Verslag 1e Iconencursus 2000

Stichting van het iconenatelier
van de Heilige Johannes van Damascus te Brugge

Eerste iconencursus – Brugge
van 8 tot 19 Mei 2000

 Voor het eerst in  Vlaanderen is men gestart met een ikonenatelier welke is geopend onder de naam en de bescherming van de H. Johannes van Damascus. De organisatie en het initiatief  van deze ikonencursus kwam tot stand door Agnes Laroy, Vader Bernard Peckstadt en Ann Denys, die de noodzaak van een ikonenatelier in onze streek wel belangrijk vonden.

 Deze ikonencursus had plaats van 8 mei tot 19 mei 2000 (weekend niet inbegrepen). en dit in de schoot van de Orthodoxe parochie van de H.H.Konstantijn en Helena te Brugge. Weliswaar had dit plaats in de Orthodoxe parochie te Brugge maar stond open voor alle geïnterseerde orthodoxen en zelfs in oecumenisch verband voor onze broeders en zusters van de andere christelijke kerken.

Deze cursus werd geleid door Vader Chrysostomos, aartspriester van de Russische Orthodoxe kathedraal te Wenen met de medewerking van Agnes Laroy en Ann Denys, twee leerlingen van Vader Chrysostomos en leden van de orthodoxe parochie van Brugge.

 Het aantal beginnende cursisten werd beperkt tot 12 om een zo persoonlijk mogelijke begeleiding te verzekeren. De ikoon die men heeft leren schilderen is deze van de Moeder Gods van Wladimir. Tijdens deze cursus heeft Vader Chrysostomos ook heel veel uitleg gegeven over de plaats van de ikonen in de orthodoxe kerk. Ook beklemtoonde hij duidelijk dat het schilderen van ikonen steeds begint met een gebed en ook het schilderen zelf steeds in gebed zou moeten gebeuren. Men kan zich geen orthodoxe kerk inbeelden zonder ikonen.

 Voor de Orthodoxe Kerk heeft de ikoon een bijzondere betekenis. Zij is niet gelijk te stellen met de schilderijen en beelden zoals wij er veel in de kathedralen en kerken van onze gewesten kunnen vinden. In de ikoon wordt ons de voortdurende aanwezigheid van Christus en de Heiligen geopenbaard. De ikoon onttrekt de gelovigen aldus aan het vals levensbeeld, waarin ze dagelijks gedompeld worden. Die openbaring geeft hen een “realiteitszin”, die niet tot deze wereld maar tot de eeuwigheid behoort. De ikoon is de openbaring van een persoonlijke aanwezigheid. Door de ikoon treedt men binnen in de wereld der “Goddelijke dingen”. Langs de ikoon maken God en de Heiligen hun bestaan kenbaar en mededeelbaar. Zo doet de ikoon beroep op onze zintuigen, en omvormt ze onze gevoelsfaculteiten.

 Terwijl Vader Chrysostomos de cursus verder leidde en uitleg gaf zorgden Agnes en Ann voor de koffiepauzes, en verzorgden ze het middagmaal. Verder gaven zij ook veel steun door een aanmoedigend woord bij het schilderen van de ikonen met andere woorden zij waren een uitzonderlijk aanvullend team.

Tijdens deze 14 dagen van de cursus werden er s’avonds ook enkele activiteiten ingericht welke open stonden voor alle andere geïnteresseerden.

 Zo had er op woensdag 10 mei een vesperdienst plaats gecelebreerd door Vader Chrysostomos gevolgd door een conferentie waar hij sprak: “Over de Ikonen in de orthodoxe Kerk”. De daaropvolgende avond donderdag 11mei had er een rondleiding door Brugge  plaats geleid door Patrick Dezillie.

 Op maandag 15 mei werd Vader Ignace uitgenodigd om een dia-avond te geven over ikonen uit verscheidene Orthodoxe landen waaronder Servië, Roemenië, Griekenland, Rusland en Constantinopel met o.a. de Agia Sophia. De avondactiviteiten werden op woensdag 17 mei afgesloten met de vesperdienst gecelebreerd door Vader Athenagoras gevolgd door een conferentie over de : “Historische en specifieke aspecten van de Orthodoxe Kerk”.

