Akathist tot de Alheilige Moeder Gods
Gevolgd door een Agripnia
Op vrijdag 17 maart 2017 vierden wij in onze orthodoxe parochie van de Heiligen Konstantijn en Helena te Brugge een dienst van de Akathist de groet tot de Alheilige Moeder Gods gevolgd door een Agripnia, volgens de traditie van de Heilige Athosberg.
Deze dienst werd voorgegaan door Vader Bernard Peckstadt en in gebed was ook Vader Andreas aanwezig. Het was een heel ingetogen dienst waar we samen met een mooie menigte v an 30 gelovigen verenigd waren in gebed en in verbondenheid.
Deze dienst werd verzorgd door een prachtig Byzantijnskoor bestaande uit Vader Konstantinos Kenanidis, Vader Antonios Tarlizos, Georges Antoniou, en Stefaan Coudenys. Ze zongen er afgewisseld in het Grieks en het Nederlands.
De dienst van de Akathist tot de Alheilige Moeder Gods is een dienst die misschien nog niet zo goed gekend is door iedereen daarom hierbij nog een korte uitleg.
De akathist (Akathistos in het Grieks) is een hymne gewijd aan een heilige, een heilige gebeurtenis, of aan één van de personen van de Heilige Drie-eenheid. Het woord akathist zelf betekent “niet zitten.” De akathist bij uitstek is deze die geschreven is in de 6e eeuw tot de Moeder Gods .
De Moeder Gods is van oudsher de beschermheilige van de stad Konstantinopel. Zij wordt ook wel ‘Nikopoia’ genoemd; Zij die de overwinning brengt. Zij is dan ook degene die voornamelijk geëerd wordt in het Oosten.
Een zeer bekende Hymne aan de Moeder Gods is de Hymne van de Akathist, toegeschreven aan Romanos de Melodos (ca. 600). Hieronder een citaat uit de vertaling van deze hymne:
Tot U de Aanvoerster die voor ons strijdt,
En die ons van rampspoed hebt bevrijd;
Zingen wij dank- en zegehymnen, Moeder Gods,
Gij die onoverwinnelijke macht bezit,
Bevrijd ons uit alle gevaren,
En wij roepen tot u:
Verheug U, ongehuwde Bruid. (Kondakion)
De gebedsdienst van de Akathist ook genoemd “Gegroet Moeder Gods”- wordt vaak opgesplitst in vier delen, en wordt gezongen op de eerste vier vrijdagavonden in de Grote Vasten. Op de vijfde vrijdagavond in de grote vasten wordt echter de gehele Akathist gezongen. De vier delen van de Akathist beschrijven achtereenvolgens de mysteries van onze verlossing: de Boodschap van de engel Gabriël aan Maria, de Geboorte van Christus in Bethlehem, de gebeurtenissen uit het leven van Christus en van de Moeder Gods zelf.
Doorheen de loop der eeuwen blijkt hoezeer elke Orthodoxe gelovige er aan houdt zoveel als in zijn vermogen ligt de Alheilige Moeder Gods te verheerlijken. Zij is immers de Beschermvrouwe van de christenen, en immer is Zij bereid om allen die Haar aanroepen te beschermen en bij te staan. Zij is een muur en schutswal, tegen alle zichtbare en onzichtbare vijanden die ons belagen. Zij is de burcht tegen de aanvallen van de hartstochten en het beschuttende schild in de strijd tegen de demonen.
Wie in zijn eigen hart verharding en verbittering ervaart, laat hij dan niet aarzelen de hulp te zoeken van de Moeder Gods. Zij is het die de verharding en de boosheid van de harten der mensen tot mildheid kan stemmen!
Wie zijn innerlijke vermogens van geloof en liefde wil ontwikkelen, wie zichzelf en anderen beter wil begrijpen, wie een moeilijke studie wil beginnen, wie zich wil verdiepen in de Heilige Schrift of in de theologie: doet er goed aan steeds beroep te doen op Haar, die het begrip doet toenemen.
Wie bescherming en zekerheid zoekt, laat hij dan het wonderbare visioen van de Heilige Andreas overwegen, die aanschouwen mocht hoe de Moeder Gods haar sluier ter bescherming uitspreidde over het Christus lievende volk.
