Voorstelling boven de iconostase

In het midden de Heilige Drieëenheid

De icoon van de Heilige Drieëenheid, volgens de traditie geschilderd, stelt het bezoek van de drie Engelen aan Abraham en Sarah voor (Genesis 18). De Kerkvaders zagen in dit bezoek een openbaring van de Heilige drie-eenheid, daarom wordt deze icoon dikwijls, en misschien vanzelfsprekend, “Heilige Drieëenheid” genoemd in plaats van “Gastvrijheid van Abraham.

Vanaf het midden van de negende eeuw verscheen de Philoxenie van Abraham, eerst in miniaturen, in een nieuwe vorm. Zij droeg het opschrift “Hagia Trias” – Heilige Drieëenheid, waardoor de kunstenaar aan inhoud en opzet van zijn voorstelling geen enkele twijfel liet bestaan.
De gelovige die tot voor de Koninklijke deur is gekomen om in de communie te participeren aan het Lichaam van Christus, weet en ziet dat hij door deze deelname ingaat op de uitnodiging van de Heilige Drieëenheid, mee gaat aanzitten rond de tafel die Abraham had klaargemaakt, wordt opgenomen in de cirkel van het inter-trinitarisch leven, en het Koninkrijk binnengaat.
Het Koninkrijk is de vreugde die alle verstand te boven gaat, de glans van zijn licht op Zijn Gelaat en heerlijkheid.

De Uitreiking van de Communie

Op de  Triomfboog boven de iconostase wordt dikwijls de communie van de twaalf apostelen voorgesteld. Aan de ene kant geeft Christus hen het brood dat zijn Heilig Lichaam is, en aan de andere kant de Kelk met zijn Heilig Bloed. Voor deze boog ontvangen de gelovigen de Heilige Communie. De centrale plaats van dit tafereel leert ons dat het hart van het Christelijk leven de Communie is van het Heilig Lichaam en Bloed van onze Heer en Jezus Christus. De Communie staat ons toe deel te hebben aan het Goddelijke leven.

Links en rechts voorstelling van de Heilige Communie onder brood en wijn
Boven de iconostase heeft men de Heilige communie voorgesteld onder brood en wijn. Aan de rechterkant Christus die de communie uitreikt aan zes apostelen onder de gedaante van wijn en aan de linker kant onder de gedaante van brood. Christus “die offert en wordt geofferd”, zegt tot Zijn Apostelen (en in ruimere zin tot elk van ons) “Dit is Mijn Lichaam” en op de andere zijde “Drink, dit is Mijn bloed van het Nieuwe Testament”. De Communie heeft een drieledige dimensie : een historische (Christus op het Laatste Avondmaal en alle latere op aarde gecelebreerde Goddelijke Liturgieën sindsdien), een hedendaagse (elke Goddelijk Liturgie opnieuw), en een eschatologische (het hemelse maal – zoals gezegd “voor de troon van God – zie ook hierover de Apocalyps van de Heilige Johannes. De achtergrond, zoals geschilderd in onze kerk, kan enerzijds de stadsmuren van Jeruzalem voorstellen of de muren van de ‘hoge zaal’ waar het Laatste Avondmaal plaatsvond, en anderzijds het Hemelse Jeruzalem suggereren, alsook de Kerk als instelling.

Bieden zich aan ter communie van het Heilig Brood : (beginnend vanuit Christus-Hogepriester):

