Zoals de kerk de plaats is waar de ganse Orthodoxe gemeenschap samen komt om God te ontmoeten in de Vespers en Liturgieën, zo is het iconenhoekje de plaats van de “kerk” in het huis van de gelovigen. Het is waar ze God ontmoeten in hun eigen thuis. Het is een plaats, vaak een hoek van een kamer, met ikonen, een lichtje en andere heilige dingen. Het gebed is het hart of het leven van een orthodoxe christen en een orthodoxe familie. Een plaats die een permanente herinnering is aan dit hart, en een plaats waar het gebed voortdurend aanwezig is, is bijzonder belangrijk om te koesteren binnen de Kerk.
Iconenhoek
De verschillende orthodoxe strekkingen hebben elk verschillende tradities over het iconen hoekje. Grieken hebben normaal gezien hun icoon in de slaapkamer. Soms zijn er kleine kastjes met glazen deuren, maar soms hebben ze gordijnen die ze kruiselings kunnen opentrekken. Confectie icoon hoekjes, volledig gemaakt met iconen en lampen, kunnen in Griekenland gekocht worden. Omdat deze hoekjes meestal in de slaapkamer zijn en dus uiterst zelden te zien zijn, denkt men dat de Grieken geen icoon hoekjes hebben. Dit is niet waar.
Russen zijn meer geneigd om uitgebreide icoon hoekjes te hebben, die geplaatst worden rond een driehoekige plank in de living van de familie, gewoonlijk in de overstaande hoek van de deur. Voor deze hoekjes werden speciale iconen geschilderd, met vele verschillende onderwerpen op dezelfde icoon. Sommige hebben zij al de heiligen en herdenken de mysteries gedurende de week. Sommige hebben al de heiligen en feesten van een bijzondere maand, en sommige hebben al de met de familie geassocieerde heiligen rond een icoon van de Verlosser of de Moeder Gods.
In Servische huizen is de belangrijkste icoon in de hoek degene van de “Slava”, the patroonheilige (of -heiligen) van de familie. Meestal zijn deze iconen heel oud en worden deze overgedragen van generatie tot generatie. Dat is omdat Serviërs geen nadruk leggen op namen, maar op een patroon voor de ganse familie – aan hen eeuwen geleden gegeven toen de Serviërs bekeerd werden tot het christendom.
Al de icoon hoekjes zullen een icoon van Christus en de Heilige Moeder hebben. Deze worden door de respectievelijke families van de bruid en de bruidegom bij een trouw gegeven. Dit is de start van een nieuw icoon hoekje en toont dat in een trouw een nieuwe “kerk” gevormd wordt. Iconen zullen geleidelijk aan toegevoegd worden. De patroonheilige van elk lid van de familie, de Grote Feesten, de heiligen van de week (Zondag – Verrijzenis, Maandag – Heilige Engelen, Dinsdag – de Profeten, Woensdag en Vrijdag – het Kruis, Donderdag – Apostelen en de H. Nicolaas, Zaterdag – Moeder Gods, alle Heiligen en de gestorven gelovigen.) Andere iconen mogen toegevoegd worden naar keuze.
Iedere icoon hoek zou een lamp moeten hebben. Er zijn vele verschillende soorten naargelang de smaak en de beurs van de familie. In het Midden-Oosten zijn het olielampen die branden op olijfolie. In Westerse landen, waar olijfolie heel duur is, zal een andere plantenolie gebruikt worden. Een kaars is een alternatief. Als het mogelijk is, zal de familie het licht van de Paasnacht houden, en zal ze de lamp van de icoonhoek aansteken en laten branden tot het daaropvolgende jaar. In de icoon hoek vindt men ook het wierookvat, de prosfora zegel van de familie, het kruis, wijwater en andere heilige dingen. Het is nuttig om een plaats te hebben waar bijzondere iconen ter verering kunnen gebracht worden. Sommige toegewijde Grieks-orthodoxen hebben voor dit doel een ambon (natuurlijk niet gezegend door de bisschop) in hun icoonhoek. In de icoonhoek of er dichtbij moeten een Heilige Bijbel, kerkdienstboeken, het leven van de heiligen en andere spirituele boeken aanwezig zijn.
Er is natuurlijk geen reden waarom er in huis maar één plaats zou moeten zijn om iconen te houden. Inderdaad, toegewijde Orthodoxen hebben een icoon in elke kamer om hen altijd te herinneren aan Gods aanwezigheid. In het bijzonder kinderen houden ervan om iconen in hun kamer te hebben; zelfs hun eigen kleine icoon hoek.
In het bijzonder als er jonge kinderen in de familie zijn, is het een goed idee om geloftekaarsen te hebben die aangestoken kunnen worden gedurende familiegebeden. Geloftekaarsen zijn gemakkelijk te kopen en lange tijd houdbaar. Ze worden het best geplaatst in een kom of schaal met zand. Natuurlijk zal er van tijd tot tijd wierook gebruikt worden gedurende de gebeden, en traditioneel zal in Griekse huizen de moeder van de ganse familie elke zaterdagavond de iconen en het ganse huis bewieroken.
Enkele tips over olielampen. Die moeten bestaan uit gekleurd glas, en een ontzettende variëteit mag gekocht worden: hangende, staande of olielampen aan haakjes. Alhoewel, een klein gekleurd drinkglas kan ook gebruikt worden. Giet een kleine hoeveelheid water op de bodem vooraleer het te vullen met olie. Dit belet het glas te breken wanneer de lamp recht naar beneden brandt. Er kunnen speciale “gloeikousen” gekocht worden, maar een goed alternatief zijn kousjes, gekocht in een stoffenwinkel. Gebruik beide bij drijvende koushouders of met een regeling van kronkelende metaaldraad over de top van het glas om zo de kous juist boven de olie te houden. Alle kousen moeten van tijd tot tijd vernieuwd worden. Wees er zeker van dat de lamp regelmatig gekuist wordt.
Of het nu een beetje of veel kost om alles op te stellen, het belangrijkste is dat de iconenhoeken gebruikt worden. Na een tijd zullen ze verzadigd raken door gebed en wordt het een heilig centrum in elk huis waar al het plezier, medeleven en verdriet van de familie geplaatst wordt voor God.
Catherine Maxfield