De vrouwelijke Heiligen

Vrouwelijke Heiligen

Heilige Elisabeth
feesdag 5 november
1ste eeuw in Jeruzalem

De moeder van Johannes de Doper en bloedverwante van St Anna, de moeder van de Heilige Maagd.  Maria bezocht haar nicht Elisabeth toen deze als oude vrouw
zwanger was van Johannes de Doper (en Maria van Jezus).  Ze werd later weduwe (Luc.1:39).

In de bijbel komt de naam Elisabeth eenmaal voor: de vrouw van Zacharia heet Elisabeth, zij is de moeder van Johannes de Doper

Elisabeth of Elizabeth is een Hebreeuwse voornaam voor een meisje

In het Hebreeuws is Elisabeth “Elisjeba”, hetgeen betekent “God heeft gezworen”, “God is mijn eed” of “God is degene bij wie ik zweer”.

De naam Elisabeth betekent : God heeft gezworen en ook : de aan God toegewijde, huis van God

Heilige Anna
feestdag 25 juli, samen met Joachim
1ste eeuw

 De Heilige Anna is volgens de christelijke traditie de moeder van de Heilige Maagd Maria. In de tweede eeuw van onze jaartelling wordt de Geboorte van Maria geschreven, een Griekse tekst, die ten grondslag ligt aan de overlevering.

De tekst werd later bekend als het Proto-evangelie van Jacobus. Anna en haar man Joachim waren (volgens de overlevering) gehuwd, welgesteld en lang kinderloos.
Joachim en Anna worden alleen in niet-bijbelse apocriefe  boeken genoemd.

De naam Anna betekent : de aangename

Heilige Ekaterina, Grootmartelares
feestdag 25 november
307 in Alexandrië

De Heilige Ekatharina van Alexandrië († 307) behoort tot de meest populaire heiligen van de Midelleeuwen. Mede daardoor is haar levensgeschiedenis dermate overladen met legendevorming dat over de werkelijke gang van zaken zo goed als niets meer met zekerheid valt te zeggen.

Catharina was de enige adellijke vrouw in Alexandrië die weerstand bood aan de wellustige verlangens van de tiran Maxentius, welke pressie hij ook op haar uitoefende. Zij was bereid te sterven, maar Maxentius poogde nog haar tot andere gedachten te brengen door al haar bezittingen te confisqueren en haar uit de stad te verjagen. Haar sterfjaar wordt gesteld op 307. Tot zover de geschiedschrijver Eusebios.

De legende is veel uitvoeriger. Catharina was een koningsdochter van uitzonderlijke schoonheid en een wonder van geleerdheid. Zij had colleges gevolgd bij de beroemdste geleerden. Zij kende haar Aristoteles, haar Plato en de recentste filosofen. Zij blonk uit in allerlei talen en kende de poëzie van Homeros tot Virgilius. Zij kon briljant converseren over alle onderwerpen die de intellectuelen van die dagen bezighielden. Zelfs de geneeskunde had zij bestudeerd. Er waren veel huwelijksaanzoeken voor zulk een schitterende partij, maar zij wilde zich slechts geven aan wie in kennis haar gelijke was.

In haar vertwijfeling om zo iemand te vinden, zond Catharina’s moeder haar naar een geheimzinnige wijze, die in de nabije woestijn was komen wonen. Deze monnik zei haar dat hij inderdaad een dergelijke man kende, zelfs van een oneindig hogere wijsheid, die de grondslag vormde van alles wat bestaat, niet slechts van het zichtbare, maar ook van het onzienlijke. En deze wijsheid had Hij zich niet verworven. Hij bezat haar van alle eeuwigheid. Zijn adeldom gaat alles te boven wat het mensenhart zich maar kan voorstellen. Hij is Heerser over het heelal en Zijn macht heeft de wereld geschapen. Hij is Heer over alle werelden, de grondslag van alle wijsheid en wetenschap, maar eveneens “de schoonste onder de kinderen der mensen”, want Hij is God Zelf Die Mens geworden is om ons te redden, en Die de Bruidegom wil zijn van elke maagdelijke ziel.

 Catharina kwam hiervan diep onder de indruk. Nadat zij verder onderricht was in het geloof, liet zij zich dopen en ze had toen een visioen van Christus Die haar een verlovingsring aanbod, en aan Wie zij verklaarde Hem trouw te zullen blijven.