Op donderdagavond was er een afscheids maaltijd., verzorgd door Ann en Agnes. De ikonencursus werd beëindigd met de wijding van de nieuw geschilderde ikonen door Vader Chrysostomos.

 Hierbij wil ik Vader Chrysostomos van harte danken voor de ikonencursus welke hij op een uitzonderlijke manier heeft geleid alsook Agnes en Ann die met een steeds even groot enthousiasme hierbij geholpen hebben.

Persoonlijke indrukken van enkele cursisten

Devotie en vriendschap behoren tot de ingrediënten van een “ikonencursus” en dit was hier zeker aanwezig. Laat ons bidden tot de Moeder Gods dat wij in deze sfeer verder mogen werken, alsook voor Vader Chrysostomos dat hij nog vele mensen mag opleiden in deze fijne religieuze kunst. Een hartelijke proficiat voor de twee dames Agnes en Ann voor de organisatie.

 Etienne Moontjens

 De weg was moeilijk, maar verhelderend. Samen in groep groeien in en naar de ikoon is een unieke ervaring. Onder de deskundige leiding van Vader chrysostomos werd de ikoon een licht in de duisternis. Van harte dank, Vader. Ook voor Agnes en Ann mijn oprechte dank. Jullie hebben ons zo vertroeteld (=verwend) en gesteund! Ik zal jullie allemaal missen. Het ga jullie allemaal goed. Dank U. Tot wederzien.

         Christine Dujardin

 Met engelengeduld en goudenhand ontsluierde Vader Chrysostomos het geheim van de sacrale opbouw van de icoon. De ondersteunende pretlachjes van Agnes en Ann, alsook hun kookkunst waren telkens een blije oase tijdens het moeizame werk. Met het engels rood, humor (B-NL) bloeide onze creatie en vriendschap op. Met bloemen in mijn hart om zoveel genade.

Lutgart De Henau
Lid van de orthodoxe parochie te Gent

 Het was een boeiende cursus, elke dag opnieuw van het morgengebed tot de avond. Elke dag een stap vooruit. Ik heb heel veel geleerd en zou nog uren kunnen luisteren naar Vader Chrysostomos en kijken hoe het moet. Er werd goed voor ons gezorgd op elk gebied, dat gaf mij een gevoel van geborgenheid. Bedankt Vader, Agnes en Ann en alle mede-cursisten, door de Moeder Gods van Wladimir blijf ik met U allen verbonden.

Francine

         Vrienden,
Het was voor mij een bijzondere ervaring om op deze wijze kennis te maken met jullie geloofsgemeenschap. Het was voor mij een totale andere wereld, het mogen thuis komen in jullie geloof. De cursus, de geschiedenis van de ikoon, de dia’s, de wandeling, de conferentie en de vieringen, waren voor mij een verrijking. Een bijzondere dank aan Vader Chrysostomos voor zijn voorgaan in het gebed en de deskundige leiding in het maken en beschilderen van een ikoon. Het straalde vbreugde uit, om op een bijzondere wijze kennis te maken, met onze “Moeder Gods”.

       Tenslotte een bijzondere dank aan u allen, de groep, de geloofsgemeenschap voor de gastvrijheid, en een bijzondere proficiat aan Agnes en Ann voor hun inzet en organisatie. Hopelijk tot een volgende keer, ik zal nog dikwijls aan jullie in Brugge denken, ook in mijn gebed.

Herman

 De schilders van de ikonen waren en zijn, wat de voorstelling betreft aan strenge voorschriften gebonden. De uitbeelding van het thema is derhalve, naar de vorm door de eeuwen heen stereotiep gebleven. Dit hebben wij ervaren in de “Moeder Gods” van Vladimir”. (uit de Bijbel nederlandse taal “De dikke Van Daele”)

• Laagje per laagje;
• Jezelf onder controle houden;
• De juistheid van de voorstelling;
• Een voor de beginneling moeilijke opdracht.

