die de regering neemt om de verspreiding van de aandoeningen, die we in het leven van zoveel mensen zien, te verminderen. Het is verkeerd om tegen de autoriteiten in te gaan. We moeten doen wat de regering zegt, want ze vragen ons niet ons geloof te ontkennen, ze vragen ons alleen om een ​​paar maatregelen te nemen voor de algemene welvaart van alle mensen, zodat deze bedreiging voorbijgaat, en dit is helemaal niet onredelijk. Sommige mensen nemen het te principieel, ze heffen vlaggen en spelen de martelaren en de biechtvaders. Voor ons bestaat er geen twijfel: we zullen pure onderwerping aan de bevelen van de regering tonen. Het is oneerlijk om de regering ongehoorzaam te zijn, omdat we, als we ziek worden, naar hun ziekenhuizen gaan en het zij zijn die alle kosten en onze zorg voor hun rekening nemen. Waarom naar hen niet luisteren?

Dit is het ethos van Christus dat God toonde in Zijn leven op aarde en dit is het apostolische gebod dat we hebben ontvangen: ‘… onderworpen zijn aan de vorstendommen en bevoegdheden, gehoorzamen aan magistraten, wees klaar voor elk goed werk, spreek kwaad van niemand, wees geen vechters, maar zachtmoedig, betuigend alle zachtmoedigheid jegens alle mensen ‘(vgl. Tit. 3: 1-2); en ‘Onderwerp u aan elke verordening van de mens omwille van de Heer: of het nu de koning is, als allerhoogste…’ (zie 1 Petr. 2: 13-17). Indien we onze bestuurders, die niet veel vragen, niet gehoorzamen, hoe zullen we dan God gehoorzamen, die ons een goddelijke wet geeft, die veel verhevener is dan welke menselijke wet dan ook? Indien we de wet van God houden, staan ​​we boven de menselijke wetten, zoals de apologeten van de 2deeeuw zeiden tijdens het Romeinse rijk, dat de christenen vervolgde. Het is verrassend om te zien in het land waar we wonen, in het Verenigd Koninkrijk, dat de voetballers zulk begrip en onderscheidingsvermogen tonen, zodat ze de eersten zijn die zich met volgzaamheid terugtrekken uit hun activiteiten voor de aanwijzingen van de regering om preventieve maatregelen te nemen. Het zou triest zijn voor ons, gelovigen, om de maat van de voetballers niet te bereiken en dezelfde volgzaamheid te tonen tegenover de autoriteiten waarvoor onze Kerk bidt.

Als ze ons vragen onze kerkdiensten te stoppen, laten we ons dan gewoon overgeven en de voorzienigheid van God zegenen. Bovendien herinnert dit ons aan een oude traditie die de Vaders in Palestina hadden: in de Grote Vasten, op de zondag van de “melkproducten” (de laatste zondag van de Voorvasten of Vergevingszondag als intrede in de Grote Vasten nvdv), zouden ze, na wederzijdse vergeving, veertig dagen zonder liturgie de woestijn ingaan; ze zouden doorgaan enkel met vasten en bidden om zich voor te bereiden en terug te keren op Palmzondag, om op een goddelijke manier de Passie en de Opstanding van de Heer te vieren. En dus dwingen onze huidige omstandigheden ons om opnieuw te beleven wat vanouds bestond in de schoot van de Kerk. Dit wil zeggen, ze dwingen ons om een ​​meer hesychastisch leven te leiden, met meer gebed, dat echter het gebrek aan de Goddelijke Liturgie zal goedmaken en ons zal voorbereiden om met meer verlangen en inspiratie de Passie en Opstanding van de Heer Jezus te vieren . We zullen deze plaag dus veranderen in een triomf van het hesychasme. Hoe dan ook, alles wat God in ons leven toelaat, komt uit Zijn goedheid voor het welzijn van de mens, want Hij wil nooit dat Zijn schepsel op enigerlei wijze wordt geschaad.

Zeker als we de Goddelijke Liturgie voor een langere periode ontnomen zullen worden, kunnen we dit verdragen. Wat ontvangen we in de liturgie? We nemen deel aan het Lichaam en Bloed van Christus, die vervuld zijn met Zijn genade. Dit is een grote eer en voordeel voor ons, maar we ontvangen ook op veel andere manieren de genade van God. Wanneer we hesychastisch gebed beoefenen, blijven we in de tegenwoordigheid van God met de geest in het hart die de heilige Naam van Christus aanroept. De Goddelijke Naam brengt ons de genade van Christus omdat het onafscheidelijk is van Zijn Persoon en leidt ons naar Zijn Aanwezigheid. Deze Aanwezigheid van Christus die zuivert, reinigt ons van onze overtredingen en zonden, vernieuwt en verlicht ons hart zodat daarin het beeld van God, onze Heiland, Christus, kan worden gevormd.

Indien we geen Pasen in de Kerk zullen hebben, bedenk dan dat elk contact met Christus Pasen is. We ontvangen genade in de Goddelijke Liturgie omdat de Heer Jezus daarin aanwezig is, Hij voltrekt het sacrament en Hij is de Ene, die aan de gelovigen is verleend. Wanneer we echter Zijn Naam aanroepen, gaan we dezelfde Aanwezigheid van Christus binnen en ontvangen we dezelfde genade. Daarom, als de Liturgie ons ontnomen worden, hebben we altijd Zijn Naam, worden we van de Heer niet ontnomen. Bovendien hebben we ook Zijn woord, vooral Zijn Evangelie. Indien Zijn woord voortdurend in ons hart vertoeft, indien we het bestuderen en bidden, indien het onze taal wordt waarmee we tot God spreken zoals Hij tot ons sprak, dan zullen we opnieuw de genade van de Heer hebben. Want Zijn woorden zijn woorden van eeuwig leven (Johannes 6:68), en hetzelfde mysterie wordt vervuld, wij ontvangen Zijn genade en worden geheiligd.