Juist in die tijd had keizer Maximinus (305-311) besloten om met alle middelen het christendom uit te roeien. Hij had een ontmoeting met Catharina en was geïmponeerd door haar schoonheid en haar briljant verstand. Hij nodigde 50 filosofen uit om met haar in openbaar debat te treden. Maar Catharina bleek over veel overtuigender argumenten te beschikken dan zij allen samen. De wijzen konden hier niets tegen inbrengen, en omdat zij werkelijk waarheidszoekers waren, gaven zij zich gewonnen en vroegen de Doop. De 50 werden daarom door de woedende keizer aan de vuurdood overgeleverd. Daarna beloofde hij haar zijn vrouw Faustina te verstoten en Catharina tot keizerin te maken. Toen ze dit weigerde werd zij met leren karwatsen gegeseld en in de gevangenis geworpen. Zelf ging hij zijn kasteel bezoeken aan de Nijlmonding. In de tussentijd kwam Faustina Catharina bezoeken, samen met een trouwe dienaar, Porfyrios. Beiden bekeerden zich tot Christus, Porfyrios was zo vol enthousiasme dat hij 200 soldaten tot het geloof bracht. Zij allen werden bij de terugkomst van de keizer ter dood gebracht evenals Porfyrios en diens vrouw. Daarna liet de keizer een aantal scheermessen bevestigen op een rad, om daarmee het lichaam van Catharina te verscheuren. Maar toen het werktuig haar aanraakte barstte het rad en de messen verwondden de nieuwsgierige toeschouwers.

 Catharina bad echter dat zij de dood mocht ondergaan, doch dat haar lichaam voor profanatie gespaard zou blijven, en dat de wereld zich zou mogen bekeren. Zij werd daarop onthoofd. Toen verschenen Engelen die haar lichaam opnamen en naar de berg Sinaï droegen.

Troparion

 Door de zonnestralen van uw deugden, hebt gij de ongelovige wijzen verlicht, en zoals de volle maan het duister verdrijft, hebt gij het duister der onwetendheid te niet gedaan. Gij hebt de keizerin en zelfs uw beulen bekeerd, door God uitverkoren Bruid Catharina. Nu zijt gij in het paleis van Christus, de schoonste Bruidegom Die u getooid heeft met de overwinningskrans. Bid tezamen met de Engelen voor ons die uw gedachtenis vieren.

 Heilige Justina, maagd en martelares
feestdag 2 oktober
+304 Nicomedië

maagd

Tovenaar en astroloog Kyprianos stelde alles in het werk om Justina van haar maagdelijkheid te beroven, maar hij werd door haar bekeerd in Antiochië, en werd later bisschop. Beiden werden onthoofd en hun lichamen werden naar Roma overgebracht.

De heilige hiëromartelaar Kyprianos met de maagd-martelares Justina. Kyprianos was een rijke inwoner van Antiochië ten tijde van keizer Decius (rond 250). Hij was filosofisch geschoold en had een bijzondere interesse voor magische praktijken. Justa was de dochter van een afgodspriester, en was getroffen door de prediking van de diaken Praülios. Zij geloofde met zulk een vurig enthousiasme dat zij ook haar ouders overtuigde, en alle drie werden gedoopt door de bisschop Optatos. Daarna wijdde Justa zich aan het ascetische leven in maagdelijkheid.
Een jonge heiden werd op haar verliefd en hij bestelde bij Kyprianos een liefdesdrank, die Justa gewillig moest maken. Toen alle recepten en duivelsaanroepingen uit de zo hoog geschatte magische boeken zonder uitwerking bleven, begon hij aan de afgoden te twijfelen, en door gesprekken met Justa werd hij van de waarheid overtuigd. Hij liet zich dopen door bisschop Anthimos, waarbij hij zijn kostbare manuscripten in het openbaar verbrandde. Na verloop van tijd werd de ontwikkelde Kyprianos zelf bisschop gewijd (en daarom soms verward met bisschop Kyprianos van Karthago). Daarna wijdde hij Justa tot diakones, waarbij zij de naam Justina ontving en zij hielp hem bij het missiewerk. Tijdens de vervolging van Decius werden zij samen gearresteerd, naar Damaskus overgebracht om ver van hun woonplaats, waar zij te populair waren, gemarteld te worden; en tenslotte in Nikomedië, in aanwezigheid van de keizer onthoofd.

De naam Justina betekent : de rechtvaardige

Heilige Marina, Grootmartelares
Feestdag 17  juli

De heilige Marina, grootmartelares, was de dochter van een afgodspriester in Antiochië. Haar voedster was een christen
e en de kleine Marina leerde vanzelfsprekend Christus beminnen.

