Goddelijke Liturgie voorgegaan door Vader Efrem
met processie en inzegening van het Kruis van Konstantijn de Grote.
Eén van de hoofdredenen van het bezoek van Vader Efrem aan de Benelux was het schenken van een kopie van het Kruis van Konstantijn de Grote aan de parochie van Brugge die toegewijd is aan de HH. Konstantijn en Helena. Daarom was het ook passende Vader Efrem voorging in de Goddelijke Liturgie in onze kerk in Brugge op zaterdag 1 juni.Nog vóór het vieren van de Goddelijke Liturgie, ontving de parochie het Heilig Kruis, een exacte kopie van het Kruis van Konstantijn de Grote. De H. Konstantijn maakte het Kruis na een hemelse verschijning waarin hem ‘ἐν τούτῳ νίκα’ (en touto nika) werd toegezegd, wat zoveel betekent als ‘door dit teken zult gij overwinnen’. Het origineel wordt bewaard in het Heilig Klooster van Vatopedi, vanwaar dus een kopie van het Heilig Hout werd overgebracht naar de stad Brugge en waar het zal blijven in de Heilige Kerk van de Heiligen Konstantijn en Helena. Het is voor het eerst dat zo’n kopie overgebracht wordt naar het Westen en dit heeft dan ook wel een heel speciale historische en religieuze betekenis, zei Vader Efrem.
De getrouwe kopie van het Kruis werd in een plechtige processie vanuit de tuin naast de kerk binnengebracht door de Vader Efrem samen met de monniken van zijn klooster in aanwezigheid van Metropoliet Athenagoras van België, bisschop Dosithee van Georgië, Aartspriester Bernard – rector van de parochie – en vele priesters en gelovigen die van overal toegestroomd waren om deze historische gebeurtenis te komen vieren. Opvallend was bovendien de aanwezigheid van zeer vele jongeren; dit werd als zeer bemoedigend ervaren.
In het midden van de kerk was een mooie installatie klaargemaakt overtrokken met bordeauxrode stof en prachtig versierd met bloemen. De parochiane Margaritha had dit met veel liefde voorbereid. Daarop werd het Kruis aangebracht om door allen vereerd te kunnen worden. Bovendien is er midden in het Kruis een rond glaasje dat een fragment van het ware Kruis bevat en dat ook door iedereen vereerd kan worden.
Na de processie en de verering de Goddelijke liturgie gevierd voorgegaan daar Vader Efrem in concelebratie met Aartspriester Bernard Peckstadt (rector van de parochie van Brugge), Aartspriester Savvas Syczewski (priester voor de griekstalige parochie in Varsovie, Polen) , Vader Nicolai Florea (van de parochie de Sucy en Brie uit Frankrijk, van de Roemeens Kerk), Vader Pawel Cecha van de Poolse parochie – Geboorte van de Moeder Gods), Vader Daniël Becker (van de parochie H. Theofano in Nijmegen) Vader Johannes Osseel van de parochie H. Andreas uit Gent, Vader Emilianos Chatzivassiliou (van de parochie van de H. Aartsengelen in Elsene) en alsook de Hierodiaken Alexis van het Klooster Vatopedi en Diaken Symeon van de parochie Heilige Amandus in Kortrijk. Verder waren in gebed volgende priesters aanwezig, Aartspriester Bart D’Huyvetter (priester op rust – Parochie Brugge), Priester Razvan Ionescu (van de Crypte, St. Sulpice te Parijs parochie van de H. Paraskeva en H. Geneviève, van het Roemeens Patriarchaat), Priester Andreas D’hoe (parochie van de HH Kyrillos en Methodios uit Oostende) en Priester George van Wambeke (van de Georgische Orthodoxe kerk in Brussel).
Het was een hemelse liturgie die prachtig verzorgd werd door het lokale parochiekoor o.l.v. Stefaan Coudenys en het Byzantijnse koor o.l.v. Vader Antonios uit Hasselt. De afwisseling tussen de gezangen en de prachtige celebratie door Gerondas Efrem waren heel ontroerend en vol van genade.
Op het einde van de Goddelijke Liturgie preekte Geronda het Goddelijk Woord en gaf de zegen aan de vele gelovigen die er gekomen waren. Op zijn beurt dankte Metropoliet Athenagoras van België Vader Efrem en zijn delegatie en verwees naar de grote zegening die hij meegebracht heeft, Het Kruis van de Heilige Konstantijn de Grote met een relikwie van het Heilig Kostbaar Kruis als geschenk voor de parochie.
Daarna sloot rector Vader Bernard zich in zijn dankwoord daarbij aan en merkte op dat dit een historisch moment was voor de parochie. Hij beloofde dat we dit Kruis steeds met veel eerbied zullen vereren, vooral dan bij de feesten van het heilig Kruis.
Tenslotte gaf Vader Efrem de zegen aan alle gelovigen en ontving iedereen nogmaals een kruisje van Gerondas. Nadien was er nog een feestelijke receptie in de bovenzaal van de parochie en daar had iedereen nog de gelegenheid om Vader Efrem en zijn monniken te spreken. Het was opnieuw een heel aangenaam samenzijn met vele genodigden die van heinde en verre gekomen waren.
