Zondagnamiddag 13 januari werd door het Aartsbisdom van België in de kathedraal van de Heilige aartsengelen Michaël en Gabriël in Brussel het traditionele Basiliusbrood gesneden. De traditie wil inderdaad dat in de namiddag van de tweede zondag van januari in het centrum van het aartsbisdom de Metropoliet, de geestelijken, de politieke en diplomatieke wereld van Griekenland en België, en de gelovigen elkaar ontmoeten om het Basiliusbrood te verdelen en nieuwjaarswensen uit te wisselen.
De Vesperdienst werd voorgezeten door Zijne Eminentie Metropoliet van België en Exarch van Nederland en Luxemburg, omgeven door priesters en diakens van het Aartsbisdom en in het gebed verenigd met Zijne Excellentie bisschop Dositheos (Patriarchaat van Georgië ) en Zijne Excellentie bisschop Porphyrios van Neapolis (directeur van het Bureau van de Kerk van Cyprus bij de EU), Aartspriester Georgios Lekkas (secretaris van het Bureau van de kerk van Griekenland bij de EU) en met de geestelijkheid van het aartsbisdom en leden van de geestelijkheid van de diverse orthodoxe aanwezigheden in België. In zijn homilie verwees Metropoliet Athenagoras in eerste instantie naar de persoon van Basilius de Grote, zijn veelzijdige persoonlijkheid en de omvang van zijn immense werk dat hij de Kerk nagelaten heeft. Toen kwam het ogenblik om de belangrijke gebeurtenissen van ons aartsbisdom tijdens het voorbije jaar op te sommen, en de projecten en doelen voor het nieuwe jaar mede te delen. Het belangrijkste evenement is natuurlijk de viering van het gouden jubileum van het Aartsbisdom van België, dat in 2019 haar 50-jarig bestaan viert. De festiviteiten zullen in de maand november worden afgesloten met de aanwezigheid van Zijne Heiligheid Oecumenisch Patriarch Bartholomeus in de drie Benelux-landen en de patriarchale Goddelijke Liturgie op 10 november in Brussel. De voorbereidingen zijn al aan de gang, met inbegrip van de orthodoxe kathedraal van de Heilige Aartsengelen waar de verfraaiings- en renovatiewerken zijn gepland.
Zijne Eminentie zegende en deelde vervolgens het Basiliusbrood met de aanwezige personaliteiten, de geestelijken en de gelovigen.
Onder de aanwezigen onderscheidde men mevrouw Eleftheria Galathianaki, Griekse ambassadeur in België, de heer Ioannis Plotas, adviseur van de Griekse Permanente Vertegenwoordiging bij de EU, de militaire vertegenwoordigers van Griekenland generaal Konstantinos Gatzogiannis en admiraal Konstantinos Karageorgis, Monseigneur George Kourie, aartsbisschop van Syrojacobitische Kerk, vertegenwoordigers van de Rooms-katholieke Kerk, de archonten van het Oecumenisch Patriarchaat, de voorzitter van de Griekse Gemeenschap en gelovigen uit alle parochies van het aartsbisdom.
Een receptie in de parochiezaal van de kathedraal sloot het evenement af.
TOESPRAAK BIJ BASILIOSBROOD
Kathedraal 2019
Metropoliet Athenagoras
Z.E. Metropoliet Athenagoras van België
Wij danken God, omdat Hij ons nogmaals de genade heeft geschonken om samen het begin van dit nieuwe jaar te mogen vieren, alsook de gedachtenis van een grote Heilige van onze Kerk, de Heilige Basilios de Grote, die Aartsbisschop was van Cesarea in Cappadocië.
Hij is een van de geweldigste figuren onder de Kerkvaders door de diepte van zijn theologisch inzicht, door zijn grote geleerdheid die zich breed uitstrekte over alle terreinen van de menselijke kennis, door de ernst waarmee hij deze inzichten ook in zijn eigen leven tot gelding bracht, door zijn grote organisatorische gaven, en door zijn meeslepende welsprekendheid.