Wie de richting verliest en het spoor bijster raakt, laat hij dan zien naar de Maagd, die de Weg wijst naar haar Zoon, Die de Eeuwige Waarheid is. Wie bedroefd is of bedroefden uit zijn familie of vriendenkring kent, laat hij gaan tot Haar, die de Vreugde is van alle bedroefden.
Moge de Alheilige Moeder Gods de noodkreten horen van al wie tot haar roept en ons allen bijstaan om de Weg naar het Koninkrijk te vinden en erop te blijven wandelen tot wij bij Haar zijn om haar Eeuwige Zoon te verheerlijken.
Daarom heeft de Moeder Gods ook in onze kerk een ereplaats gekregen boven en achteraan in het heiligdom in de abside. Daar hebben we de Moeder Gods Orante aangebracht of de Moeder Gods van het teken, of ook wel de “biddende” genoemd.
Deze “Orante-houding” van de Moeder Gods vindt zijn oorsprong in de bidhouding van de allereerste christenen. Door deze houding staat de biddende mens frontaal in Gods aanwezigheid. Door de wijd open gespreide armen beduidt hij dat hij bereid is zich open te stellen voor Gods genade. In de vroeg christelijke tijden wordt deze orante-houding zeer dikwijls afgebeeld in de catacomben-kunst.
Kenmerkend zijn de opgeheven armen van de Moeder Gods. Daardoor drukt Zij uit dat Zij onze voorspreekster is bij God, dat Zij voor ons Gods vergiffenis en genade afsmeekt. Als “Orante” staat Zij daar als middelares tussen mensen en God. Het orante-type heeft daarbij een diepzinnige theologische en mystieke inhoud: deze inhoud is immers verbonden met het dogma van de “Theotokos”. Deze dogma verklaring van het concilie van Ephése benadrukt en bevestigd de hechte verbinding van de Maagd Maria met de goddelijke Persoon van Jezus Christus. Hierdoor is Zij intiem verbonden zowel met het goddelijk Mysterie als met onze menselijke werkelijkheid. Zij is waarlijk de Moeder van God, “Theotokos”, en Zij is tevens de Moeder van de mensen. Zij is de verbinding tussen hemel en aarde. Zij is inderdaad onze middelares, onze eerste voorspreekster bij God.
Deze heel mooie dienst tot de Moeder Gods werd vervolgd door een Agripnia. Agripnia ook wel nachtwake genoemd waar we vooral bidden voor alle onheil in deze onrustige en woelende wereld waarin we leven.
Deze dienst werd gevierd in een kerk met gedimpt licht en enkele kaarsen waar we even de rust en de stilte konden terug vinden.
De dienst van de Agripnia begon met de hoofdcelebrant die heel de kerk rond ging en iedereen bewierookte. Nadien sprak hij een gebed uit tot de Heilige Drie-eenheid. Hierbij citeer ik dit gebed:“Eer aan de Heilige, eenwezenlijke, levendmakende en onscheidbare Driëeenheid, immer nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen Amen.”
De dienst van de metten werd dan verder vervolgd en bij het zingen van de Doxologie ging men over tot de Goddelijke Liturgie. De meeste van de gelovigen die er kwamen bleven tot op het einde van de dienst die omstreeks middernacht teneinde liep. Opvallend was het dat er nog zoveel gelovigen tot de heilige Communie naderden.
Het was voor onze parochie een heel mooie, aangename en rijke ervaring zo een dienst samen te mogen vieren. Wij hopen dan in de toekomst dit nogmaals te mogen herhalen maar dan misschien bij een feest van een belangrijke Heilige van onze kerk.
Graag houd ik eraan allen te danken die van zover gekomen zijn om met ons samen in gebed verbonden te zijn. Speciaal aan de priesters Vader Konstantinos en Vader Andreas de diaken Antonios en Georgos en Stefaan de leden van dit uniek koor voor de uitmuntende verzorging van deze dienst.
Hierna volgen nog enkele indrukken van enkele aanwezigen.
Vader Bernard
Akathist & Agripnia
Voor de tweede maal nam ik deel aan de dienst van de akathist en de Agripnia in de kerk van Heiligen Konstantijn en Helena te Brugge. Al vanaf het begin van de dienst van de Akathist, werd ik ondergedompeld in de geest van het vasten, namelijk nederigheid en ingetogenheid. Het was mooi te zien dat jong en oud waren samengekomen. De meertaligheid die er aangewend werd zowel in de dienst van de Akathist als in de Agripnia, was een aangenaam pluspunt, net zoals de combinatie van de Byzantijnse als Slavische muziektraditie.