We kunnen niet genoeg herhalen hoe dankbaar we zijn voor de grote zegen die onze parochie te beurt gevallen is.
Toespraak door Gerondas Efrem
ABT VAN HET Heilig en groot klooster Vatopedi
Eminentie Mgr. Athenagoras
dierbare Vaders
geliefde broeders en zusters
Met veel vreugde zijn wij voor de eerste keer van de heilige berg Athos hierheen gekomen op uitnodiging van Mgr. Athenagoras.
Een van de drie Heilige Kruisen van Konstantijn wordt bewaard in het Vatopedi-klooster. Wij hebben een kopie van dat Kruis meegebracht. Toen Mgr. Athenagoras en zijn broer vader Bernard – die hier priester is – ons klooster bezochten, heb ik beloofd dat ik een kopie van het Heilig Kruis zou schenken omdat deze kerk gewijd is aan de HH. Konstantijn en Helena. Het Kruis zal hier permanent blijven in deze kerk waardoor u het zal kunnen vereren en de hulp inroepen van de Heilige Konstantijn.
Als we het Kruis van de Heer aanbidden, aanbidden we de Heer zelf. De eer van onze Heer is zijn Kruis. Dat was ook de overtuiging van de kerkvaders. Toen Christus gekruisigd werd in Golgotha en de Joden voorbij liepen, zeiden ze : “Als je de Zoon van God bent, kom dan van het kruis af !” Daarover zeggen de heilige kerkvaders het volgende : precies omdat Christus de Zoon van God was, is hij níet van zijn kruis afgedaald. En dit is een uitspraak van de heilige (1:38:23) … : “We dalen niet van ons kruis af, we worden van ons kruis afgehaald”. Met zijn marteldood heeft Christus ons verlost en zoals Hij vandaag in het evangelie zei : “Jullie hebben de waarheid verstaan en de waarheid zal jullie bevrijden.” Die waarheid is geen theorie, geen filosofie, evenmin een ideologie. De waarheid is een Persoon. Dit wordt ook gezegd door de heilige die we vandaag vieren, de heilige (1:39:52) … De waarheid is een Persoon, het is Christus. Dat zei de Heer zelf overduidelijk : “Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven.” Daarom leren de kerkvaders ons dat wij de Waarheid moeten liefhebben. Want de Waarheid is Christus en die Waarheid maakt ons vrij.
Hoe bevrijdt de mens zich als hij de waarheid kent ? Als hij zijn hart zuivert, dan zal hij de Heer ervaren en wordt hij verlost van zijn hartstochten, dan aanvaardt hij God. De daadwerkelijke vrijheid van de mens is niet dat hij gaat waar hij wil, dat hij zegt wat hij wil, maar dat hij vrij is van alle hartstochten, alle passie. De gekruisigde Heer heeft zich daarom als gift aan ons gegeven. Als we leven in de kerk, als we de kerk ‘beleven’, dan zullen we – zoals zuigelingen opgroeien en niet begrijpen hoe – als leden van de kerk en onder haar leiding ‘opgroeien’ in Christus en langzaam aan tot inkeer komen en zuiver worden.
De kerk lijkt op een ziekenhuis. Maar er is een verschil met een ziekenhuis. In het ziekenhuis van de kerk is er hoop, zelfs op het kerkhof. Daarom moeten wij niet wanhopen en kunnen wij verder leven met de kracht van Christus; Hij zal ons de gave van zijn genade schenken en wij zullen worden zoals Hij. Christus is verrezen !
Dankwoord van Mgr Athenagoras
Het is een grote eer en een zegen voor ons om Gerondas Efrem en zijn gevolg te mogen ontvangen in deze parochie. Wij zijn u heel dankbaar, in het bijzonder om het geschenk : een kopie van het Heilig Kruis van de Heilige Konstantijn. Vader Bernard en de parochianen ontvangen het met heel veel respect en zullen het niet alleen koesteren tijdens hun leven maar ze beschouwen het ook als een waarborg voor het geluk van de toekomstige generaties. Hartelijk dank voor uw komst, voor uw zegen en voor uw boodschap aan de gelovigen.
Toespraak door Aartspriester Bernard
Na de Goddelijke Liturgie
Bij het bezoek van Geronda Efrem – 1 juni 2024
Eminentie Mgr Athenagoras,
Excellenties Mgr Ioakim, Mgr Dosithee
Geronda Efrem
Dierbare Vaders
Beste broeders en zusters in Christus,
Het is met heel veel voldoening en met grote vreugde dat wij vandaag in deze parel van een stad, Brugge, het «Venetië van het Noorden», met jullie allen de Goddelijke liturgie hebben mogen vieren, voorgegaan door Geronda Efrem van het Grote en heilige klooster van Vatopedi op de Heilige Athosberg. We zijn heel erg ontroerd omdat we hier vandaag een historisch moment mogen beleven in onze parochie. Het gebeurt niet elke dag dat een higoumen en dat monikken van de Heilige Athosberg verlaten, die heilige plaats waar ze hun leven hebben toevertrouwd aan God. Graag willen wij daarom Geronda Efrem en zijn delegatie hartelijk bedanken voor het bezoek aan onze Orthodoxe parochie in Brugge.