Toen zij zestien jaar oud was, liet zij zich dopen en verlangde er slechts naar om geheel aan Christus toe te behoren. Toen dit de stadsbestuurder ter ore kwam, liet hij haar gevangen nemen en trachtte haar door allerlei folteringen tot afval te brengen.

Omdat Marina standvastig trouw bleef aan het geloof, werd zij tenslotte onthoofd in 268, tijdens de vervolging van Klaudius II.

 

Heilige Barbara
feestdag 4 december
+ 306 ? Nicomedië

Barbara is een christelijke heilige.  Haar heidense vader Dioscorus, een man van aanzien in Nicomedië, sloot haar op in een toren, om haar te beschermen tegen verkeerde invloeden.  Ook liet hij een badhuis voor haar bouwen, zodat ze geen gebruik hoefde te maken van de openbare baden.  Dit badhuis bevatte oorspronkelijk twee ramen, maar op verzoek van Barbara werden het er drie (zij had zich in het geheim tot het christendom bekkerd en wilde op deze manier de heilige Drievuldigheid eren).

Toen Dioscorus ontdekte  dat ze zich had bekeerd, onthoofde hij haar omdat folteringen om haar afvallig te maken niet hadden gewerkt.

Kort daarna werd hij door de bliksem getroffen. Op grond hiervan geldt de H.Barbara als beschermster tegen brand en bliksem en tegen een plostelinge dood.

De naam Barbara betekent : geboren in het buitenland, vreemdelinge

Heilige Paraskeva
Feestdag 14 oktober.

Paraskeva (ook Parascève of Petka) de Jongere, Caricatia, Turkije; maagd; † 1050.

Zij wordt ook Paraskeva de Jongere genoemd. Deze is geboren in 1023 te Epivata bij de Marmara zee, in de buurt van Constantinopel. Van haar wordt verteld dat zij op haar 10^e levensjaar het Evangelie hoorde en er intens naar wilde leven.  Alles wat zij dubbel had, schonk zij aan de armen. Dat was tegen de wil van haar ouders.  Toen deze waren overleden, gaf zij heel haar erfenis weg. Ze ging naar Constantinopel, Chalcedon, Heraklea en Jeruzalem. Ze werd non in een klooster aan de woestijnkant van de Jordaan.

Een engel vroeg haar om naar haar geboorteplaats terug te gaan. Ze reisde terug en verbleef daar, tot zij op haar 27^ste in Epivata overleed. Omdat niemand haar daar kende, werd ze als een vreemdeling in een anoniem graf gelegd. Toen jaren later op diezelfde plaats een verdronken zeeman werd begraven, vond men haar onvergane lichaam in het graf. Toch werd de zeeman naast haar neergelegd en begraven. De nacht erop hadden twee mensen in de stad dezelfde droom.

Een engel vroeg hen: “Waarom heeft u de heilige maagd Paraskeva niet het juiste eerbetoon gegeven?” Men begreep dat dit een teken van God was. Men groef de heilige op en bracht haar naar de Heilige Apostelen Kerk in Epivata. Daar gebeurden al snel de eerste wonderen bij haar graf.

De Heilige Paraskeva de Jongere wordt vanaf 13 juni 1641 beschouwd als de Beschermster van Moldavië. Elk jaar op 14 oktober wordt in de Roemeens Orthodoxe Kerk haar feestdag gevierd

Heilige Maria van Egypte
feestdag 1 april, ook 18 en 24 maart
en de vijfde zondag van de Grote Vasten
ca 344 Alexandrië – ca 421 Egypte

Zij werd geboren in Egypte en vluchtte op de leeftijd van twaalf jaar naar Alexandrië.

Prostituee  die zich tijdens haar pelgrimstocht naar het Heilige Land door de hele bemanning liet misbruiken.  Leidde na haar bekering in Jeruzalem 47 jaar lang in de woestijn een leven van zware boetedoening en werd ontdekt door St Zosimus van Palestina, die haar elk jaar de H. Communie bracht.

Hij was het die haar dood aantrof met een inscriptie  in het zand waaruit hij begreep dat ze het vorig jaar na het innemen van de communie gestorven was.  Een leeuw groef haar graf en haar lichaam dat nog in goede staat was, werd begraven, terwijl engelen haar ziel naar de hemel droegen; zo werd het verhaal mondeling overgeleverd totdat Sophronius het opschreef in de 7de eeuw.

Maria van Egypte wordt vooral in de oosterse kerk vereerd, als patroonheilige van vrouwen die boete doen.