Dit kan enkel onder de rustige, intieme sfeer van een huiselijkheid,die ik in deze cursus kon ervaren. Dank aan Ann en Agnes voor de moederlijke zorgen, het schouderklopje als het moeilijk was, de bezorgtheid was bij ons goed te voelen. Dank (3x)

Herwig Vandoorne

Mijn eerste ervaring met het schilderen van een ikoon, omringd door een sfeer van liefdevolle mensen, was moeilijk en lastig. Maar de liefde van de Moeder Gods Maria en het Goddelijk Kind Jezus deed mij handelen om vol te houden en door te zetten.

Onder de deskundige begeleiding van Vader Chrysostomos die ons in wijsheid, liefde en een vredige kalmte, stapsgewijze aanleerde, om het Goddelijke tot realiteit op paneel te brengen.

Van harte proficiat aan Agnes en Ann voor de goede organisatie, alsook voor de vindingrijkheid om ons dagelijks te verrassen met één of ander lekker hapje. Dank aan de Drieëenheid, voor de liefde, geopenbaard door ikonen van het Goddelijke en van vele Heiligen die ons zijn voorgegaan. Dank aan Vader Chrysostomos.

Wij bidden voor U, omdat je nog vele jaren het schilderen van ikonen mag doorgeven aan mensen van goede wil.

Godelieve Wallyn

Ik had me al een tijdje ingeschreven voor de iconencursus. Waarom? Misschien om eens te ontdekken hoe een icoon eigenlijk geschilderd wordt? Ik weet het niet. In ieder geval vertrok ik die maandagmorgen naar Brugge met de bedoeling om de cursus tot een goed einde te brengen. We werden vriendelijk onthaald door Agnes en Ann en voorgesteld aan Vader Chrysostomos. We zouden de icoon van de Moeder Gods van Vladimir schilderen. Vader Chrysostomos legde ons uit hoe belangrijk het was om heel nauwkeurig te werken.

Naar mate de cursus vorderde én ook de afbeelding op de plank, merkten we allemaal hoe belangrijk het inderdaad was om heel nauwkeurig te werken. Zo was er bij iedere cursist wel iets mis : het gezicht klopte niet met het voorbeeld, de Moeder Gods had plotseling zes vingers i.p.v. vijf, het pigment was er té dik opgesmeerd zodanig dat het precies olieverf leek, enz…

Gelukkig had Vader Chrysostomos geduld genoeg om alles – zelfs tot vijf keer toe – uit te leggen. Terwijl we rond zijn tafel geschaard stonden, kwamen de vragen. Vader Chrysostomos beantwoordde ze allemaal. Af en toe vertelde hij ook verhalen die hij had meegemaakt in Wenen.

Ann en Agnes zorgden voor de innerlijke mens, met koffie en koekjes en een middagmaal. Na de eerste week hadden we al het gezicht van de Moeder Gods en het Kind Jezus klaar. Toen de ogen geschilderd werden, kwam er leven in. Onze icoon keek ons ieder moment van de dag aan. Ikzelf kon de eerste week afsluiten met het besef dat het heel moeilijk, maar toch heel veel zelfvoldoening geeft om met zoveel geduld de gezichten van de Moeder Gods en het Kind Jezus te schilderen.

De tweede week was eigenlijk de afwerking van het gewaad én het kleven van het bladgoud. Dat kleven was geen gemakkelijke klus, want soms vloog het bladgoud ons om de oren (letterlijk!).  Laat ons niet vergeten te vermelden dat Vader Chrysostomos heerlijke pascha kan maken, waar wij bijna niet konden van af blijven!  Eindelijk brak dan de vrijdag aan : de dag dat onze iconen gewijd zouden worden! Het was heel aandoenlijk hoe we na een korte gebedsdienst onze – eerste – eigen geschilderde icoon uit de handen van Vader Chrysostomos mochten ontvangen!

Ik zal zeker en vast nog proberen om een tweede en derde icoon te schilderen. Nauwkeurigheid en aandacht zijn toch wel een van de twee gegevens die er nodig zijn om een icoon te schilderen én heel veel geduld…

Renata Bauwens