Basilios leefde van 310 tot 379 na Chr. Hij werd geboren te Caesarea in Cappadocië (een streek in het huidige Turkije), als oudste zoon van een christelijk gezin. Zijn ouders hadden beiden vervolgingen meegemaakt, maar toch keerden zij zich niet tegen de ‘boze’ buitenwereld. Ze gaven Basilios daarentegen een brede vorming, dat wil zeggen dat hij zich bekwaamde in vele vormen van wetenschap. Hij raakte thuis in de platoonse, aristotelische en stoïcijnse denkwereld, en hij kwam in contact met tal van geleerden, onderzoekers, schrijvers en poëten.
Ondanks dit alles raakte Basilios onder de indruk van het ascetische ideaal. Dankzij de bisschop van Sebaste – Eustathius – trokken zijn oudere zus Macrina en zijn moeder zich na het overlijden van zijn vader terug in de eenzaamheid van arbeid en gebed. Ook Basilios maakte een radicale keuze. Hij wilde gehoor geven aan de roeping die losstaat van de wereldse ‘wijsheid’ en die zijn vorige leven volledig in de schaduw stelde. Hierbij riep hij de hulp in van monniken. Basilios raakte sterk onder de indruk van een leven van volmaaktheid door goederen aan de armen te geven en daardoor los te komen van de aardse verlokkingen. Hij maakte reizen naar Egypte, Palestina, Syrië en Mesopotamië. Tijdens deze reizen werd hij sterk aangesproken door de asceten die hij daar tegenkwam. Na thuiskomst liet Basilios zich dopen, om zich vervolgens bij zijn moeder en zus aan te sluiten in Annisi.
Basilios wilde Christus volgen door het kruis op te nemen en zichzelf te verloochenen. Dat betekende voor hem afstand doen van alles wat hem bond, dus ook de denkbeelden van zijn studie. De vraag blijft echter of Basilios ooit écht heeft gebroken met het denken van zijn verleden. Voor het monniken-ideaal waren er in de tijd van Basilios diverse voorbeelden, zoals de volgelingen van Antonius, van Pachomius en Eustathius. Basilios’ grote liefde betrof de natuur, de plek bij uitstek om tot rust te komen. Dit punt speelde een grote rol bij de totstandkoming van zijn gedachten met betrekking tot het leven van monniken, die hij op schrift heeft gesteld.
Een van de redenen voor zijn grote steun van het volk is het feit dat Basilios zich opwerpt voor de belangen van de armen. Hij doet dit door de overheid aan te spreken, maar tevens laat hij zijn mening aan de rijken duidelijk horen. Bij dit alles verwijst Basilios steeds op Jezus’ houding en woorden: wie volmaakt wil zijn, moet zijn bezit wegschenken en het aan de armen geven. Je moet de naaste liefhebben als jezelf. Om dit alles is Basilios voor ons allen een groot voorbeeld tot navolging! We zijn God dankbaar dat onze Kerk zo’n indrukwekkende figuur onder diens heiligen telt. Een heilige die ons kan inspireren. We zijn immers geroepen elke mens in nood ter hulp te komen. Vorig jaar deden we dit ook door samen te werken aan het nobel project ‘Couloirs humanitaires’, wat de mogelijkheid heeft geboden aan zowat 500 Syriërs om op legale wijze de oorlogssituatie in hun land te ontvluchten en zich te vestigen in ons land.
Tevens hebben we een parochie opgericht voor onze broeders en zusters arabofone orthodoxe christenen, toegewijd aan de Heilige Ignatios de Theofoor, en momenteel gevestig in Watermaal-Bosvoorde. Eén onder hen, Vader Isaak werd tot diaken en priester gewijd en leidt deze gelovigen pastoraal en spiritueel.
Dit brengt ons meteen tot enkele verwezenlijkingen die we het voorbije jaar mochten boeken in de schoot van ons Aartsbisdom, zonder weliswaar in herhaling te willen vallen.
Het voorbije jaar werd ook Vader Silouan tot diaken en priester gewijd, en met hem heeft ons Klooster in Asten nu zijn eigen priester, wat niet wegneemt dat de clerus van het Aartsbisdom er nog af en toe de Liturgie zal gaan vieren. Vader Silouan is gehuwd en iconograaf. Men is tevens van start gegaan met de grondige renovatie van de kerk van ons Klooster. Hierbij kan ik alleen maar een warme oproep doen te steun!