Heilige Sophia
feestdag 17 september
Milaan – 2de eeuw (135 ?) Rome

De heilige Sofia (Wijsheid, Sapientia, Premoedrostj), en haar 3 dochters Pistis (Geloof, Fides‚ Vera), 12 jaar oud; Elpis (Hoop, Spes, Nadjezda), 10 jaar; en Agape (Liefde, Caritas, Ljoebov), 9 jaar.

De drie meisjes werden voor de ogen van haar moeder gemarteld te Rome, onder Hadrianus, in 137. Zij bleef bidden bij de dode lichamen en stierf drie dagen later. Hun relieken zijn sinds 777 in de kerk van Eschau in de Elzas.

Zij was een voorname vrouw en christene te Milaan tijdens Hadrianus, en de moeder van Fides, Spes en Caritas (Geloof, Hoop en Liefde). Na de dood van haar man verdeelde ze haar bezit onder de armen en ging uit verlangen naar martelaarschap met haar dochters naar Rome.  Hier werden haar kinderen al snel aangegeven en ter dood gebracht, de moeder stierf drie dagen na de begrafenis van haar dochters, volgens sommigen stierf zij zelf ook de marteldood.  Zij is de patrones van de weduwen.

De naam Sophia betekent : wijsheid ; eigenlijk de goddelijke wijsheid

Heilige Euphemia
feestdag 16 september, ook 11 juli
+ 16 sept 303 (307 ?) Chalcedon

De heilige Eufemia, maagd, dochter van een senator in Chalcedon, ter dood gebracht in Chalcedon. Zij was gearresteerd omdat zij geweigerd had deel te nemen aan de feestelijkheden ter ere van Ares, de god van de stad. Toen zij standvastig bleef in het geloof, werd zij na verschillende folteringen voor de wilde dieren geworpen en door een beer doodgedrukt, in het jaar 304.

Maagd die op de brandstapel stierf.  Andere bronnen melden dat ze voor de wilde dieren werd gegooid.

Al in de 4de eeuw werd boven haar graf een grote kerk gebouwd  waarin in 451  het vierde concilie plaatsvond; op 11 juli overkwam de rechtgelovige bisschoppen hier een wonder, dat diepe indruk maakte op de aanwezige concilievaders en had een  beslissende invloed op de loop van het concilie.

 De naam Euphemia betekent : goede naam

Heilige Anastasia
Feestdag 22 december

De Heilige Anastasia (Grieks Ἀναστασία: “wederopstanding”, vaak Ἁγία Ἀναστασία ἡ Φαρμακολύτρια, “St. Anastasia de Genezer” ) was een christelijke heilige en martelaar die stierf in Sirmium.

De heilige grootmartelares Anastasia Farmakolytria (boeienslaakster) met haar medemartelaren. De rijke Romeinse had eerst haar heidense man tot het christendom gebracht en daarna wijdde zij zich geheel aan de dienst van de gevangenen om Christus.

Zij trok daarbij van land tot land, bezocht en troostte de gevangenen, verzorgde hun wonden en kocht hen vrij waar dat mogelijk was.

Tenslotte werd zij ook zelf gevangen genomen en in Illyrië tussen vier zuilen uiteengerekt en met vuur bewerkt tot zij gestorven was.

 

Heilige Nina, De Apostelgelijke
feestdag 2 juni
+ eerste eeuwen

behoort tot een groep mensen die de marteldood stierven

 Zij was de Verlichtster van Grusië (Sberië), het huidige Georgië.

Zij werd geboren in Cappadocië als enige dochter van de Romeinse generaal Labullon. Tijdens de verwarring der vervolgingen was haar vader als kluizenaar gaan leven in de woestijn. Haar moeder werd geheel in beslag genomen door haar werd als diakones bij haar broer de patriarch van Jeruzalem. Daardoor werd Nina opgevoed door een oude vrome vrouw. Tijdens de vervolging werd zij gevangen genomen door de heidense Sberiërs en kwam in hun land terecht. Dit volk vereerde nog afgoden maar temidden van vervolgingen volhardde Nina in haar geloof en predikte zij zonder vrees de Blijde Boodschap.

