Grote zaterdag – PAASNACHT
Metten en Verrijzenis, met aansluitend de Goddelijke Liturgie van de Heilige Johannes Chrysostomos aanvang om 22.00u
Voor de orthodoxe christenen is het feest van Pasen het hoogtepunt van het hele kerkelijk jaar, van het spiritueel en sacramenteel leven!
Een ieder bereidt zich voor om op die dag, meer dan ooit, tot de Heilige Gaven te naderen om op “Eucharistische wijze” Christus, de Verrezen Christus, in zich te ontvangen. Niemand blijft afwezig of onverschillig op deze grote dag!
Samen zullen wij ons in de Grote Week voorbereiden om in de vreugde van de Paasnacht de levensboodschap te ervaren van Christus Verrijzenis. Hij deelde ons menselijk lot. Maar meteen gaf Hij ons, na zijn Kruisdood, de getuigenis van zijn Verrijzenis! Immers door Zijn dood overwon Hij de dood!
Reeds nu wachten wij op het zo bemoedigend Paastroparion en op onze uitroep: “Christus is verrezen! Hij is waarlijk verrezen!”
DE HEILIGE PAASNACHT
Het Paasmysterie heeft in de orthodoxe spiritualiteit een zeer grote betekenis. Voor de orthodoxe christenen verschijnt de heilige mensheid van de verrezen Christus – zoals de Kerkvaders het vaak uitdrukken – als een gloeiende kool, doordrongen van het vuur van de Goddelijkheid. Wanneer wij door het geloof met Hem in contact treden en vooral wanneer wij Hem in de Heilige Eucharistie ontvangen en met zijn genade medewerken, zal hetzelfde vuur in ons ontbranden.
Sinds de eerste eeuwen brengen de christenen deze nacht door in de kerk: het gaat hier om de vigilie bij uitstek, de enige dat op heden nog werkelijk en geheel beleefd wordt.
De kerk is versierd met allerlei kleurige bloemen en weldra zal zij vervuld worden door het licht van vele kaarsen, waarmee betekend wordt dat er een eind is gekomen aan de nacht. In de kerk heerst stilte, duisternis en verwachting. Te middernacht beginnen de metten met een processie: de celebranten gaan voorop, reeds aangekleed met witte feestelijke liturgische gewaden, gevolgd door de gelovigen die zingen:
“Uw Verrijzenis, O Christus onze Heiland, bezingen de engelen in de hemel.
Maak ons op aarde waardig om U met een rein hart te verheerlijken !”
In processie trekken de gelovigen rond de kerk en verzamelen zich daarna voor de gesloten deuren. Deze processie van het Pascha voert ons van de dood naar het leven, van de aarde naar de hemel, van deze tijd naar de toekomende tijd die geen einde kent. Buiten op onze binnenkoer van de kerk, luisteren wij naar het Opstandingsevangelie.
Daarna wordt voor het eerst het Paastroparion gezongen door de priester en nadien herhaald door het koor, en wordt verder afgewisseld met de verzen uit psalm 67.
“Christus verrezen uit de doden, door Zijn dood vertreedt Hij de dood en schenkt weer het leven aan hen in het graf.” (Paastroparion)
De gelovigen trekken de kerk binnen en zingen ononderbroken het Paastroparion “Christus verrezen uit de doden…” en zodra allen binnen zijn begint de dienst van de Paasmetten, die ter ere van het feest gezongen worden.
Nadien wordt de Canon van de Verrijzenis gezongen, toegeschreven aan de H. Johannes Damaskinos. Steeds opnieuw wordt dit beeld ons voor ogen gebracht door het voortdurend zingen van de woorden in het Paastroparion; steeds weer gaat de priester en diaken wierokend de kerk rond, ons toeroepend: “Christus is verrezen !” waarop wij vreugdevol antwoorden: “Hij is waarlijk verrezen !”
“Dag der Opstanding, straalt van vreugde, volkeren ! Pascha des Heren, Pascha; van de dood naar het leven en van de aarde naar de hemel heeft Christus God, ons gebracht, die Hem bezingen: Christus verrezen uit de doden.” (1e ode van de Paascanon)
Na de Goddelijke Liturgie leest de priester de prachtige Paaspreek van de H. Johannes Chrysostomos. Deze preek is een uitnodiging aan alle gelovigen om hun zonden te vergeten, hun zondigheid niet langer te betreuren, maar vol vreugde te delen in de Verrijzenis van Christus. Het is vanzelfsprekend niet mogelijk het gehele verdere verloop van deze Heilige Nacht hier te beschrijven.
Pasen betekent overgang; overgang van het niet-zijn naar het zijn, van de hel naar de hemel, van de dood en het verderf naar de onsterfelijkheid. “Pascha zonder smet. Pascha boven alles groot. Pascha der gelovigen. Pascha, dat ons het Paradijs weer openstelt.” Het is de “Dag die de Heer gemaakt heeft”, de dag van het Koninkrijk Gods, de Dag “die geen nacht kent” want “de luister van God verlicht haar en haar lamp is het lam” (Openb. 21, 23).
Iedere Goddelijke Liturgie is reeds, in de Heilige Geest, een actualisering van het PAASMYSTERIE.
De Paasnachtviering grift ons echter op uitzonderlijke wijze op het UNIEK GEBEUREN in de dimensie van de eeuwigheid. Het gaat niet om een herdenking van hetgeen reeds 2.013 jaar geleden gebeurde.
Het Paasmysterie voltrekt zich nu, midden onder ons, en door de kracht van de Heilige Geest wordt het ons op sacramentele wijze mogelijk gemaakt medegetuigen te zijn van Zijn Verrijzenis !
Christus is verrezen ! Hij is waarlijk verrezen !