Het nut van deze dienst kan niet genoeg benadrukt worden, in deze tijden, waarin het gebed voor de medemens meer dan ooit nodig is, maar ook voor de individuele vooruitgang en oefening, tijdens de vastenperiode ter voorbereiding voor het feest der feesten, Pasen. Het ontmoeten van gekende personen, zorgde dan ook weer voor een mooie afsluiting van de avond. Bedankt voor de uitnodiging en bedankt voor de mooie dienst!
Stefania Corbeanu
Lid van de parochie van Hasselt
Vader Bernard ik wil u danken voor de heel mooie dienst van de Akathist en Agripnia op vrijdagavond. De zangers hebben dit schitterend gebracht en ik voelde mij zoals in de kerk in mijn land in Bulgarije. Ik was heel erg blij dit te hebben mogen bijwonen. Heel veel dank voor deze mooie viering.
Ioana Zasheva
Student Europacollege Brugge
Het was inderdaad een mooie dienst en een heel speciale ervaring voor mij! Al vanaf het begin van deze lange avonddienst vervulden de woorden van de Akathist tot de Moeder Gods, mij met een gevoel dat ik met twee woorden kan omschrijven – “stille vreugde”.
De Grieks-Byzantijnse zangmanier was prachtig, diep en krachtig! Het ongewone uur van deze dienst, zo laat in de avond, hielp mij om mijn hoofd leeg te maken van de dagelijkse drukte en dompelde mij onder in het gebed. Door deze twee aparte omstandigheden kregen al de bekende en vaak herhaalde gebeden weeral een diepere betekenis.
Toen baden de koorleden sommige gezangen in het Grieks (ik versta geen Grieks) en dan gebruikte ik, ‘Het Jesusgebed’ en dit was ook een mooie ervaring voor mij.
Wat ook heel mooi was die avond, is de sfeer… een biddende sfeer. Dikwijls, is het moeilijk voor mij om de juiste woorden te vinden voor mijn persoonlijk gebed maar toen kwamen de woorden spontaan en gemakkelijk. Ik voelde een spirituele ondersteuningen en voelde mij verenigd met de andere gelovigen in de kerk.
Elena Van Tomme
De dienst van de Akathist en Agripnia was heel mooi, zoals altijd! Het was ook heel mooi gezongen waarvoor dank. Ik heb er echt van genoten! Dank jullie voor deze heel mooie dienst!
Elena Moise
Vader Bernard,
We willen U nogmaals bedanken voor de prachtige dienst van vrijdagavond jongst leden. Hieronder een korte impressie van ons. We hadden besloten, wederom aanwezig te zijn bij de Dienst van de Akathist en Agripnia in Brugge.
Juist deze dienst in het midden van de Vastentijd is door het stemmige rustgevende karakter, door hoofdzakelijk gezang en gebed, een rustpunt en een versterking.
Alle lof voor het koor in het bijzonder aan Vader Konstantinos, Vader Antonios, Georgios en Stefaan. De vloeiende afwisselingen tussen het Nederlands en Grieks, waren ook dit jaar indrukwekkend.
Het afscheid nemen van elkaar en de daarbij behorende korte gesprekjes na de dienst, vormden een waardig eind van deze prachtige avond.
Theo en Alexandra Laeven
Toen ik binnenkwam was het Byzantijnse koor net aan het zingen. In de zwak verlichte kerk creëerde dit meteen een sfeer waarin alle aandacht naar het gebed gaat.
Het was zeer rustig in de kerk en de stemmen van het Byzantijnse koor wisselden mooi af met de stem van Vader Bernard. Het tempo van de viering zorgde er voor dat de wereld buiten verdween en alle aandacht naar de voorbereiding van het Pasen. Het was een bijzondere ervaring die bij mij herinneringen aan de Athosberg opriepen. De sfeer van de viering is mij verscheidene dagen bijgebleven. Ik was zeer verheugd aan deze ervaring in onze Brugse gemeenschap te kunnen deelnemen en kijk uit naar de de viering van de Paasnacht.
Michel Van Gysel
