Heiligen achteraan kerk
Links 4 mannelijke Heiligen
Heilige Gregorios Palamas
Aartsbisschop van Thessaloniki
Feestdag 14 november
Gregorius Palamas (Grieks:Γρηγόριος Παλαμάς) (Constantinopel, 1296 of 1297 – Thessalonica, 14 november 1359) was een Byzantijns Theoloog en mysticus.
Hij werd op 22-jarige leeftijd monnik op de Athos en werd later aangesteld tot aartsbisschop van Thessalonki.
Hij bevorderde het hesychasme, een meditatieschool die met ademhalingstechnieken en het daarbij voortdurend uitspreken van het Jezusgebed, “Heer Jezus Christus, Zoon van de Eeuwige God, ontferm u over ons” , tot een hoger niveau van bewustzijn probeert te komen.
Hier ligt de theologische opvatting aan ten grondslag, dat God weliswaar het menselijk begrip te boven gaat, maar dat hij zich door zijn genade laat weten dat hij bestaat.
Door het hesychasme kunnen mensen met deze genade verenigd worden. Dit houdt verband met de Oosterse traditie van het Christendom, die zegt dat de mens geroepen is een proces van de vergoddelijking te doorlopen, ofwel de Theosis.
Heilige Antonios de Grote
Antonius van Egypte, Antonius-Abt of Antonius de Grote
Feestdag 17 januari
Toen Antonius twintig jaar was, stierven zijn ouders. Hij gaf alle bezittingen aan de armen en trok zich in eenzaamheid in de woestijn terug.
Later voegden andere christenen zich bij hem en vormden een van de eerste gemeenschappen van monniken in Wadi Natroen. Antonius staat bekend als de vader van het kloosterleven.
De heilige Antonius de Grote, te herkennen aan het varken en de kluizenaarsstaf.
Hij stierf op 105-jarige leeftijd en werd volgens zijn eigen instructies in een geheim graf begraven om te voorkomen dat zijn graf een plaats van verering zou worden. Al snel na zijn dood werd hij heilig verklaard. Athanasius van AlexandrIë schreef de bekendste biografie over Antonius.
Heilige Johannes van Damaskus
Feestdag 4 december
De Heilige Johannes Damaskenos was een monnik, priester, theoloog en heilige uit de Oosterse Kerk. Door sommigen wordt hij de laatste kerkvader genoemd. Zijn grootste verdiensten liggen op het vlak van het schrijven van een omvattende synthese in de theologie.
De heilige God-dragende vader Johannes Damaskenos (Mansoer) was de zoon van een voornaam functionaris, verantwoordelijk voor de onderworpen christenvolkeren, aan het hof van kalief Aboe Achmed te Damaskos. Zijn opvoeding, met die van zijn adoptiefbroer Kosmas, lag in handen van de even vrome als geleerde Kosmas, een Italiaanse monnik. door zijn vader uit Arabische gevangenschap vrijgekocht‚ en die later bisschop van Majuma werd. Na de dood van zijn vader volgde Johannes hem op in zijn ambt. Toen in het byzantijnse rijk opnieuw de iconenstrijd was uitgebroken, schreef Johannes een theologisch sterk gefundeerde verdediging van de verering der iconen.
Om hem buiten gevecht te stellen deed keizer Leo de lsauriër aan de kalief een vervalste brief van Johannes in handen spelen, waaruit zou blijken dat Johannes Damascus in de handen der Grieken wilde overleveren. De kalief kon aan de ene kant niet geloven dat zijn vertrouweling zulk een hoogverraad zou plegen (dan had hij hem eenvoudig weggevaagd)‚ maar bleef er toch niet geheel door onberoerd. Het resultaat was dat hij Johannes de rechterhand die deze brief geschreven had, deed afhakken.
Johannes bleef de hele nacht bidden voor de icoon van de heilige Moeder Gods, terwijl hij de afgehouwen hand tegen de armstomp gedrukt hield, en smeekte haar het hem mogelijk te maken de lof te schrijven van haar en van haar Zoon. Afgemat door pijn sliep hij in en hij zag in een droom de Moeder Gods die hem beloofde dat zijn hand genezen was. Bij het ontwaken bleek de hand vastgegroeid; slechts een ringvormig litteken verried wat er was gebeurd. Als dank voor zijn genezing liet hij een zilveren hand aanbrengen op de icoon. Deze wordt nog op de Athos bewaard als de ‘Driehandige Moeder Gods’.
