Onze parochie is toegewijd aan de Heiligen Konstantijn en Helena, Heiligen van de Onverdeelde Kerk die door alle christenen vereerd worden. Deze Heiligen herinneren ons enerzijds steeds aan het Kostbaar Kruis (dat volgens de Traditie door de Heilige Helena in Jeruzalem gevonden werd en overgebracht werd naar Byzantium) en anderzijds aan de grote hoofdstad van de Orthodoxie, Konstantinopel, zetel van onze Oecumenische Patriarch.
Daarbij een Brugse randgemeente heet niet voor niets «St. Kruis». Komt daarbij dat in de ganse Benelux er geen orthodoxe kerk is toegewijd aan deze Heiligen. Ook de periode van hun feest is gunstig: omdat er dan in ons Aartsbisdom geen andere parochiefeesten zijn.
Het leven van de Heiligen Konstantijn en Helena
Feestdag 21 mei
De Heiligen Konstantijn en Helena (fresco geschilderd door Yaroslav Dobrynine
De Heilige Konstantijn, Keizer van het Romeinse Rijk, de Apostelgelijke, met zijn moeder Helena. Hij was de zoon van de Romeinse Keizer Konstantios Chloros, en na diens dood werd Konstantijn door het Romeinse legioen tot Keizer uitgeroepen in Engeland, in York. Hij was een militair bevelhebber met grote kwaliteiten. Groot, knap, breed gebouwd, met een doordringende blik doch een zachte stem. Met geweldige energie wierp hij zich op elke zaak die hij onder handen had.
In 312 trok hij op naar Rome om te strijden tegen zijn mede-keizer en rivaal, de tirannieke Maxentius. Daar had hij het beroemde visioen gezien van het vlammend kruis aan de middaghemel, met de woorden : “In dit teken, overwin!”, terwijl in de nacht Christus hem verscheen met het Kruis als krijgsbanier. Inderdaad behaalde hij de overwinning en doordat hij in de Orient de wrede christenvervolger Likinios had overwonnen, maakte hij een eind aan de vervolgingen. In 313 riep hij het christendom uit tot de staatsgodsdienst, en zelf bekeerde hij zich rond 323.
Icoon van de HH Konstantijn en Helena, in onze parochiezaal geschilderd door Tsvetelina
Hij stelde levendig belang in theologische kwesties, hij riep in 325 het eerste Oecumenische Concilie bijeen in Nicea, waaraan hij zelf actief deelnam, ook bij de diepzinnigste kwesties; hij hield preken welke zijn gehoor verrukten, hij propageerde het christendom op elk gebied, maar was zelf nog niet gedoopt. Pas toen hij zwaar ziek was en bijna op zijn sterfbed, in 337, liet hij zich dopen. Daarvan bestaat een uitvoerig verslag. In de kerk van Helenopolis, waar hij tevergeefs genezing had gezocht in de beroemde warme bronnen, knielde hij vol eerbied neer om zich door handoplegging te laten inschrijven als katechumeen. Daarna ging hij naar een paleis in de voorstad van Nikomedie, waar hij de bisschoppen bij zich riep. Onder hen bevond zich de beroemde Ariaanse bisschop Eusebios van Nikomedie. Konstantijn zei dat hij altijd gehoopt had eens gedoopt te kunnen worden in de Jordaan; maar nu God het anders beslist had, wilde hij de Doop zonder verder uitstel ontvangen. Nu werd het koninklijk purper van hem afgenomen; hij was daaronder gehuld in stralend witte kleding. Ook zijn bed was geheel wit opgemaakt, zodat hij in zijn witte doopkleed op een wit sterfbed zou liggen, in afwachting van het einde.
Icoon van de HH Konstantijn en Helena aan de iconostasis Orthodoxe kerk Brugge. Geschreven door Vader Chrysostomos
En hoewel hij zich door de Ariaanse Eusebios had laten dopen, stelde hij toch een daad van uiteindelijke rechtvaardigheid door, ondanks de tegenwerpingen van Eusebios, bevel te geven diens felste tegenstander, de Athanasios de Grote, uit de ballingschap terug te roepen.
Op de middag van Pinksteren, de 22e mei van het jaar 337, is Konstantijn gestorven, in zijn 64e levensjaar. Zijn lichaam werd in een gouden kist gelegd, en, geescorteerd door het gehele leger, naar Konstantinopel vervoerd. Daar bleef het drie maanden liggen in het paleis, omringd van brandende lampen en een voortdurende erewacht.
De heilige Helena is rond het jaar 247 geboren. Zij was groot in barmharligheid en ijver voor Gods Kerk. Op hoge leeftijd trok zij nog naar Jeruzalem en vond daar in 326 het Kostbaar Kruis. Zij bouwde een kerk op de Olijfberg en stierf het volgend jaar, 80 jaar oud.
TROPARION t.8 – Nadat hij het teken van Uw Kruis had gezien aan de hemel, zodat hij, juist als Paulus, zijn roeping niet aan mensen ontleende, gaf de Apostel-koning de Rijksstad in Uw handen. Bescherm ons steeds in vrede door de Moeder Gods, enig Menslievende.
KONDAKION t.3 – Heden tonen Konstantijn met zijn moeder Helena ons het eerbiedwaardige Hout van het Kruis, dat een ergernis is voor het ongeloof, maar voor de gelovigen een wapen tegen de vijand. Want om ons is het aan de wereld verschenen als het grote overwinningsteken in de strijd.