Zelf mocht ik met een kleine delegatie in november 2022 uw groot en heilig klooster van Vatopedie bezoeken onder leiding van onze Metropoliet Mgr Athenagoras. Wij zijn er heel hartelijk ontvangen. We vierden daar ook samen de Goddelijke Liturgie. Ik herinner mij ook levendig de processie met een Miraculeuze icoon van de Moeder Gods en met het mooie Kruis van de Heilige Konstantijn dat in de Protaton-kerk achter het altaar opgesteld staat.
Samen Mgr Athenagoras en onze delegatie werden wij ontvangen in uw bureel waar u ons als een ware herder en spirituele Vader toesprak met een grote liefde en genegenheid. Die hartverwarmende ontmoeting zal ik nooit vergeten. U sprak mij toen ook persoonlijk aan en met een verrassende ingeving deed u een voorstel. U zou naar ons hier in Brugge komen en een kopie van het heilig Kostbaar Kruis van de H. Konstantijn meebrengen en schenken aan onze parochie. En daarenboven zei u er nog bij : “Dat zal u veel zegen brengen voor uw parochie”.
Zo Geronda, u begrijpt dat we hier vandaag erg ontroerd zijn want uw woorden waren toen geen loze belofte. Ze zijn hier vandaag werkelijkheid geworden. U hebt moeite gedaan om met uw delegatie van de Heilige Athosberg tot bij ons te komen en om ons dit prachtig Kruis te schenken. Wij zullen het steeds met veel eerbied vereren. Ik weet dat u dit Heilig en Kostbaar Kruis hebt willen schenken omdat onze parochie is toegewijd is aan de Heiligen Konstantijn en Helena. Deze Heiligen herinneren ons enerzijds steeds aan het Kostbaar Kruis dat volgens de Traditie door de Heilige Helena in Jeruzalem gevonden werd en overgebracht werd naar Byzantium, vandaag Constantinopel. De kopie die wij vandaag ontvangen hebben, verwijst anderzijds naar de diepe en warme vriendschap met uw klooster en zijn monniken op de Athosberg, een vriendschap die wij koesteren. Met deze drie historische en symbolische plaatsen – Jeruzalem, Constantinopel en Athosberg – willen wij ons verbonden voelen tot in lengte van dagen.
Dierbare Geronda en vader, graag wil ik u dan namens onze orthodoxe parochie van Brugge nogmaals heel erg bedanken voor uw komst en we zijn heel erg vereerd dat u hier aan dit altaar de liturgie heb willen voorgaan. Maar ook danken wij u voor dit unieke en prachtig Kostbare kruis dat u aan onze gemeenschap geschonken hebt. Wij zullen steeds, maar vooral bij de grote feesten van het heilig Kostbaar Kruis, dit kruis met veel eerbied vereren en ook u steeds hierbij in herinnering brengen. Verder wensen we u nog vele jaren toe in een goede gezondheid !
In naam van onze parochie schenken wij u hier een mooi kanten tafelkleed en een boek met prachtige beelden van onze stad Brugge als blijvende herinnering.
OVERWEGING BIJ EEN WOORD VAN GERONDAS EFREM
Deze zin uit de toespraak van Gerondas Efrem trok sterk mijn aandacht : ‘Precies omdat Christus de Zoon van God was, is hij níet van zijn kruis afgedaald.’
Het ogenblik waarop Gerondas Efrem zinspeelt, is een van de sleutelmomenten in het evangelie. In tegenstelling tot de ‘helden’ uit de omringende Grieks-Romeinse en Oosterse culturen die met een hocus pocus gered zouden worden en revanche zouden nemen, doorbreekt Jezus op Golgotha de spiraal van het geweld. Even voordien berispte Hij Petrus die zijn zwaard wou trekken (Matt 26, Luk 26, Joh 18),
Hij ging niet op de vuist met zijn martelaars, Hij liet zich slachtofferen op het kruis, als een lam. Zijn geweldloosheid draagt de signatuur van een unieke God. Jezus offert zich op en stelt een voorbeeld : “Doe dit ook. Doe dit tot mijn gedachtenis.”
Een woord van bevrijding in een wereld van terreur. Ook in deze tijd mag de boodschap “Beantwoord geweld niet met geweld !” weer krachtig klinken, de wereld heeft er nood aan. En ik ben er zeker van dat er vandaag mensen zijn die de spiralen van geweld proberen te doorbreken. In Oekraïne, in Gaza, in Oost-Congo, … op zovele plaatsen in de wereld. Voor mij zijn dat mensen die in navolging van Jezus ‘beeld en gelijkenis’ willen zijn van God (Gen 1), mensen die gehoor geven aan hun diepste roeping, namelijk ‘mens’ zijn, ‘menselijk’ zijn. Zolang er dergelijke mensen bestaan, is er hoop voor de wereld.
Guido Verleye