Bovendien, elke keer dat we onze broeders goedheid betonen, is de Heer tevreden, vindt Hij dat we het in Zijn Naam hebben gedaan en beloont Hij ons. We tonen vriendelijkheid voor onze broeders en de Heer beloont ons met Zijn genade. Dit is een andere manier waarop we in de Tegenwoordigheid van de Heer kunnen leven. We kunnen de genade van de Heer krijgen door vasten, aalmoezen geven en elke goede daad. Dus als we gedwongen worden om samenkomsten in de kerk te vermijden, kunnen we ook in geest verenigd zijn in deze heilige deugden die gekend zijn in het Lichaam van Christus, de heilige Kerk, en die de eenheid van de gelovigen met Christus en met de ander leden van Zijn Lichaam bewaren. Alle dingen die we voor God doen is een Liturgie, want ze dienen tot onze redding. De Liturgie is de grote gebeurtenis in het leven van de Kerk, waarin gelovigen de mogelijkheid hebben om hun kleine leven uit te wisselen met het grenzeloze leven van God. De kracht van deze gebeurtenis hangt echter af van de voorbereiding die we er voor realiseren, door alle dingen die we hebben genoemd, door gebed, goede daden, vasten, liefde voor de naaste, berouw.

Daarom, mijn dierbare broeders, is het niet nodig om heldhaftige belijdenissen af ​​te leggen tegen de regering vanwege de voorzorgsmaatregelen die zij neemt voor het welzijn van alle mensen. We mogen ook niet wanhopen, maar alleen wijze manieren bedenken om onze levende communicatie met de Persoon van Christus niet te verliezen. Niets kan ons schaden, we moeten gewoon geduld hebben voor een bepaalde periode en God zal ons geduld zien; elk obstakel, elke verleiding wegnemen en we zullen weer de dageraad van vreugdevolle dagen zien, en we zullen onze gemeenschappelijke hoop en liefde vieren die we hebben in Christus Jezus.

Archimandriet Zacharias Zacharou
Klooster van de H. Johannes de Doper en Voorloper en H. Silouan de Athoniet
19 Maart 2020

Vertaling naar het Nederlands – Vader Dominique Verbeke

P.S. Vader Zacharias zou op 25 maart 2020 onze orthodoxe parochie te Brugge bezoeken en er de liturgie voorgaan voor het Feest van de Heilige Boodschap van de Moeder Gods. Maar spijtig genoeg hebben wij dit bezoek ook moeten opschorten! Daarom zijn we heel blij toch deze troostende woorden van Vader Zacharias te kunnen publiceren waarvoor dank aan Vader Dominique voor deze vertaling.

In deze tijden met het coronaviris waar we allen genoodzaakt zijn
zoveel mogelijk thuis te blijven.

“GODS AANWEZIGHEID ERVAREN”

DE KERN VAN ONS “SAMEN-ZIJN”.

De aard van de liefde

Hoe meer men één wordt met zijn naaste, hoe meer men één wordt met God. Ik geef u een beeld, ontleend aan de Vaders, opdat u de kracht van deze onderrichting moogt begrijpen. Stel dat er een cirkel op de grond is getrokken vanuit een middelpunt. Denk dat deze cirkel de wereld is, het middelpunt van de cirkel God, en dat de stralen van de omtrek naar het midden de wegen of levenswijzen van de mensen zijn.

Naarmate de heiligen naar het midden gaan, in hun verlangen tot God te naderen, komen zij als langs een toegangsweg dichter tot God en tot elkaar. Hoe meer zij God naderen, hoe meer zij ook elkaar naderen; en hoe meer zij elkaar naderen, hoe meer zij God naderen. Dat moet u ook denken in omgekeerde richting. Wanneer men zich van God afwendt, keert men zich naar de buitenkant: het is duidelijk dat, hoe meer men zich van God verwijdert, en hoe meer men zich van elkaar verwijdert, hoe verder men zich van God verwijdert.

Zie, dat is de aard van de liefde. Zo lang wij ons aan de buitenkant bevinden en God niet liefhebben, zolang heeft ieder van ons een afstand tot zijn naaste. Maar als wij God liefhebben, verenigen we ons, zoveel als we God naderen door onze liefde tot Hem, ook in liefde met onze naaste; en zoveel als wij ons met onze naaste verenigen, verenigen we ons met God.

H. DOROTHEOS VAN GAZA (6de eeuw), Woestijn Kluizenaar.

Nieuwe Heiligen voor onze kerk

27-11-2019 – De Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat, dat op woensdag 27 november 2019  bijeengeroepen werd, besloot, op de positieve aanbeveling van het Canoniek Comité, ouderling Ieronymos Simonopetritis heilig te verklaren. Tijdens zijn recente bezoek aan de berg Athos kondigde de Oecumenische Patriarch Bartholomeos de heiligverklaring aan van vier Athonitische monniken, waaronder ouderling Ieronymos Simonopetritis. De heilige Ieronymos Simonopetritis was abt van het Simonopetra-klooster en Oikonomos en geestelijk Vader van de metochie van het klooster in Vyronas, in Athene gewijd aan de Hemelvaart.

Het Oecumenisch Patriarchaat besloot eveneens de abt en stichter van het Patriarchale Stavropegische klooster van Johannes de Doper in Essex, de Archimandriet Sophrony Sacharov heilig te verklaren. Het klooster van de heilige Johannes de Doper in Tolleshunt Knights, nabij Essex in Groot Brittannië is het oudste orthodoxe klooster in het land.

Het klooster werd gesticht in 1958 door de Oudere Vader Sofrony (Sakharov), het geestelijk kind van de heilige Silouan van de Athos die zelf door heel de orthodoxe wereld geëerd wordt. Vader Archimandriet Sofrony was abt van het klooster tot zijn overgang in 1993.

