Het Christelijk leven

HET DOEL VAN HET CHRISTELIJK LEVEN

 Vader Thomas Hopko

 In zijn vermaard gesprek met Nicolaas Motovilov legt de H. Serafim van Sarov de zin en het doel uit van het christelijk leven. Hij zegt dat de meeste mensen, daarover ondervraagd, doorgans zullen antwoorden: “Naar de kerk gaan, bidden, Gods geboden onderhouden, het goede doen – ziedaar het doel van het christelijk leven.” Zulke mensen, zo beklemtoont de heilige, hebben echter nicht gesproken “zoals zij dat hadden moeten doen.”  Hij voegt er aan toe dat hij “arme Serafim, u thans zal uitleggen waarin dit doel werkelijk bestaat.”

Gebed, vasten en waakzaamheid mogen op zichzelf goed zijn, toch is het niet in deze praktijken alleen dat het doel van ons christelijk leven wordt gevonden ofschoon zij als middelen noodzakelijk zijn om het te bereiken. Het ware doel bestaat erin dat wij de Heilige Geest van God weten te verwerven. Vasten en waakzaamheid, aalmoezen en allerlei goede werken, gedaan terwille van Christus zijn de middelen om de Heilige Geest van God te verwerven.

1. Het verwerven van de Heilige Geest
Het doel van het christelijk leven is het “verwerven van de Geest van God.”  In de voorgaande eeuw, die waarin de H. Serafim leefde, kwam deze leer ongetwijfeld als zeer vreemd en gewaagd over. Nochtans is zij werkelijk de fundamentele leer van Jezus Christus, van Zijn apostelen en heiligen in de orthodoxe christelijke Traditie door de eeuwen heen. Grote heiligen zoals de H. Macarius de Grote en de H. Simeon de Nieuwe Theoloog onderwezen dat zeer duidelijk, waarbij zij enkel op uitdrukkelijke wijze verkondigden wat reeds is gezegd door de Heer in het Johannes-Evangelie en door de H. Paulus in zijn brieven. Jezus kwam, hij leed, hij stierf en verrees uit de dood opdat zij die in Hem geloven mogen worden vervuld met de gehele volheid van God door het inwonen van Gods Heilige Geest, die Hij zendt tot diegenen die Hem beminnen.

Er is op heden veel te doen over wat “met-de-Geest-vervuld-zijn”  betekent. Er is heel wat gezegd en geschreven over het “inwonen van de Heilige Geest”  en het “verwerven”  van Hem. In zijn onderrichtingen en conversaties, inbegrepen die met Motovilov, vertelt de H. Serafim wat dit – overeenkomstig zijn weten – betekent. In de eerste plaats – zo getuigt diegene die God in de Kerk van onze tijd heeft verheerlijkt – gaat de Heilige Geest inwonen in diegenen, die “gerechtigheid beoefenen”  en wel in goede daden, gesteld terwille van Christus en in Zijn Naam. Dit is zeer belangrijk want sommigen zien in de H. Serafim een soort “algemeen mysticus”  zoals in allerlei godsdiensten wordt gevonden. De H. Serafim zelf – dat blijkt uit zijn woorden – zou bij een dergelijke gedachte vervuld zijn geweest met afschuw. De Heilige Geest moet worden “verdiend”.  De H. Serafim leert: door het goede te doen terwille van Christus. Andere daden kunnen inderdaad ook goed zijn, zo zegt hij, “maar alleen die, welke worden gesteld terwille van Christus brengen ons de vruchten van de Heilige Geest.”

2. De vruchten van de Geest

Het inwonen van de Heilige Geest in een persoon blijkt uit Zijn vruchten. Dit is de leer van de H. Serafim. Ook hierin volgt hij Christus Onze Heer, die zegde dat Zijn leerlingen gekend zullen worden aan hun vruchten (Mat. VII, 16; Luc. VI, 44). Jezus zei: “Wie in Mij blijft, terwijl Ik blijf in hem, die draagt veel vrucht, want los van Mij kunt gij niets” (Joh. XV,5). De enige manier om God te verheerlijken bestaat erin dat Zijn volk rijke vruchten draagt, zo gaat de Heer verder en Hij voegt er aan toe: “Zo zult gij mijn leerlingen zijn”  (Joh. XV,8).
De vruchten van de Heilige Geest – de enige klaarblijkelijke en absolute aanwijzing van Zijn inwonen in de mens – worden door de H. Apostel Paulus opgesomd als: “liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid en ingetogenheid”  (Gal. V,22). Dit zijn precies de tekenen van het “verwerven van de Heilige Geest”, doel van het christelijk leven, zoals door de H. Serafim onderwezen. Hij voegt er aan toe dat de mens deze vruchten ziet “niet in dromen of fantasieën, noch tengevolge van een breidelloze verbeelding, maar werkelijk en in het volle daglicht.” Deze vruchten liggen in het bereik van iedere persoon in de Kerk, die gedoopt werd en “met het zegel van de Gave van de Heilige Geest” door de H. Myronzalving werd gezalfd. Iedere gelovige, indien hij maar werkelijk gelooft, het goede verricht terwille van Christus en eenvoudig maar vurig bidt en aldus tenvolle deelneemt aan het leven van de Kerk (- want “groot is de kracht van het gebed”,  zegt de heilige, “en meer dan iets anders brengt het ons de Geest van God” -)… iedere gelovige kan een tempel worden van de Heilige Geest en in zijn leven de verlossende werking van de Geest, Zijn kracht en vruchten openbaar maken.

3. Het Koninkrijk van God
Wanneer hem werd gevraagd hoe het inwonen van de Heilige Geest in de mens kon worden aangetoond, verwees de H. Serafim opnieuw naar de Schrift. Hij citeerde de H. Paulus waar hij zegt: “Het Koninkrijk Gods hangt niet af van spijs of drank, maar is gerechtigheid, vrede en vreugde door de Heilige Geest” (Rom. XIV,17). Dit Koninkrijk is, zoals de Heer ons leerde, “midden onder ons”.  Vele keren heeft de H. Serafim dit concreet aangetoond aan die hem volgden, aan zijn broeders in Christus en ook aan Motovilov in het vermaarde gesprek in de sneeuw. Met volle kracht toonde hij in zichzelf aan: de “vrede die alle begrip te boven gaat”  en de “vreugde die niemand kan wegnemen”,  zoals Jezus onderwees. Hij getuigde van volmaakte gerechtigheid. En dit alles werd manifest in de schittering van het Ongeschapen Licht op zijn gelaat, in de welriekende geur van de Heilige Geest in hem aanwezig en – het meest treffende van al – in dat gevoel van warmte en goed-bevinden dat uitstraalt van de persoon die echt met de Geest is vervuld, want dit alles is de liefde van God zelf of beter nog de aanwezigheid van God, die Liefde is (1Joh. IV, 8,16). Voor christenen is liefde, zoals altijd, het laatste woord. Ook voor de H. Serafim was dit het laatste woord, wanneer hem werd gevraagd naar het doel van het christelijk leven.

uit: “The Orthodox Church”

St Vladimir’s Orthodox Theological Institute – New-York