1) de Heilige Apostel Petrus : in feite is “Petrus” een toevoeging door Christus aan de eigenlijke naam “Simon” Hij komt zeer vaak voor in de evangelies; In de lijsten der apostelen wordt Hij steeds als eerste vermeld. Volgens een bepaalde overlevering zou Hij de kerk van Antiochië hebben gesticht om er vervolgens zeven jaar bisschop geweest te zijn. Hij evangeliseerde  Rome en stierf er in het jaar 67 de marteldood (Zijn graf bevindt zich onder de Sint-Pietersbasiliek te Rome); auteur  van twee brieven en diverse apocriefe teksten;
2) de Heilige Apostel en Evangelist Mattheüs : auteur van het eerste evangelie; Zijn naam betekent in het hebreeuws “Geschenk van God”. Hij zou in het jaar 42 Palestina verlaten hebben om de Blijde Boodschap te gaan verkondigen in Perzië, Syrië en Macédonië. Volgens de legende zou Hij overleden zijn in Ethiopië. Hij wordt vaak voorgesteld in de iconografie als een mens (Zijn evangelie begint met de genealogie van Christus);
3) de Heilige Apostel Andreas : Na een leerling geweest te zijn van de Heilige Johannes de Voorloper, de eerst geroepene der apostelen. Zijn griekse naam betekent “moedig”; Hij was visser te Kapharnaum en  broer van de Heilige Apostel Petrus. Hij evangeliseerde Rusland en stierf door kruisiging te Patras in het jaar 60. Hij is de patroon van onze Gentse kerk.
4) de Heilige Apostel Bartholomeüs (vanaf de elfde eeuw eveneens geïdentificeerd als de Heilige Nathanael) : wordt steeds vermeld in één adem met de Heilige Apostel Philippus; Hij zou Armenië hebben gekerstend. Zijn naam betekent “Zoon van Talmaï”.
5) de Heilige Apostel Jacobus : zoon van Alphée;
Hij wordt vaak verward met de Heilige Jacobus de Jongere, die de zoon is van Cleopas en Maria; Jacobus de Jongere wordt genoemd “broer van de Heer”, omwille van zijn verwantschap met de Moeder Gods. Hij (Jacobus de Jongere) speelde een vooraanstaande rol in de joods-christelijke communauteit van Jeruzalem en werd hun bisschop. Hij voerde eveneens onmiddellijk na Petrus het woord op het eerste concilie van Jeruzalem. Hij zag, zonder een apostel te zijn van Christus, de verrezen Christus (1 Cor. 15,7)  en was auteur van de brief van de Heilige Jacobus. In de jonge Kerk genoot Hij een enorm aanzien, zowel om zijn verwantschap met de Jezus, als om zijn persoonlijke deugd, zijn strenge levenswijze en onderhouding van de Wet, die hem de naam van de “rechtvaardigde” deed verwierven (De Heilige Paulus noemde Hem een steunpilaar van de Kerk (Gal. 2 : 9). In het jaar 62 werd hij martelaar door steniging.
6) de Heilige Apostel Thomas : vooral bekend om zijn (on)geloof; het is enkel het evangelie van Johannes de Theoloog die hem te berde brengt; Zijn naam betekent “tweeling”. Hij zou Indië hebben geëvangeliseerd (graf te Madras), anderen beweren dat Hij de Parthen bekeerde; auteur van een apocrief evangelie;

Bieden zich aan ter communie van de Heilige Kelk :

(eveneens beginnend vanuit Christus-Hogepriester) :

1) de Heilige Apostel Johannes, de Theoloog : auteur van het vierde evangelie, van drie brieven en van de Apocalyps. Hij heeft als symbool de “adelaar”;
2) de Heilige Apostel Jacobus de Meerdere : oudste broer van Johannes de Theoloog; onthoofd op bevel van Herodes Agrippina de Eerste tussen de jaren 41 en 44; Volgens een bepaalde legende zou Hij Spanje hebben geëvangeliseerd (graf te Santiago de Compostella);
3) de Heilige Apostel Simon de Zeloot (de Kananeër) : louter vermeld in de evangelies.
4) de Heilige Apostel Matthias : als apostel aangeduid in de plaats van Judas Iscariot (Han. I, 23-26)
5) de Heilige Apostel Thadeus : ook genaamd Judas niet-Iscariot, verscheidene keren vermeld in de evangelies, auteur van de brief van de Heilige Judas;
6) de Heilige Apostel Philippus : louter vermeld in de evangelies;