Metropoliet Athenagoras van België en Exarch van Nederland en Luxemburg, en de geestelijkheid van het Aartsbisdom zijn verheugd met het nieuws van de heiligverklaring van de Eerwaarde Ouderling Sophrony Sacharov.

Tijdens de eerste dag van de gewone zitting van de vergadering van woensdag 27 november 2019 aanvaarde de Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat de aanbeveling van het Canoniek Comité en voegde de Abt en schepper van het Patriarchale Stavropegische Klooster van Johannes de Doper, in Essex, Verenigd Koninkrijk, aan de lijst van de Heiligen van de Orthodoxe Kerk toe.

Metropoliet Athenagoras is al sinds zijn jeugd verbonden met de Heilige Sophrony, toen zijn vader, priester Ignatius Peckstadt  als parochiepriester en geestelijke van de parochie van Apostel Andreas in Gent, met zijn familie en zijn parochianen pelgrimstochten naar Essex maakte.

Het hoogtepunt van de relatie van ouderling Sophrony met de Gentse parochie Apostel Andreas was zijn bezoek aan het feest van de Verheerlijking van het Kostbaar en Levengevend Kruis in september 1980, zijn viering van de Goddelijke Liturgie en zijn toespraak over zijn verwezenlijkingen in de buurt van het klooster.

De Oecumenische Patriarch in Luxemburg

In het kader van zijn rondreis door het Aartsbisdom van België  kwam Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch in de namiddag van 13 november 2019 aan in het Groothertogdom Luxemburg. De clerus, vele gelovigen en kinderen die hem bloemen aanboden, heetten Zijne Alheiligheid welkom in de orthodoxe kathedraal van de Heilige Nicolaas, waarna hij voorging in een Te Deum.

De rector van de parochie en bisschoppelijk vicaris voor Luxemburg, Protopresbyter van de Oecumenische Troon Panagiotis Moschonas, begroette hem met een toespraak: “Vreugde en de blijdschap vervulden de harten van ons allemaal, trouwe orthodoxen woonachtig in dit land, toen we vernamen dat Uwe Alheiligheid onze Kathedraal van de Heilige Nicolaas hier in de gemeente Weiler-la-Tour van het Groot-Hertogdom Luxemburg zou bezoeken in het kader van de festiviteiten voor de vijftig jaar van ons Aartsbisdom.

Deze vreugdevolle verwachting heeft vandaag plaatsgemaakt voor het gejuich van de ontmoeting. Vanuit de grond van ons hart en vol emotie wensen we uwe Alheiligheid welkom bij de orthodoxe gemeenschap van Luxemburg, die u respecteert en van u houdt, en die met een vurig hart tot de Heer bidt voor Uwe Alheiligheid! … Wij danken de Schepper van de Kerk, onze Redder en Heer Jezus Christus die ons U heeft gegeven als gids en steun bij de inspanningen voor geloof en waarheid in deze moeilijke en gevaarlijke tijden, U, onze Alheiligheid Oecumenisch Patriarch Bartholomeus, die met diep geloof, uiterste pastorale wijsheid, onophoudelijke activiteit en goddelijke ijver de orthodoxe oecumenische Kerk van Christus leidt naar eenheid en vooruitgang in leven en geloof, in volle respect voor de canonieke rechten van alle Heilige Kerken van God, maar met strikte waakzaamheid voor het behoud en de verdediging van de rechten van het Oecumenisch Patriarchaat, de rechten van de Orthodoxie en de erfenis van het orthodoxe volk. En zij die denken dat ze door bedreigingen en druk Uw strijdvaardigheid kunnen vernietigen  moeten weten dat wij een Patriarch hebben die niet bang is omdat hij weet dat hij vecht voor het juiste en voor de waarheid. Precies om die reden is hij in staat om de woorden van zijn voorganger de Heilige Gregorius de Theoloog te herhalen: “Gooi stenen, mis je doel niet. Ik sta hier onwrikbaar als bewaker van de waarheid, met verachting voor het geluid van geruchten en van pijlen (Heilige Gregorius van Nazianzus, Gedicht 14) “, zei onder andere vader Panagiotis.

Protopresbyter van de Oecumenische Troon Panagiotis Moschonas, de rector van de parochie van Luxemburg

Op zijn beurt sprak Zijn Alheiligheid zijn vreugde uit om opnieuw in Luxemburg, in deze dynamische parochie, te zijn.

« We zijn hier weer bijeen in deze Kathedraal van de Heilige Nicolaas van Luxemburg, 11 jaar na de inwijdiging en op de dag van de herdenking van de Heilige Johannes Chrysostomos, Aartsbisschop van Constantinopel! Toen we het Aartsbisdom van België bezochten ter gelegenheid van zijn zilveren jubileum 25 jaar geleden bestond deze parochie niet. Er was slechts een droom en een project om een orthodoxe kerk te bouwen voor het huisvesten van de devotie van de Griekse orthodoxen, waarvan het aantal alleen maar toenam.

Vandaag zijn we terug gekomen om jullie te zien, om je vooruitgang te bewonderen, om je loyaliteit aan ons Orthodox erfgoed te prijzen, aan onze nobele tradities en de waarden van onze natie, en samen het Gouden Jubileum te vieren. We voelen diep vanbinnen een emotie en een onmetelijke vreugde bij het zien hoe je je zegel hebt gedrukt op dit dorp van Weiler-la-Tour dat een baken geworden is dat heel Luxemburg verlicht! Ik verheerlijk de Heer voor deze immense zegen! We hopen dat deze tempel doorheen de eeuwen onwrikbaar zal blijven en getuigen van het Oosterse Licht in deze landen van het Westen. Wij danken u voor uw warme woorden, uw hartelijke ontvangst die uw trouw aan het Oecumenisch Patriarchaat laat zien, waarvan u de ware kinderen bent ” sprak Zijne Alheiligheid.