Johannes trad toen in het klooster van Sabbas de Gewijde, in de woestijn van Palestina. Daar schreef hij zijn theologische werken, een systematische uiteenzetting van het orthodox geloof. Maar hij was tevens een groot dichter en hij schreef een groot deel van de nog steeds gebruikte liturgische gezangen: de Zondags-Oktoïch, de jubelende Opstandingscanon en diensten voor veel andere feesten, en de diep doorvoelde zangen van de Dodendienst. Hij is gestorven in 777, in de ouderdom van 104 jaar. (Ook wordt wel aangegeven dat Johannes leefde van 675-749.)
In 749 stierf hij als een geëerde vader van de kerk.
Heilige Athanasios van de Athosberg
Feestdag 28 oktober
De heilige Athanasios van de Athos, patriarch van Constantinopel. Hij werd geboren te Adrianopolis in de 13e eeuw. Nog als kind verloor hij zijn vader en hij werd daarom bijzonder getroffen door het levensverhaal van de heilige Alypios de Styliet, die in dezelfde omstandigheden had verkeerd. Hij besloot zijn leven radicaal te veranderen en werd al spoedig monnik op de Athos, waar hij alle kloosters bezocht en zich tenslotte vestigde in Esfigmenou. Hij was een strenge asceet, liep altijd blootsvoets, weigerde een cel te bewonen maar rustte slechts korte tijd in een of ander hoekje en bracht verder de nacht door met het ergens zingen van psalmen en met stil gebed. Zijn taak was het dienen aan tafel. Hij at niet mee doch gebruikte de resten die sommige broeders op hun bord over lieten.
Na drie jaar ging hij op pelgrimstocht naar het Heilig Land, maar hij verbleef enige tijd in de verschillende kloosters onderweg, waarbij hij ook het grote schima en de naam Athanasios ontving. Zelfs liet hij zich na acht jaar overhalen om priester gewijd te worden, en diende nog tien jaar als sacrista. Toen kreeg hij zegen om opnieuw een kluizenarij te betrekken op de Athos, doch korte tijd later vestigde hij zich op de berg Ganos in Thracië. Daar vormde zich langzamerhand een kring van leerlingen, zowel mannen als vrouwen, en voor deze laatsten stichtte hij een klooster waarvan hij de geestelijke vader werd.
Intussen dreigde in de Griekse kerk een scheuring door het optreden van Latiniserende keizers en patriarchen. De nieuwe keizer zond een grote delegatie van bisschoppen en priesters naar Athanasios om hem uit te nodigen de nieuwe patriarch te worden. Aanvankelijk wilde hij weigeren maar na een visioen waarin hij beschuldigd werd van ongehoorzaamheid aan de wil van God, accepteerde hij de opdracht, en werd op 14 oktober 1289 geïntroniseerd. Vol ijver begon hij aan zijn taak de kerkelijke leiding te zuiveren van onwaardige elementen, maar hij stiet daarbij natuurlijk op zware weerstand. Na vier jaar gaf hij het op, trad af en trok zich weer in zijn woestijn terug. Ofschoon zijn opvolger een rechtgelovig man was, bezat hij toch niet de energie van Athanasios en hij slaagde er niet in de orde in de Kerk te herstellen.
Een tiental jaren later werd Athanasios met zacht geweld weer naar Constantinopel gebracht in 1303. Met kracht nam hij het werk weer ter hand en hij was een grote steun voor het volk dat in die tijd door zware hongersnoden werd gekweld. Nu hield hij het acht jaar vol, maar in 1311 trad hij opnieuw af.
Zo bracht Athanasios de laatste jaren van zijn leven door in zijn klooster, overgegeven aan het mystiek gebed en omringd door liefhebbende broeders. Daar is hij gestorven in de ouderdom van 100 jaar.
Rechts 4 vrouwelijke Heiligen
Heilige Maria Magdalena
Feestdag 22 juli
Maria Magdalena is een Bijbels figuur uit het Nieuwe Testament, waarin wordt vermeld dat zij behoorde tot de groep van vrouwen die Christus vergezelde op zijn tochten. Haar feestdag (gedachtenis) valt op 22 juli.
Magdalena betekent ‘van, uit Magdala’. Magdala of Magadan was een stadje op de westelijke oever van het Meer van Tiberias. Lucas noemt haar niet gewoon Maria Magdalena, maar zegt ‘Maria, die Magdalena genoemd wordt’.
De Bijbel geeft niet veel informatie over haar. In Lucas 8:2 staat dat Jezus haar bevrijdde van zeven duivelse geesten. Zij volgde Jezus vanuit Galilea naar Jeruzalem, en was aanwezig bij de kruisiging (Marcus 15:40, Mattheus 27:55,56,61 en Johannes 19:25) en de graflegging (Marcus 15:47 en Mattheus 27:61). In johannes 20:1-18 staat dat zij de opstanding van Jezus heeft meegemaakt en dat zij de eerste was die hem zag na zijn opstanding.
