Inleiding
De Orthodoxe gelovigen vormen een minderheid in de samenleving. Dat verhindert hen niet om prominent aanwezig te zijn in onze maatschappij. Op een bescheiden maar eerlijke manier getuigen zij van hun christelijk leven dat ten diepste getekend is door de Orthodoxe Traditie die teruggaat tot de vroege kerk. Dit boek is een must voor wie op zoek is naar de fundamenten van de Orthodoxe Traditie en wil kennismaken met het diepe spirituele leven van de Orthodoxe gelovige.
Dit werkje werd met een dubbele bedoeling geschreven : enerzijds om als handleiding te dienen voor een orthodoxe catechetische vorming, en anderzijds met het oog op een kennismaking met de Orthodoxie voor alwie hiervoor enige interesse heeft.
Aanvankelijk werd de tekst onder de vorm van losse catechetische nota’s geschreven, waarvan de meeste in het tijdschrift “Apostel Andreas” verschenen. Zij zijn het resultaat van heel wat dagelijkse pastorale ontmoetingen en gesprekken. Naast veel denkwerk naast een meer dan twintig jaar lange pastorale ervaring in een orthodoxe communauteit werd de Orthodoxie toch steeds breder in haar “universaliteit” en in haar “éénheid in verscheidenheid” belicht. Dit alles dank zij de “Orthodoxe Fraterniteit in West-Europa”, die op eenvoudige maar diep-reële wijze de mogelijkheid bood om vele orthodoxe “voortrekkers” uit West-Europa te ontmoeten en met hen samen te werken, zoals Vader Boris (Bobrinskoy), thans deken van het Orthodox Theologisch Instituut St. Serge te Parijs, Prof. Olivier Clément, de orthodoxe theologen Elisabeth Behr-Sigel, Constantin Andronikof, Nicolas Lossky en Vader Michel Evdokimov en vele andere orthodoxe vrienden.
Talrijke buitenlandse contacten waren daarbij uiterst verrijkend, zoals deze op de Heilige Athosberg, aan het Oecumenisch Patriarchaat te Constantinopel, aan de Russische Orthodoxe Kerk, aan de Roemeense Orthodoxe Kerk, aan de Servische Orthodoxe Kerk, aan de Bulgaarse Orthodoxe Kerk, aan de Orthodoxe Kerken van Cyprus en Kreta. Naast persoonlijke ontmoetingen met verschillende Patriarchen, zoals met de Oecumenische Patriarchen Athenagoras, Dimitrios en Bartholomeos, zoals met Patriarch Alexis II te Moskou, zoals met de Patriarchen Justinian, Iustin en Teoctist van Roemenië en Patriarch German van Servië lieten de bezoeken en verblijven in vele orthodoxe monasteria onvergetelijke belevingen na. Met heel wat bisschoppen hadden lange gesprekken plaats. Sommigen onder hen lieten door hun grote eenvoud een diepe indruk na, zoals de betreurde Aartsbisschop Georges (Tarassoff), Aartsbisschop Basile (Krivochéine) en Metropoliet Anthony van Souroz (Bloom).
Tenslotte gaf de consultatie van vele orthodoxe theologische werken en tijdschriften de mogelijkheid om het eigen nederig denkwerk aan de gedachtengang van grote auteurs te toetsen, in de lijn van de Kerkvaders en van de hedendaagse actualisering van de Orthodoxe Traditie.
Vele persoonlijke contacten en activiteiten in de eigen communauteit waren de vruchtbare bodem die het mogelijk maakte dat dit alles kon groeien. Alhoewel heel wat theologische punten benaderd worden dient men dit werkje niet te aanzien als een theologisch boek. Het opzet is louter pastoraal en informatief. In die zin beantwoordt het misschien aan een vraag, minstens in de Vlaamse regio.
Moge het in ieder geval een “open venster” worden op de orthodoxe aanwezigheid in onze gewesten en op de situering van de Orthodoxie als trouwe voortzetster van de “Onverdeelde Kerk” van de elf eerste eeuwen.
Moge het eveneens bijdragen om voor velen “Gods aanwezigheid” te manifesteren in een wereld die Hem vaak niet meer kent, niet meer zoekt of weerstaat aan Zijn genade.
KORT OVERZICHT VAN HET BOEK
Het boek “Een open venster op de Orthodoxe Kerk” wil een antwoord geven op heel wat vragen die zich velen stellen over de Orthodoxe Kerk. Dikwijls werd ik aangesproken over een of ander aspect ervan. In het nederlandstalig gebied was er weinig of niets te vinden over de Orthodoxe Kerk.
Zo werd ook mijn tweede boek veel meer dan een loutere kennismaking. Zoals de titel het zelf zegt gaat het niet om een theoretische benadering van de orthodoxie, maar wel om het “openstellen”van het orthodoxe leven zelf.