Nadien volgde een receptie in de parochiezaal met Griekse klanken en dansen, en een officieel diner in een bekend restaurant van de stad.

De volgende dag, op 14 november, zou Zijne Alheiligheid Zijne Majesteit Groothertog Henri van Luxemburg ontmoeten in het paleis, om vervolgens terug te keren naar Brussel, om vandaar terug te vliegen naar Constantinopel, na 9 dagen gezegende aanwezigheid in de Benelux.

Oecumenisch Patriarch Bartholomeos in audiëntie ontvangen door Zijne Koninklijke Hoogheid Groothertog Henri van Luxemburg

CGDL Audience Métropolite Athénagoras de Belgique – Luxembourg – Ville – Palais Grand-Ducal – 14/11/2019 – photo: claude piscitelli

Op donderdag 14 november 2019, de laatste dag van de Gouden Jubileumvieringen van het Orthodoxe Aartsbisdom van België en Exarchaat van Nederland en Luxemburg, werd Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeos ontvangen in het Groothertogelijk Paleis in Luxemburg door Zijne Koninklijke Hoogheid Groothertog Henri van Luxemburg. De Oecumenische Patriarch kon lange tijd met de Groothertog praten over verschillende aspecten van de samenleving en het leven van de hedendaagse mens. De twee persoonlijkheden spraken ook over de geweldige ontwikkeling van het Orthodoxe Aartsbisdom van de Benelux, dat dit jaar zijn 50ste verjaardag viert, en al enkele decennia in het Groothertogdom Luxemburg aanwezig is. De Metropoliet van de Oecumenische Troon vertegenwoordigt er de hele Orthodoxe Kerk en onderhoudt contacten met zowel de burgerlijke overheden als met de hoge vertegenwoordigers van de aanwezige erediensten.

De dag voordien werd Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeos ontvangen in de Orthodoxe Kathedraal van de Heilige Nicolaas van Luxemburg (Weiler-la-Tour) door de orthodoxe geestelijkheid en een menigte gelovigen, door vertegenwoordigers van de politieke en diplomatieke wereld, en leiders van de aanwezige erediensten. Onder hen bevond zich Kardinaal Jean-Claude Hollerich, Aartsbisschop van Luxemburg en voorzitter van de COMECE. Daarop volgde een galadiner ter ere van de Oecumenische Patriarch en alle hoogwaardigheidsbekleders aanwezig bij de Doxologie.

Photo: ©2019 Cour grand-ducale / Claude Piscitelli alle rechten voorbehouden

De Groene Patriarch op een … groene wandeling in België

13-11-2019 – De Groene Patriarch wandelt door de groene weiden en bossen getooid in herfstkleuren.

Patriarch Bartholomeos, bekend om zijn ecologische interesses, wilde het groene landschap van het gebied waar hij verbleef bewonderen, na een goed gevuld programma van een volledige week. Het landschap van de Ardennen in Wallonië, op iets meer dan 100 kilometer van Brussel was spectaculair.

De vreugde van de Patriarch was duidelijk zichtbaar op zijn gezicht, maar ook op de gezichten van zijn gevolg, Grieken en Belgen, waar ze ongeveer een uur door het weelderige groen liepen.

Enkele uren later vertrokken ze naar Luxemburg, de laatste halte van het langverwachte Patriarchale bezoek aan het Belgische Aartsbisdom, dat wordt geleid door Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras, van Vlaamse afkomst, in Griekenland opgeleid, en geliefd bij iedereen, zowel klein als groot, in zijn Kerk.

Bezoek van de Oecumenische Patriarch

aan de abdij Notre-Dame de Saint Rémy – Rochefort

De Oecumenische Patriarch bezocht op 12 november ‘s namiddags de abdij Notre-Dame de Saint-Remy in Rochefort. Zijne Alheiligheid de Oecumenische patriarch Bartholomeos werd hartelijk verwelkomd door het hoofd van de kloostergemeenschap, de Zeer Eerwaarde abt Gilbert Degros, samen met vele gelovigen, vrienden en bezoekers van de abdij. Ook de Hegumen van het Klooster van Chevetogne Dom Lambert De Vos met drie van zijn voorgangers en de gehele broederschap, de Zeer Eerwaarde Hegumen van het klooster van Maredsous Bernard Lorent, evenals andere Hegumens van omliggende kloosters in Frankrijk.

Latijnse vesperdienst voorgegaan door Zeer Eerwaarde Abt Gilbert Degros van de Abdij van Rochefort

Nadien volgde de Vesperdienst volgens de Latijnse ordo, waarbij het koor van de broederschap van Chevetogne hymnen zong in het Grieks en het Slavisch. Zeer Eerwaarde Abt Gilbert Degros begroette Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch van harte en dankte hem voor de eer aanwezig te zijn in het klooster; de Oecumenische Patriarch beantwoordde de groet met de vreugde om met christelijke broeders in de historische Abdij van Rochefort te zijn, sinds eeuwen een plaats van verheerlijking van de Heer Jezus Christus en zijn Moeder de Allerheiligste aan wie het klooster toegewijd is.

Hij dankte bij deze gelegenheid ook de Hegumen van dit klooster, dat zich niet hult in stilzwijgen maar dat zich opent naar de wereld omwille van de naastenliefde, voor de uitstekende broederlijke relaties en de substantiële hulp die het klooster rijk biedt aan het Aartsbisdom van België.

Tot slot bood de Oecumenische Patriarch de Hegumen een gesneden houten kruis aan, bedekt met zilver en ontving in ruil daarvoor een luxe koperen Bijbel, een getrouwe kopie van een 14de eeuws exemplaar.