Heilige Makrina
Feestdag 30 mei
De heilige Macrina de Oude (vóór 270 – rond 340) was de moeder van de H. Basilius de Oude en de grootmoeder van de HH. Basilius de Grote, Gregorius van Nyssa, Petrus van Sebaste en machina de Jonge.
Er is bitter weinig over haar bekend. Haar woning bevond zich in Neocaesarea in Pontus en tijdens de christenen vervolgingen onder Galerius, vluchtte Macrina met haar echtgenoot naar de kusten van de Zwarte Zee.
Haar feestdag is op 14 januari. Zij werd zelf weduwe en is de patroonheilige van de weduwen en wordt aanroepen tegen de armoede. Samen met haar zoon Basilios de Oude en haar schoondochter Emmelia van Caesarea wordt zij in de Griekse kerk ook gevierd op 30 mei.
Heilige Pelagia
Feestdag 8 oktober
De heilige Pelagia van Antiochië, ook Pelagia de Boetvaardige, de Baardloze Kluizenaar en Marina, (Antiochië-Jeruzalem, 457) was een actrice en danseres in het 5e eeuwse Antiochië. Daarbij moet men bedenken dat dat alle twee beroepen waren die in die tijd dicht tegen de “chique” prostitutie aanlagen. Ze bekeerde zich plotseling toen ze diep geroerd werd door een preek van de heilige Nonnatus van Edessa. Ze schonk al haar bezittingen weg en ging op bedevaart naar Jeruzalem.
Daar leefde ze als boetelinge verkleed als man. Ze overleed in 457 in haar kluizenaren op de Olijfberg.
Haar feest wordt gevierd op 8 oktober. Zij is de patroonheilige van de actrices.
Heilige Irina
De heilige Agape, Chionia en lrene waren drie zusters die, ofschoon hun ouders nog heiden waren, zich als maagd aan Christus hadden toegewijd.
Zij leefden te Thessalonika tijdens de regering van Diokletiaan. Deze had de doodstraf gesteld op het bezit van de heilige Schrift, maar zij waren erin geslaagd verschillende boeken uit de Bijbel voor de vervolgers verborgen te houden.
Tenslotte werd het echter toch ontdekt bij een huiszoeking, toen zij beschuldigd waren van het niet willen eten van aan de goden geofferd voedsel. Zij werden gevangen genomen en samen met Kassia, Filippa‚ Eutychia en Agathon voor de gouverneur gebracht, die vertederd werd door hun jonge schoonheid. Hij beloofde hun een man uit zijn gevolg, als ze van hun dwaasheid afstand wilden doen. Toen hij echter niets bereikte, hield hij hen gevangen en hij veroordeelde Agape en Chionia tot de vuurdood.
lrene, de jongste, werd naakt in een bordeel geplaatst, maar toen niemand bij haar durfde te komen, werd zij met een pijl doorboord‚ in het jaar 304.
Heilige Profeet Elia
feestdag 20 juli
De Heilige Profeet Elia
De heilige en roemrijke Profeet Elia stamde uit de met de Tempel verbonden stam van Levi, uit het dorp Thesba. Hij is één der geweldigste figuren uit het Oude Verbond. Rond 900 voor Christus werd hij tot “profeet-zijn” geroepen, tijdens de regering van de afvallige koning Achaz die sterk onder de invloed stond van zijn vrouw, de koninklijke maar boosaardige Jesabel, die Elia als haar persoonlijke vijand zag.
Elia heeft geen geschriften nagelaten, zoals de andere profeten, maar de weinige woorden die van hem zijn overgeleverd zijn geladen met macht en daadkracht. Daardoor had hij een grote invloed op het volk, dat hij uit de Baälsdienst weer tot God wist terug te brengen.
Na dit heel bijzondere leven van door hem opgeroepen jarenlange droogte en geweldige regenval, van wonderbare spijziging en opwekking van doden, van vuur dat hij uit de hemel deed nerdalen en van diepe neerslachtigheid, kwam er ook een heel bijzonder einde. Tijdens een laatste voettocht, samen met zijn opvolger Elisa, werd Elia in een wagenspan van vuur ten hemel opgenomen. Hierin gelijkt hij op Mozes, die eveneens niet stierf maar weggenomen werd.
Het is veelzeggend dat het juist deze twee zijn die bij Christus komen tijdens Diens verheerlijking op de Taborberg. En nog is zijn taak niet afgelopen : Christus noemt Johannes de Doper de Elia die komen moest. En in de visioenen van de Openbaring speelt Elia een rol in de eindtijd van de wereld. Over zijn leven worden wij uitvoerig ingelicht in de “Boeken der Koningen”.
Het Epitafios – Graflegging van Christus
