2012-10-11 Radio Vaticaan
Op het einde van de Mis om de verjaardag te vieren van de opening van het Tweede Vaticaans Concilie, sprak de Oecumenische Patriarch Bartholomeus I van Constantinopel Paus Benedictus XVI toe alsook de Bisschoppen en de gelovigen die samengekomen waren op het Sint Pietersplein. Patriarch Bartholomeus, de “primus inter pares”, de eerste onder zijn gelijken, in de Orthodoxe Gemeenschap, zei dat hij vereerd was met de uitnodiging om deze “plechtige en feestelijke herdenking van het Tweede Vaticaans Concilie bij te wonen. Hij zei: “Het is passend dat deze gelegenheid voor uw Kerk ook de formele inhuldiging aankondigt van het “Jaar van het Geloof”, want het is het geloof dat een zichtbaar teken geeft van het traject dat we samen hebben afgelegd op het pad van verzoening en zichtbare eenheid. Hieronder volgt de volledige tekst van de toespraak van Zijne Heiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeus ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de aanvang van het Tweede Vaticaans Concilie:
Toespraak van de Oecumenische Patriarch Bartholomeus
bij de viering van de vijftigste verjaardag van het Tweede Vaticaans Concilie
Geliefde broeder in de Heer, Uwe Heiligheid Paus Benedictus;
Broeders en Zusters;
Toen Christus zich voorbereidde op zijn ervaring in Gethsemane, bad Hij een gebed voor eenheid dat weergegeven wordt in het Evangelie van de Heilige Johannes hoofdstuk 17 vers 11: “… behoud in Uw naam hen die U aan Mij hebt toevertrouwd, opdat zij één mogen zijn, zoals Wij één zijn”. Door de eeuwen heen werden wij inderdaad behoed door de kracht en de liefde van Christus, en op dit ogenblik in de geschiedenis werkt de Heilige Geest op ons in en zijn wij aan een lange reis begonnen naar de zichtbare eenheid die Christus verlangt. Dat werd bevestigd in de Unitas Redintegratio paragraaf 1: Overal hebben vele mensen de impuls van deze gratie gevoeld, en ook bij onze afgescheiden broeders groeit dagelijks de beweging, aangemoedigd door de genade van de Heilige Geest, die ijvert voor het herstel van de eenheid onder alle christenen.
Vijftig jaar geleden, op dit zelfde plein, veroverde een krachtige en belangrijke viering het hart en de geest van de Roomse Katholieke Kerk, ze overbrengend door de eeuwen heen in de hedendaagse wereld. Deze transformerende mijlpaal, de start van het Tweede Vaticaans Concilie, werd bezield door de fundamentele werkelijkheid wat de Zoon en het Vleesgeworden Woord is “…waar twee of drie in mijn naam verzameld zijn (Matheus 18.20) en dat de Geest, die voortkomt uit de Vader,” ons zal leiden naar de hele waarheid (Johannes 16.13).
In de 50 jaar die ondertussen verlopen zijn, herinneren wij ons met scherpte en tederheid, maar ook met vreugde en enthousiasme, onze persoonlijke discussies met leden van het episcopaat en theologen tijdens onze opleiding – toen nog als een jong studentje – aan het Pontificaal Oriëntaal Instituut, maar ook onze persoonlijke deelname aan sommige speciale sessies van het Concilie. Wij waren getuige van het feit dat de bisschoppen een hernieuwd bewustzijn ervoeren van de waarde – en een hersteld gevoel van de continuïteit – van de traditie en het geloof “eens en voor altijd gegeven aan de heiligen (Jud. 1.3). Het was een periode van belofte en van hoop voor uw Kerk zowel inwendig als uitwendig. Wat de Orthodoxe Kerk betreft kenden wij een tijd van uitwisseling en verwachting. Zo was er de bijeenkomst van de eerste Pan-Orthodoxe Conferentie in Rhodos die leidde tot de Pre-Conciliaire Pan-Orthodoxe Conferenties als voorbereiding van de het Grote Concilie der Orthodoxe Kerken. Deze uitwisselingen zullen een uiting zijn van de wil der Orthodoxe Kerken tot eenheid in de moderne wereld. Bovendien viel het samen met de “dialoog der liefde” was het de voorbode van de Verenigde Internationale Commissie voor Theologische Dialoog tussen de Rooms Katholieke Kerk en de Orthodoxe Kerk, commissie die opgericht werd door onze eerbiedwaardige voorgangers Paus Johannes II en Oecumenisch Patriarch Dimitrios
Tijdens de laatste vijf decades, bereikte deze commissie heel wat Dat vertaalde zich in een reeks van belangrijke en invloedrijke overeenkomsten, verklaringen decreten. Wij hebben nagedacht over de vernieuwing van de geest en de terugkeer tot de bronnen, door liturgische studie, Bijbelonderzoek, en verdieping in wat de Vaderen ons meegaven. Wij konden de strijd aanmoedigen naar een graduele bevrijding van de beperking van strikt scholastiek denken en zo het verwerven van de openheid van een oecumenische ontmoeting, die geleid heeft tot wederzijdse intrekking van de excommunicaties uit het jaar 1054, de uitwisseling van groeten, de teruggave van relikwieën, het deelnemen aan belangrijke dialogen en het elkaar bezoeken in onze respectievelijke Zetels.