Oecumenische Patriarch Bartholomeos ontmoet Koning Filip

en Vice-Eerste Minister Koen Geens in Brussel

Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeus ontmoette op dinsdag 12 november 2019 Zijne Majesteit Koning Filip in het Koninklijk Paleis van Brussel. Hij werd vergezeld door Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België, Diaken Kallinikos Chasapis en de heer Nikolaos Manginas.

De Patriarch had een persoonlijke onderhoud met koning Filip. Tijdens dit onderhoud konden ze spreken over onderwerpen van gemeenschappelijk belang. Patriarch Bartholomeus dankte de koning voor alles wat België te lande doet voor de Orthodoxe Kerk. Daarna volgde een kort gesprek met de andere leden van de delegatie.

Daarna ging Zijne Alheiligheid met zijn gevolg naar het kantoor van vice-premier Koen Geens, met wie zij een lang en aangenaam onderhoud hadden. De heer Geens is als minister van Justitie ook verantwoordelijk voor de erediensten. De Patriarch dankte nogmaals de vice-premier en zijn aanwezige medewerkers voor alles wat ze doen voor de Orthodoxe Kerk in België. Daarna volgde hij een discussie over verschillende punten van gemeenschappelijk belang. De Patriarch nodigde tot slot de vice-premier uit voor een bezoek aan Fanar, de hoofdzetel van het Oecumenisch Patriarchaat in Constantinopel.

Conferentie van de Oecumenische Patriarch aan het Europacollege te Brugge

Zijne Alheiligheid Oecumenisch Patriarch Bartholomeos hield op maandag 11 november om 14.00 uur in het Europacollege te Brugge een conferentie getiteld “De rol van de Kerken in Europa”.

Zijne Alheiligheid, in België ter gelegenheid van de Gouden Jubileumvieringen van het Aartsbisdom van België, aanvaardde de uitnodiging om het Europacollege te bezoeken, met zijn aanwezigheid te eren en de studenten toe te spreken Het Europacollege is een instituut voor hogere studies dat in het bijzonder toekomstige leidinggevenden van de Europese instellingen voorbereidt. De conferentie werd in het Engels gehouden, voor een grote groep studenten en andere geïnteresseerden in het onderwerp, net na een warme verwelkoming en lunch ter ere van de Patriarch op uitnodiging van de rector van het college.

In zijn toespraak verwees de Oecumenische Patriarch naar de transformaties van de huidige samenleving, de rollen van de Kerken, het belang van de dialoog tussen zowel godsdiensten als tussen de Kerken en de samenleving, en de moderne problemen van de mens, maar ook naar de noodzaak om waarden, zoals vrijheid en rechtvaardigheid, te handhaven in het licht van de hedendaagse uitdagingen.

Uittreksel uit de conferentie van Zijn Alheiligheid

De Oecumenische Patrairch Bartholomeos:

Vandaag staan we voor een snel veranderende wereld, vol nieuwe uitdagingen en onvoorziene mogelijkheden voor ontwikkeling en vooruitgang. Wat is de vereiste houding van de christelijke kerken wanneer ze geconfronteerd worden met de hedendaagse uitdagingen? Hoe kunnen zij hun kostbaar geestelijk en moreel erfgoed, hun diepe antropologische kennis en hun filantropische tradities goed inztten? In de afgelopen decennia zijn we getuige geweest van een herwaardering van de rol van religie voor het menselijk bestaan. Het is geen toeval dat in onze huidige tijd de discussie over de komende “postreligieuze tijd” is vervangen door het discours van de “postseculiere periode”, waarin religies een prominente publieke rol claimen en spelen en zich aansluiten bij alle opmerkelijke inspanningen van de mensheid. Zoals Paus Emeritus Benedictus schrijft: “volledige seculariteit” (Profanität), “die in het Westen werd nagestreefd, is iets dat voor andere beschavingen van de wereld diep vreemd is. Deze beschavingen zijn ervan overtuigd dat een wereld zonder God geen toekomst heeft”.

Zowel op persoonlijk als op sociaal vlak blijft religie een centrale dimensie van het menselijk leven, Zonder verwijzing naar religie is het onmogelijk om het verleden te begrijpen, het heden te analyseren of zich de toekomst van de mensheid voor te stellen. Helaas geven de voortdurende uitbarsting van religieus fundamentalisme en de vreselijke gewelddaden in naam van God en religie de moderne ontkenners van religieuze geloofsargumenten argumenten tegen religies en ondersteunen ze de identificatie van religie met haar negatieve aspecten. De geloofwaardigheid van religies hangt in grote mate af van hun inzet voor de vrede, zoals die in ons land is weggelegd voor de moderne ontkenners van godsdienstige argumenten tegen de godsdiensten en de negatieve aspecten daarvan.

De dialoog is het meest doeltreffende middel om problemen aan te pakken en bevordert het vertrouwen en de wederzijdse aanvaarding. Het is als zodanig een gebaar van solidariteit en een bron van solidariteit. Nooit eerder in de geschiedenis hebben mensen de kans gehad om zoveel positieve veranderingen teweeg te brengen bij zoveel mensen en bij de wereldgemeenschap, eenvoudigweg door middel van ontmoetingen en dialoog. Hoewel het waar is dat dit een tijd van crisis is, moet ook worden benadrukt dat er nog nooit zo’n grote kans op communicatie en samenwerking is geweest. De mensheid wordt opgeroepen om te reageren en samen te handelen en als geheel te werken aan onze gemeenschappelijke aanwezigheid en toekomst. Niemand: noch een natie, noch een staat, noch wetenschap en technologie, noch een kerk of een religie – kan de huidige problemen alleen het hoofd bieden. We hebben elkaar nodig; we hebben gemeenschappelijke mobilisatie, gemeenschappelijke inspanningen, gemeenschappelijke doelen nodig.

