Protocol Nr. 529
† BARTHOLOMEOS
DOOR DE GENADE GODS AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,
NIEUW ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH
MOGE DE GENADE, DE VREDE EN DE BARMHARTIGHEIDVAN ONZE HEER, GOD EN REDDER JEZUS CHRISTUS, DE OORSPRONG VAN DE GEHELE SCHEPPING, MET HET PLEROMA VAN DE KERK ZIJN.
Eerbiedwaardige broeders en geliefde kinderen in de Heer,
Meer dan ooit wordt onze natuurlijke omgeving en het milieu waarin wij ons dagelijks begeven, bedreigd. En deze bedreiging treft niet alleen de kwaliteit van het leven als wel het leven zelf en het voorbestaan van de schepping. Deze bedreiging is groter dan er ooit een geweest is in de geschiedenis van de mensheid.
Zoals in de oude griekse mythe Prometheus het vuur uit de hemel had gestolen om het aan de mensen te geven als een geschenk van een onvermoede vernielende kracht, zo staan vandaag de kernwapens overal ter wereld als symbool voor deze steeds groeiende almachtscomplex van de mens, die zich waant God zelf te zijn.
De mens is natuurlijk vrij in zijn groei en ontwikkeling. Maar de menselijke vrijheid kan twee kanten opgaan. Door wetenschap en techniek kan de mens een kracht ontwikkelen die in dienst staat van mens en natuur. Wetenschap en techniek kunnen ertoe bijdragen om steeds efficienter weerstand te bieden aan allerlei ziekten en andere aandoeningen die tot op heden toe als noodlottig werden bestempeld. Wetenschap en techniek kunnen nieuwe perspectieven openen naar een betere en gezondere toekomst van de mensheid. Maar anderzijds kunnen wetenschap en techniek ook leiden tot de vernietiging van onze natuurlijke omgeving, en ook tot de vernieling van de zo rijke biodiversiteit in de dieren- en plantenwereld. Wetenschap en techniek leiden vandaag ook tot de vervuiling van onze grote water voorraden en van de lucht die wij dagelijks inademen; en uiteindelijk tot de grondige verstoring van ons klimaat en de evenwichtige afwisseling van de seizoenen.
Het is toch onverantwoord dat de mensheid vandaag economische beslissingen neemt zonder rekening te houden met het ecologische impact ervan. Economische ontwikkeling mag geen nachtmerrie blijven voor het milieu. Wij zijn er immers zeker van dat een gezond alternatief voor economische ontwikkeling mogelijk is, ter vervanging van het zogenaamde economisme dat louter gericht is op maximale winst. De toekomst van de mens is toch niet de homo “economicus”. In de laatste decennia heeft het oecumenisch Patriarchaat juist daarom een aantal initiatieven ontwikkeld ter bescherming van ons milieu en de geschapen wereld. Zij heeft op die manier een pioniersrol vervuld. En dat zullen wij ook blijven doen in de toekomst. We zullen ecologische conferenties organiseren; wij zullen de gelovigen en de jongeren blijven uitnodigen tot concrete acties ter bescherming van het milieu. Wij zullen deze problemen blijven aankaarten in onze interreligieuze dialogen, alsook in onze kontakten met politieke leiders; wij zullen blijven samenwerken met ecologische organisaties en bewegingen. Het is gebleken dat deze samenwerking nieuwe mogelijkheden openen tot efficiënte gemeenschappelijke acties.
De milieu-activiteiten van het patriarchaat zijn niet zomaar een eenmalige reactie van een nieuw fenomeen maar zij zijn het logisch gevolg van haar kerkelijk zelfbewustzijn. Het leven zelf van de kerk is immers toegepaste ecologie. Het sacramenteel leven van de christenen, het godsdienstig engagement van de gelovigen, het teruggetrokken leven van de monniken en monialen in hun kloosters leiden vanzelfsprekend tot een diepere eerbied voor de schepping. De ecologische gevoeligheid van de orthodoxe kerk is geen modeverschijnsel van voorbijgaande aard maar is een essentiële dimensie van het christelijk leven. De hedendaagse acute milieucrisis heeft dit bewustzijn alleen aangescherpt. De strijd voor de bescherming van de schepping is een centrale dimensie van ons geloof. Eerbied voor het milieu is de basis voor de verheelijking van de naam van God. De vernietiging en de beschadiging van de geschapen wereld is daarentegen zondermeer een blaam aan de Schepper zelf.
Geliefde kinderen, het is duidelijk dat het ons aller verantwoordelijkheid is om onze natuurlijke omgeving als een kostbaar gemeengoed te verzorgen en te beschermen. Wij allen moeten leren leven zonder schade te brengen aan onze natuur. Vandaag is dat een categorieke en dringende oproep tot de gehele mensheid. Wij weten dat vele individuen en ook heel wat gemeenschappen en organisaties zich daarvoor reeds hebben ingezet. Er is inderdaad een nieuwe stroom ontstaan van ecologische verantwoordelijkheidszin. Maar anderzijds stellen wij vast dat de meeste staten eerder beantwoorden aan hun economische impulsen met verwaarlozing van de bescherming van het milieu.
Intussen blijven we staan voor deze cruciale vraag: hoelang kan onze aarde en geheel onze geschapen wereld al die steriele debatten en deze besluiteloosheid der naties verdragen blijven? Een merkwaardige vaststelling is deze: tijdens de huidige Covid-19 pandemie met de opgelegde reisbeperkingen, de sluiting van de fabrieken, de vermindering van de industriële activiteiten, heeft men een vermindering vastgesteld van vervuilende stoffen in de atmosfeer. Het is daardoor eens te meer aangetoond dat onze economische gedrevenheid een absolute prioriteit geeft aan rendabiliteit boven de bescherming van ons zo kostbaar leefmilieu. Meer dan ooit toont dit aan dat er een absolute noodzaak is ontstaan naar een koerswijziging. De vraag wordt meer en meer gesteld naar een ecologisch gerichte economie. We doen een beroep op de orthodoxe jongeren om te beseffen hoe belangrijk het is om als christelijke gelovige te leven in deze moderne wereld. In deze geest wensen we u allen vanuit de Fanar een gelukkig en gezegend nieuw kerkelijk jaar, in dankbaarheid voor de gehele schepping Gods.
Moge door de voorspraak van de Alheilige Moeder Gods de genade en de barmhartigheid van onze algoede God over u nederdalen.
1 september 2020
† Bartholomeos van Constantinopel
vurig voorbidder van jullie allen bij God