Onze traject was niet altijd gemakkelijk, soms zelfs pijnlijk, maar zoals Matheus zei (7.14) “smal is de poort en moeilijk het pad”. De essentiële theologie en voornaamste thema’s van het Tweede Vaticaans Concilie – het mysterie van de Kerk, de heiligheid van de liturgie en het gezag van de bisschop – zijn moeilijk toe te passen in een ernstige praktijk en vragen een wereldwijde en levenslange inspanning om te assimileren. De deur moet dan open blijven voor een dieper inzicht, pastorale inzet en kerkelijke interpretatie van het Tweede Vaticaans Concilie.
Terwijl wij samen verder voorwaarts gaan, danken en vereren wij de levende God – Vader, Zoon en Heilige Geest – omdat deze commissie het belang erkend heeft van overdenking en ernstige dialoog tussen onze “zusterkerken”. Wij sluiten ons dan ook aan in de “ …hoop dat het obstakel dat de Oosterse en de Westerse Kerk verdeelt, zal verwijderd worden, en dat er, eindelijk, slechts één enkele door Christus gestichte Kerk mag zijn, de hoeksteen, die ons allen één zal maken” (Unitatis Redintegratio paragraaf 18). Met Christus als onze hoeksteen en de traditie die wij delen, zullen wij in staat zijn – of beter, zal het ons mogelijk gemaakt worden door de gave van de genade Gods – om een betere waardering te bekomen en een vollere uitdrukking van het Lichaam van Christus. Door onze blijvende inspanningen in overeenstemming met de geest van de traditie van de vroege Kerk, in het licht van de Kerk der Concilies van het eerste millennium, zullen wij de zichtbare eenheid ervaren die vandaag de dag nog even buiten bereik ligt.
De Kerk blinkt altijd uit in haar unieke, profetische en pastorale dimensie, omvat haar karakteristieke zachtmoedigheid en spiritualiteit, en dient met nederige gevoeligheid de “minste van mijn broeders” (Matheus 25.40). Geliefde broeder, onze aanwezigheid hier betekent een bezegeling van onze inzet om samen getuigenis af te leggen van de Blijde Boodschap van redding en genezing van de minste van onze broeders: de armen, de verdrukten, zij die vergeten zijn in Gods wereld. Laat ons beginnen met te bidden voor vrede en heling voor onze broeders en zusters in Christus die leven in het Midden-Oosten. In de huidige storm van geweld, uiteengerukt zijn en gebroken zijn die toeneemt tussen mensen en naties bidden wij opdat de liefde en het verlangen naar harmonie, dat wij hier verkondigen, en het begrip dat wij zoeken door dialoog en wederzijds respect, als model moge dienen voor onze wereld. Moge inderdaad, heel de mensheid de hand reiken naar “de ander” en samenwerken om het lijden van alle mensen waar dan ook op te lossen, vooral als zij geconfronteerd worden met hongersnood, natuurrampen, ziektes en oorlog die uiteindelijk al onze levens beïnvloeden.
In het licht van alles wat nog moet verwezenlijkt worden door de Kerk op aarde, en met een grote waardering voor alle vooruitgang die we samen boekten, zijn wij dus vereerd hier vandaag uitgenodigd te zijn – en nederig bij het verzoek deze bijeenkomst toe te spreken – op deze plechtige en feestelijke herdenking van het Tweede Vaticaans Concilie. Het is terecht dat deze gelegenheid ook de formele inauguratie aankondigt van het “Jaar van het Geloof”, aangezien het precies dat geloof is dat een zichtbaar teken verschaft van de weg die wij samen afgelegd hebben op het pad van verzoening en zichtbare eenheid.
Tot slot, Uwe Heiligheid, Geliefde Broeder, feliciteren wij u van ganser harte, samen met de velen die hier vandaag bijeengekomen zijn, en wij omhelzen u broederlijk op deze vreugdevolle viering van deze vijftigste verjaardag.
Moge God u allen zegenen.
Rome, 11 oktober 2012
Voor meer foto’s: Klik hier
Dank aan Wim Charlet voor de vertaling.