De houding van de orthodoxe kerk ten opzichte van de moderne wereld is niet defensief: wij verwerpen de moderniteit en haar bijdrage aan de vooruitgang niet, noch beschouwen wij het als een bedreiging voor onze identiteit. Wij onderscheiden autonomie van afhankelijkheid, bescherming van individuele rechten tegen individualisme. Tegelijkertijd roepen wij de vertegenwoordigers van de moderniteit vurig op om de orthodoxie niet te vereenzelvigen met anti-modernisme, conservatisme, traditionalisme, orthodoxie en etnofyletisme, noch om de orthodoxie te associëren met de afwijzing van individuele rechten en individualisme en met het onvermogen om de seculiere ethiek en de seculiere staat te accepteren.

Bovenal merken we op dat binnen de orthodoxe traditie en theologie de rede (λόγος) en de vrijheid (ἐλευθερία) zeer gewaardeerd en gerespecteerd worden. We hebben nooit de rede opgeofferd aan een opperste autoriteit. We hebben evenmin de vrijheid en de synergie van de mensheid verworpen in naam van de zondigheid van de gevallen mens. Deze traditie wordt voortgezet door de kernwaarden van orthodoxie: persoonsgerichte ethiek, respect voor de menselijke waardigheid, vrede en verzoening, liefde en filantropie, de bescherming van het milieu, te steunen. Deze prachtige traditie komt duidelijk tot uiting in de documenten van het Heilige en Grote Concilie.

Het Oecumenisch Patriarchaat zet zich ook onwrikbaar in voor openheid. We gaan een interchristelijke, interreligieuze, interculturele dialoog aan met seculiere instellingen, met de hedendaagse filosofie en de moderne wetenschap. Als voorbeeld van onze activiteiten willen we in het bijzonder de nadruk leggen op onze gemeenschappelijke inzet met paus Franciscus in ecologische en sociale kwesties. De Kerk van Constantinopel staat alom bekend om haar milieu-initiatieven. Het Oecumenisch Patriarchaat was het eerste patriarchaat dat de spirituele en ethische dimensies van het ecologische probleem benadrukte, het belang van de bijdrage van de Kerk aan de aanpak ervan benadrukte, de ecologische dimensies van het eucharistische en ascetische ethos van de orthodoxie onder de aandacht bracht en manieren voorstelde om het natuurlijke milieu te beschermen.

Wij richten ons niet alleen tot de orthodoxe gelovigen, tot de christenen en de andere gelovigen, maar ook tot ieder mens van goede wil, waarbij wij ons vertrouwen uitspreken in de verantwoordelijkheid van ieder individu en vooral onze hoop op de positieve bijdrage van allen verbinden. Wij zijn van mening dat de nieuwe generatie – die een wereld voor ogen heeft die als een echt “huis” (οἶκος) voor de hele mensheid zal functioneren en die dit doel nastreeft – vooral geïnteresseerd is in onze boodschap, van groot belang is. Het leven van de Kerk zelf is respect in de daad en zorg voor de schepping in alle tastbare vormen, evenals de bron van haar ecologische acties. De bescherming van de natuur is een verlengstuk van alles wat in de Kerk wordt ervaren: het kerkelijk leven is toegepaste ecologie.

De werkelijke belangen van de mens worden alleen gediend binnen een onbeschadigde omgeving. Daarom beschouwen  wij de aanpak van de sociale problemen in de aanpak van de ecologische crisis als bijzonder belangrijk. Het is onze gemeenschappelijke overtuiging dat de huidige economische ontwikkelingen in het kader van de globalisering de sociale samenhang, de solidariteit en de algemene functie van de intermenselijke relaties vernietigen. Het is juist deze geest die de pauselijke encycliek “Laudato Si” (2015) en onze gemeenschappelijke boodschap met hem, op de Werelddag van gebed voor de schepping (1 september 2017), tot uitdrukking brengt. Van meet af aan hebben wij het idee ondersteund dat het dienen van onze medemensen, het behoud van de natuur, de milieurechtvaardigheid en de sociale rechtvaardigheid, onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het is heel kenmerkend dat de rooms-katholieke Kerk begonnen is met de aanpak van sociale kwesties en in 2015 verder gaat op deze weg met de encycliek “Laudato Si”, die de ecologische kwestie centraal stelt, terwijl het Oecumenisch Patriarchaat, dat zich sinds 1989 bezig houdt met de zorg voor de natuur, zich vandaag ook bezig houdt met de strijd voor een cultuur van solidariteit, de bescherming van de heiligheid van de kindertijd, de hulp aan de vluchtelingen en initiatieven tegen de moderne slavernij. Daarom was het voor ons vanzelfsprekend en nuttig om elkaar op deze gemeenschappelijke weg te ontmoeten.

Door bilaterale dialogen en haar lange aanwezigheid in de Wereldraad van Kerken en de Conferentie van Europese Kerken heeft onze kerk ook een vruchtbare ontmoeting en samenwerking met de protestantse wereld. In het kader van deze dialoog wordt het idee van vrijheid in Christus, dat centraal staat in de theologie van Luther, beschouwd als een essentieel referentiepunt, met bijzondere nadruk op de relaties tussen de christelijke vrijheid en het moderne idee van een egocentrische vrijheid, dat wijd verspreid is in de huidige samenleving.

Deze moderne vrijheid heeft als basis het idee van de autonome menselijke persoon en uit zich in zelfbeschikking en zelfverwezenlijking. De Reformatie versterkte de positie van het individu: zonder de leer en het handelen van Luther zou de vrijheid van het individu niet de Magna Charta van Europa geworden zijn. In dit opzicht is Luthers’ begrip van vrijheid zeer belangrijk voor de dialoog tussen het christendom en de moderne wereld. Katholieken, orthodoxen en protestanten moeten deze dialoog met theologische ernst en zonder theologisch minimalisme bevorderen, met als onwrikbare doel een gemeenschappelijk christelijk getuigenis in de wereld.