Zo kwam zij ook in de hoofdstad Mtskhéte. Zij vond onderdak bij een verzorgster van de koninklijke wijngaard. Liefdevol verzorgde zij daar alle zieken uit de omgeving. In deze omgeving woonde er ook een edelvrouw wiens kind zwaar ziek was. In haar groot verdriet ging zij hulp vragen aan het gevangen christen meisje. Nina smeekte God medelijden te hebben met deze moeder en door haar smeekgebed bekwam zij de genezing van het kind. Dit kwam ter hore van de ongeneselijk zieke koningin die zeer toegewijd was aan haar afgodendienst maar in haar wanhoop toch haar toevlucht nam tot de heilige Nina. Zij deed zich dragen naar de hut van Nina en vroeg haar te bemiddelen voor haar bij de God van de christenen. Nina maakte een kruis van wijngaardtakken en zegende de koningin met het teken van het kruis. De koningin genas en verkondigde haar geloof in de God van de christenen. Nina wilde niets in ruil aanvaarden van de dankbare koningin, zeggende dat niet zij, maar wel Christus, de Zoon van God en Schepper van hemel en aarde, mensgeworden om het menselijk geslacht naar ziel en lichaam te redden dit wonder gedaan had.

 Toen koning Miran de genezing van zijn vrouw vernam werd hij woedend en wilde hij alle christenen vervolgen en uitroeien. Korte tijd later ging hij op jacht in het woud waar hij overvallen werd door een donkere wolk en hij zag niet meer waar hij zich bevond. Tevergeefs smeekte hij zijn goden om hulp. Maar zij bleven doof. Uiteindelijk keerde hij zich naar de God van de heilige Nina en riep om hulp. Terstond zag hij weer en bekwam hij ook de genade en inzicht in het geloof der christenen. Terug in zijn hoofdstad gekomen ging hij naar de heilige en in tranen wierp hij zich voor haar voeten neer en besloot hij gans zijn volk te laten dopen. Hij vroeg de heilige Keizer Konstantijn de Grote om hem een bisschop en priesters te zenden. De heilige Nina trok zich terug in de eenzaamheid en smeekte God onder tranen om geloofssterkte voor het bekeerde volk. Later ging zij nog, met enkele getrouwen, de nog wilde volkeren in de bergen de Blijde Boodschap van het Evangelie brengen. De eerste kerk werd in Grusië gebouwd en toegewijd aan de heilige Apostelen. Ook bekeerde zij nog koningin Sophie van het nabije koninkrijk Cakhétie.

 Na een verblijf van 35 jaar was het land vrijwel geheel christen geworden en was het levenswerk van Nina beëindigd. Ze trok zich terug in een hut en gaf vredevol haar ziel aan God terug, omringd door de koning, zijn hofhouding, de priesters en een grote menigte tot tranen toe bewogen, want voor hen allen was zij hun moeder in het geloof geworden. Het wijnrankenkruis waarmee zij haar prediking begon word nog steeds als een kostbare schat bewaard in de kathedraal van de hoofdstad Tbilisi in Georgië. 

Heilige Godelieve van Gistel
feestdag 6 juli
 ca 1045 – 6 juli 1070 Gistel

Geboren in het graafschap Boulogne.  Zij werd uitgehuwelijkt aan Bertolf van Gistel, die haar mishandelde en op aanstichten van haar schoonmoeder Islinde en in opdracht van haar echtgenoot, werd Godelievedoor twee dienaren gewurgd.  Hierna werd ze in een put gegooid om te doen voorkomen dat ze verdronken was.
Later werd Bertolf benedictijn, waar een medebroeder, Drogo, haar leven heeft beschreven in Vita Godeliph. Veertien jaar na haar dood werd ze na vele aan haar toegeschreven wonderen heiligverklaard door de bisschop van Doornik.
Deze Vlaamse volksheilige wordt plaatselijk als martelares vereerd, maar haar dood lijkt meer op moord dan op martelaarschap. Zij is de patrones van Gistel en Brugge, en wordt ook aanroepen voor  o.a. oogziekten en echtelijke ruzies.

De naam Godelieve betekent : zij die God bemint

 Troparion t.1

Het leven der eenzaamheid hebt gij verdragen * niettegenstaande gij met de bruidskroon waart getooid. * Het Kruis der versmading hebt gij gedragen * en de marteldood hebt gij ondergaan * Bescherm daarom het Vlaamse volk ** en red onze zielen, Heilige Godelieve.

Exapostilarion

Als een bruid waart gij gesierd, * verloofd aan de Bruidegom, * door de weldoende overwinning over uw verlangens en driften. * Hij heeft u uitverkoren voor het stralend paleis, * want gij draagt de lamp der maagdelijkheid, * en de kroon van de marteldood; * gij draagt de kostbare parel van het geduld, * en de schitterende edelsteen van de trouw, * heilige Godelieve, * en nu heerst gij vol vreugde, ** met de Alleen-bestaande in alle eeuwigheid.