In Amsterdam werd het dak van onze kerk aldaar helemaal vernieuwd, dankzij de steun van een sponsor. We hopen op nog meer steun om ook de vloer volledig te herleggen, met inbegrip van vloerverwarming en de vernieuwing van de sanitaire en electrische kanalen. In februari vorig jaar zegenden we onze kerk in te Oostende, met de deelnme van vele geestelijken en gelovigen.
Ook de driedaagse samenkomst van de clerus was opnieuw een groot succes. Bijna alle priesters en diakens waren samengekomen in La Roche-en-Ardenne, om zich te bezinnen over een welbepaald thema. Ditmaal was het de ‘pastoraal van de jeugd’, met uitmuntende sprekers. Die pastoraal is – zoals u reeds weet – een prioriteit voor ons Aartsbisdom. Twee maal per jaar organiseren we trouwens bijeenkomsten voor de jongeren, die inhoudelijk sterk zijn en steeds meer gewaardeerd worden door de deelnemers.
En dan is er de voordrachtencyclus ‘Orthodox Logos’, die ons de mogelijkheid biedt ons te verdiepen in de leer en het leven van het orthodox geestelijk leven. Zo komen er om de twee maanden voorname sprekers naar Brussel om er het woord te voeren. De volgende die er het woord zal nemen is Metropoliet Bartholomeos van Smyrna, een voorname hiërarch van het Oecumenisch Patriarchaat.
Ook de bookshop van het Aartsbisdom fungeert nu in de tentoonstellingsruimte aan de ingang van onze Kathedraal. We proberen een steeds ruimer gamma van boeken te kunnen aanbieden. De shop is open elke zaterdagnamiddag en na de Goddelijke Diensten.
Heel belangrijk is de werking van ons Theologisch Instituut met twee afdelingen, een nederlandstalige en een franstalige. Belangrijk omdat dit de ideale plaats is om zich ter plekke doeltreffend te verdiepen in de rijkdom van de orthodoxe theologie. Aan franstalige kant wordt er sinds dit academiejaar een volledig nieuw programma aangeboden. Er is een voorbereidend jaar en een Master. Het loont de moeite de website raad te plegen en kennis te maken met het grootse werk dat de verantwoordelijken van beide afdelingen vervullen.
Ondertussen zijn we van start gegaan met de voorbereidingen van het patriarchale bezoek in november van dit jaar. 2019 is inderdaad een jubeljaar voor ons Aartsbisdom. Het is precies 50 jaar geleden dat de betreurde Oecumenische Patriarch Athenagoras ons Aartsbisdom tot het leven riep. Onze Patriarch Bartholomeos heeft toegezegd en zal dus een officieel bezoek brengen aan opeenvolgend Nederland, België en Luxemburg. In deze Kathedraal zal hij voorgaan bij de Vespers op zaterdag 9 november en bij de Goddelijke Liturgie op zondag 10 november, waarna een grootse receptie zal worden aangeboden met dansen in de zaal van het Sint-Jan Berchmanscollege. ’s Avonds volgt nog een gala-dinner in een hotel in Brussel, waartoe men zich kan inschrijven.
Ik dank in het bijzonder onze priesters en diakens, en hun kostbare medewerkers, voor alles wat zij doen voor het welzijn van onze Heilige Kerk! Er wordt veel inspanning en tijd besteed voor dit ideaal en men kan ze niet voldoende danken! Dank ook aan allen die zich vrijwillig inzetten voor zovele aspecten in het leven van de Kerk. Dank ook aan onze broeders bisschoppen en priesters en diakens van de andere lokale Orthodoxe Kerk aanwezig in onze regio, voor de harmonieuze samenwerking en de getuigenis van eenheid die we afleggen op enkele sterke momenten van het kerkelijk jaar. Dank aan onze personaliteiten, de Ambassadeurs, de hoge militaire vertegenwoordigers en de archonten. Dank aan allen en mijn hartelijkste wensen voor een gezegend jaar 2019! Dank aan u allen voor uw aanwezigheid!