Vandaag stellen we vast dat er in Europa een kloof is tussen de traditie van solidariteit en de mutatie van de samenleving in een gigantische markt. Zelfs kinderen worden via het onderwijs omgevormd tot consumentenspecialisten. Zoals terecht werd opgemerkt, is de term kindertijd in feite synoniem geworden van het aanzetten tot en het uitbuiten van vermeende behoeften en verlangens van de kinderen. Voor ons is Europa echter een groot experiment van solidariteit op een continent dat de afgelopen eeuw de twee bloedigste en vreselijkste oorlogen in de geschiedenis van de mensheid heeft meegemaakt. Europa is een project van vreedzame co-existentie, vrijheid, rechtvaardigheid en van respect voor de mensenrechten en het pluralisme. In deze context is Europa geen “Kopfgeburt”, dat wil zeggen een product van de geest, zoals het in het verleden door de beroemde socioloog Ralph Dahrendorf werd genoemd maar belichaamt het veeleer de hoge menselijke idealen en, zou je kunnen zeggen, een idealisme. Het is onmogelijk dat de Europese Unie alleen maar zou bestaan als een plan voor een uniform economisch beleid en ontwikkeling, gebaseerd op het principe van de “autonomie van de economie”.

Over de rol van het christendom in de opkomst van de mensenrechten bestaat er overeenstemming over de belangrijkste inbreng. De moderne mensenrechten veronderstellen een lange scholing van onze cultuur in het christendom en dragen haar stempel. Hun wortels liggen in de Bijbelse leer over de waardigheid van de menselijke persoon, geschapen naar het beeld en de gelijkenis van God. De aanvankelijk negatieve houding van de Kerken tegen de mensenrechten was niet hoofdzakelijk gebaseerd op theologische criteria, maar op historische omstandigheden en wederzijdse vooroordelen.

In de Orthodoxe Kerk zijn wij er eveneens van overtuigd dat de bestaande spanning tussen de orthodoxe theologie en de moderne mensenrechten niet in de eerste plaats in “principes”, maar wel in historische context is geworteld. Het is bedroevend om vast te stellen dat sommige orthodoxe geleerden het discours over mensenrechten als een “geïmporteerde” discussie beschouwen, als een discussie die niet bekend zou zijn met de orthodoxe traditie. De Orthodoxe Kerk beschouwt de ondersteuning van de sociale inhoud van de mensenrechten als cruciaal. Toch ontslaat de accentuering van de sociale rechten ons niet van de bekommernis om de individuele rechten. De mensenrechten zijn ondeelbaar.

Wij benadrukken in het bijzonder dat de mensenrechten geen bedreiging vormen voor het pluralisme, zoals het postmodernisme beweert, maar veeleer de noodzakelijke voorwaarden waarborgen voor vrije culturele expressie en voor de eerbiediging van verschillen. Universaliteit betekent niet dat er sprake is van uniformiteit. In deze context behoort de vrijheid van godsdienst, die een constante zorg is van onze eigen kant, tot de kernwaarden van de Europese Unie. Het is een fundamenteel recht van de mens om vrijelijk zijn eigen identiteit te cultiveren.  Desondanks is pluralisme alleen creatief op basis van gemeenschappelijke kernwaarden. Anders kan het pluralisme zich ontwikkelen tot nihilisme, tot het postmoderne ideaal van “alles is mogelijk”. Dit is in feite de ontkenning van echt pluralisme, dat bedoeld is als een uitdrukking van vrijheid, of, zoals gesteld door Karl Popper: “het credo van het Westen”.

Natuurlijk is de Europese Unie niet uit het niets ontstaan; ze is gegrond  een lange traditie van waarden, strijd voor vrijheid en rechtvaardigheid en geloof in de waardigheid van de mens. Zonder deze wortels is het onmogelijk om zich als “Europa” te identificeren. Eén van deze wortels is ongetwijfeld het christendom dat de historische weg en de identiteit van Europa rechtstreeks verbindt met het christendom. Wij zijn ervan overtuigd dat het onmogelijk is de Europese cultuur te begrijpen en te beoordelen zonder te verwijzen naar haar christelijke wortels en haar christelijke verleden. De fundamentele waarden, ethiek, onderwijs (παιδεία), kunst, wetenschap, economie, de sociale en politieke organisatie van de Europeanen hebben een christelijke oorsprong. Het is onze vaste overtuiging dat christelijke kerken vandaag een bijdrage kunnen leveren aan deze cultuur en zo de Europese identiteit kunnen versterken. Wat betreft de bijzondere bijdrage die de Orthodoxe Kerk kan leveren, geloven wij dat dit verband houdt met de centrale sociale dimensie van vrijheid, die bescherming biedt tegen de omzetting van mensenrechten in eindeloos individualistische rechten. Onze eigen visie op Europa heeft een ethische en spirituele basis en oriëntatie.

Wij onderscheiden het concept van een technocratisch en economisch georiënteerd Europa -een Europa met als prioriteit de economie en het functioneren van de markt- van een Europa dat gebaseerd is op menselijke waardigheid, vrijheid en rechtvaardigheid. Het is heel kenmerkend dat deze beginselen naar voren komen wanneer de eenheid en de toekomst van Europa in het geding zijn.

Deze crisis stelt de fundamentele waarden van de Europese beschaving ter discussie. Het is onmogelijk om de huidige migratie- en vluchtelingencrisis aan te pakken met de waarden van een bureaucratisch, technocratisch en economisch gericht Europa. De oplossing moet gebaseerd zijn op de beginselen van de waarden van mensenrechten en solidariteit, die de bescherming van de menselijke waardigheid als kern hebben. De natuurlijke bondgenoten van de mensenrechten zijn de christelijke kerken die in staat zijn om de vraagstukken van immigratie en vluchtelingen resoluut aan te pakken, door een geest van solidariteit in te voeren en te cultiveren en door relevante initiatieven en tendensen in de politieke en sociale wereld te steunen die de bescherming van de menselijke waardigheid als doel hebben.