Om te beginnen reeds is het eerste hoofdstuk, “over de kerkgeschiedenis” : een situering van de Orthodoxe Kerk vanuit de tijd van de “Onverdeelde Kerk” van de eerste elf eeuwen. Dit is een duidelijk antwoord op de vraag die velen zich in onze gewesten stellen : “vanwaar komt de Orthodoxe Kerk?” Naast een woord geschiedenis over de ontwikkeling van de Orthodoxe Kerk in de verschillende landen werd in dit boek ook “de kerstening van Vlaanderen in de periode van de Onverdeelde Kerk” behandeld.
Verder handelt dit boek over “het orthodox kerkbegrip”, waarin o.m. het probleem van het primaatschap in de Kerk aan bod komt, zo belangrijk op het gebied van de oecumene. Aansluitend hoofdstukken over “de orthodoxe spiritualiteit” en “de Goddelijke Liturgie” waaraan heel speciale aandacht werd besteed. Graag haal ik hier een belangrijke passage van mijn boek aan :
“In de Orthodoxe Kerk wordt sterk onderlijnd dat het de liturgie is – en zij alleen – die leven kan schenken aan de christelijke communauteit. In (door) de goddelijke liturgie is de communauteit een realiteit : de uitdrukking bij uitstek van de lokale kerk, gesteund op de aanwezigheid van Christus in de eucharistie.”
“De eucharistie ligt aan de basis van ons kerk-zijn. Onze levende ervaring van de kerk situeert zich in de eucharistie, die in het Lichaam van Christus al diegenen die eraan deelhebben tot eenheid brengt.” (pagina 80) Volgen dan hoodstukken over “de sacramenten”, met sterke benadrukking van de rol van de Heilige Geest, over “de iconen”, die dienen beschouwd te worden als de manifestatie aan onze zintuigen van de “onzichtbare aanwezigheid van God en van de heiligen”. Inderdaad, ook de heiligen leven met ons verder, in de dimensie van de eeuwigheid.
Ook worden in mijn boek verduidelijkt : “het universeel priesterschap van het Godsvolk”, dat geen tegenstrijdigheid inhoudt met het functioneel priesterschap. In een belangrijk deel van mijn boek wordt de specifieke orthodoxe getuigenis en beleving in het licht gesteld : “de zending van de Kerk”, met de missionaire betekenis van de “diaspora”, die in het Westen slechts gewoonweg een “orthodoxe getuigenis” wil brengen in alle respect voor de andere christenen.
Verder : aandacht voor “de vrouw in de Orthodoxe Kerk”, met het benadrukken van de gelijkwaardigheid van man en vrouw, evenwel met een verscheidenheid van charisma, voor “een orthodoxe visie op de moraal”, en voor “de kerkelijke economia”, een begrip dat uniek is en alleen in de orthodoxe theologie ingang heeft gekregen. Een woordje hierover : de “kerkelijke economia” biedt de mogelijkheid om op basis van ernstige en uitzonderlijke motieven van de kerkelijke regel af te wijken, zonder dat dit ooit een precedent kan scheppen voor latere mogelijke gevallen. Hierdoor wordt duidelijk gesteld dat boven iedere regel of norm “steeds de liefde primeert” zoals Christus het zo vaak voorhield en met vele parabels ondersteunde.
Tenslotte vindt men in mijn tweede boek hoofdstukken over “het Paasmysterie”, “de liturgische beleving van de zondag”, “de orthodoxe christenen in Europa”, en aandacht voor actuele levensproblemen, zoals “het probleem van leven en dood”, “ove de euthanasie”, “over de crematie”, “over drugs” om te besluiten met “de christelijke getuigenis in een geseculariseerde maatschappij”. Hierbij wil ik graag de conclusie van het laatste hoofdstuk van mijn boek in het licht plaatsen : “de christenen zijn geroepen om in de thans geseculariseerde maatschappij mee te werken aan een “profetisch partnership” in de lijn van het evangelie.
Naast de niet-gelovigen “kunnen de christenen – zeer nederig – van de zingeving van het leven getuigen, gevoelens van hoop en verrijzenis uitstralen, Gods Licht weerkaatsen. Zij zijn geroepen om naar de anderen toe gewoon de warmte te brengen van de christelijke evangelische boodschap”. (pagina 282)
Vader Ignace Peckstadt
Voor bestelling van het boek – Tweede herziene druk maart 2013
Het boek kan besteld worden aan de prijs van 23,50 + verzendingskosten
Orthodoxe Parochie van de HH. Konstantijn en Helena, Ezelstraat 85 – 8000 Brugge
tel. 0476 499 577 e-mail: orthodoxie.brugge@skynet.be
Ofwel bij de “Uitgeverij Averbode” postbus 54, B-3271 Averbode
tel. 013- 78 01 16 e-Mail: altiora@verbode.be