Voor ons wordt het humanistische niveau van een samenleving beoordeeld aan de hand van de zorg voor de behoeftige en lijdende mens in de samenleving. De steun aan onze medemensen in nood, onafhankelijk van sociale, politieke en economische perspectieven, vormt de kern van de christelijke ethiek, van het gebod van de liefde (Mt 22,37-39). Maar de ware gelovige die dit gebod werkelijk omarmt en toepast, zal niet alleen tevreden zijn met deze onmiddellijke hulp aan zijn naaste: hij zal de volgende stap zetten: strijden tegen de oorzaken van het onrecht en voor een samenleving ijveren waarin de menselijke waardigheid de hoogste waarde zal hebben.

We horen vaak dat de laatste twee eeuwen een tijd van strijd voor vrijheid en gelijkheid waren. Indien dit waar is, dan moet onze eeuw een tijdperk van broederschap en solidariteit worden. Wij zijn ervan overtuigd dat de toekomst van de mensheid verband houdt met de totstandbrenging van een cultuur van solidariteit. Enerzijds verwijst de term “solidariteit” naar de strijd voor sociale rechtvaardigheid, vrijheid en waardigheid en geeft hij op dynamische wijze uitdrukking aan de sociale en politieke dimensie van de term “broederschap” die geformuleerd is in het drieluik van de Franse Revolutie “Liberté – Égalité – Fraternité”. Maar dit “broederschap” draagt ook het idee uit van recht, sociale rechtvaardigheid en van de sociale inhoud van vrijheid als medevrijheid, voor het algemeen welzijn en als medeverantwoordelijkheid voor het gemeenschappelijke “οἶκος”. Anderzijds wijst solidariteit op de christelijke broederschap, op de onvoorwaardelijke liefde voor onze medemensen en op de ononderbroken band tussen de liefde voor God en de liefde voor de naaste. Op deze wijze houdt “solidariteit” de twee onwrikbare pijlers van het humanisme en de vrijheid samen: enerzijds rechtvaardigheid en anderzijds liefde.

Het optreden van de Kerk kan en wil de politiek niet vervangen. De Kerk kan alle initiatieven, tendensen en ontwikkelingen steunen die leiden tot een verbetering van de sociale normen, tot gerechtigheid en vrede, en bekritiseert alle antipersoonlijke krachten die de sociale cohesie en de solidariteit ondermijnen en de mens veranderen in een consument, ten koste van zijn medemensen en de natuur, en van het leven van toekomstige generaties. De ernstigste hedendaagse dreiging van solidariteit is het economisme, de vergoddelijking van markt en winst. De Kerk verwerpt het “economisch reductionisme”, dat de mens herleidt tot een homo economicus, het identificeren van “zijn” met “hebben”. De Kerk roept op tot het respecteren van de sociale parameters in de economie, die de basis vormen voor een leven in vrijheid en waardigheid.

De geschiedenis van de vrijheid begint niet met de geboorte van de moderne mensenrechten. In Europa en in de hele wereld, werd inderdaad binnen het christelijke kader, echte vrijheid beleefd en waargenomen. De kern van deze vrijheid is niet het opeisen van rechten, maar het afzien van individuele rechten omwille van de liefde, wat niet het belang van de mensenrechten vermindert, maar onze zorg voor de menselijke waardigheid en de grondrechten juist vergroot. In deze zin zijn christenen humanistischer dan de humanisten zelf, omdat de strijd voor de bescherming van de mens niet alleen een morele verplichting is, maar ook een gebod van een liefhebbende God.

Nog een verslag van een deelnemer

Op 11 november 2019 zal voor mij ook zo een dag om nooit te vergeten worden, want die dag mocht ik aanwezig zijn bij het bezoek van Zijne Alheiligheid Patriarch Bartholomeus aan Brugge!

Dit bezoek begon met een voordracht van Zijne Alheiligheid in het Europacollege, en dit voor een tot de nok gevulde aula.  Zijn voordracht werd ingeleid door Dhr. H. Van Rompuy, oud-president van Europa. In zijn in het Engels gehouden toespraak over de rol van de Kerken in Europa sprak Zijne Alheiligheid uitgebreid over de houding die de Kerken moeten aannemen: een houding van liefde, verdraagzaamheid en gastvrijheid tegenover hen die in Europa veiligheid en geborgenheid komen zoeken. Die houding zal niet voortkomen vanuit een politiek standpunt, maar vanuit het hart, vanuit het mededogen, vanuit het geloof in de mens. Verder sprak Zijne Heiligheid uiteraard ook zijn bezorgdheid uit over het milieu. Niet voor niets wordt hij “De groene Patriarch” genoemd.

Hij riep hierbij de vele aanwezige studenten op om zich nu al, en zeker in de uitoefening van hun latere carrière voor dit alles ten volle in te zetten. Voor zijn toespraak werd Zijne Heiligheid met een groots applaus bedankt. Hierna werd Zijne Alheiligheid o.a. nog toegesproken door Dhr. M. Schinas die als Vice-Voorzitter in het Europees Parlement pleitte voor “De bescherming van de Europese levenswijze”.  Dan kwam een afgevaardigde van de studenten aan het woord. Hem verstond ik niet zo heel goed, want hij sprak heel vlug. Ik begreep wel dat hij opkwam voor meer openheid vanwege de Orthodoxe Kerk voor de LGTB-gemeenschap, maar ik kon me niet van de indruk ontdoen dat het eerder een verwijt dan een pleidooi was. Bij het buitengaan kon ik Vader Kamalides, priester van de Orthodoxe Kerk in Antwerpen, even begroeten.

Willy Milonas