Toespraak over de hoofdgedachten door zijne
Al Heiligheid de Oecumenisch Patriarch Bartolomeus
bij de aanvang van de Synaxis van de Hoofden van de Lokale Orthodoxe Kerken
Chambésy Geneve 22 januari 2016)

Gezegende en geliefde broeders in de Heer, Hoofden van de lokale zeer heilige Orthodoxe Kerken en geëerde vertegenwoordigers van broeder Primaten die hier zelf niet konden aanwezig zijn, en allen die hen vergezellen.

Welkom op deze heilige plaats van onze zeer heilige Kerk van Constantinopel, dit centrum gewijd aan de dienst van de Panorthodoxe eenheid, dat gedurende decennia vele Inter-orthodoxe en Panorthodoxe ontmoetingen verwelkomde en nog verwelkomt, en getimmerd heeft aan de eenheid van onze zeer heilige Orthodoxe Kerk en die eenheid ook bevorderd heeft.

Bij de openingsplechtigheid van de Synaxis van de Primaten van de Orthodoxe Kerk met Z.A. de Oecumenische Patriarch Bartholomeos

24642123116_498922d1c7

Z.A. de Oecumenische Patriarch Bartholomeos

Wij bidden met heel ons hart dat uw verblijf hier voor ieder van u bevredigend moge zijn en u volledig moge bevallen, terwijl uw werk moge geleid worden door de adem van de Heilige Geest opdat het voldoende vruchten moge dragen voor de liefde en de verlichting van de lichaam van de Kerk tot meerde eer van God.

Zoals we weten zou deze Synode gehouden worden in onze zetel, maar uitzonderlijke omstandigheden, die sommigen van onze broeders beletten daarheen te reizen verplichtten ons onze bijeenkomst naar hier te verplaatsen. Wij danken u allen voor uw begrip voor deze noodzakelijke wijziging en voor uw instemming naar hier te komen om het heilig doel van deze Synode te verwezenlijken.

Inderdaad, elke Synode waarop wij bijeenkomen, en die is toevertrouwd aan Gods goedgunstigheid en genade over het leiderschap van Zijn zeer heilige Kerk, is geheiligd. Deze bijzondere Synode heeft een speciaal karakter omdat ze gebonden is aan het fundamenteel kerkelijk principe van de conciliariteit voor zover het gaat om het eerste doel, namelijk de voorbereiding van de komende convocatie, zo God het wil, van het Heilig en Groot Concilie van onze zeer heilige Orthodoxe Kerk.

Wij zijn hier dus bijeengekomen om een waarlijk geheiligde verplichting te vervullen en precies daarom hebben wij nood aan de steun en de verlichting van de Heilige Geest, maar evenzeer aan de goede wil van ieder van ons, boven elke vorm van eigenbelang, opdat onze beslissingen mogen bijdragen tot de realisatie het Heilig en Groot Concilie, die we reeds aangekondigd hebben.

24642129346_f8289071f1

Tijdens de werkvergadering met al de Primaten van de Lokale Orthodoxe Kerken met hun medewerkers

Want de Goddelijke Voorzienigheid  gaf ons het voorrecht en de zware plicht vorm te geven aan de visies van onze voorgangers, die meer dan vijftig jaar geleden het idee opperden om dit Concilie bijeen te roepen. Op ons rust nu de grote verantwoordelijkheid om de tijd in te korten, die al te lang duurde, om zonder verder uitstel de visie om te vormen tot werkelijkheid. Uiteindelijk wordt dit van ons verwacht niet alleen door onze laatste voorgangers, maar ook door Gods gelovige mensen, en evenzeer door de Christenen buiten de canonieke grenzen van onze Kerk. Dit is waarom elk verder uitstel in het realiseren van het Concilie enkel de vijanden van onze Kerk zal verblijden en de Vijand die zich verheugd in het kwade.

Tijdens de Pontificale Goddelijke Liturgie met alle Primaten van de Orthodoxe Kerk voorgegaan door Z.A. de Oecumenische Patriarch Bartholomeos

Onze Synode heeft een heel bijzondere betekenis omdat zij van de voorbereiding de zaken en aspecten moet oplossen die nog hangende zijn en moet spreken over de globale voorbereiding van het Heilig en Groot Concilie. In dit verband willen wij u herinneren aan uw liefde voor de basis principes, die wij al aanvaard hebben en vastgelegd hebben in formele beslissingen en die wij natuurlijk tot het einde zullen respecteren en naleven.

1. Op de agenda
Zoals we weten werd de agenda bepaald door de Panorthodoxe beslissing van de eerste Preconciliaire Panorthodoxe Conferentie (1976) en behelst de volgende tien punten volgens de Akten van het Overleg:

a)    Orthodoxe Diaspora
b)     Zelfbestuur en de wijze van verkondiging
c)    Zelfstandigheid en de wijze van verkondiging
d)    De Diptieken
e)    Een gezamenlijke kalender
f)    Obstakels van het huwelijk
g)    Aanpassing van de kerkelijke regels van de vasten
h)    Relaties van de Orthodoxe Kerken met de rest van de christelijke wereld
i)     Orthodoxie en de Oecumenische Beweging
j)    Bijdrage van de lokale Orthodoxe Kerken aan het behoud van de christelijke idealen voor vrede, vrijheid, broederschap en liefde tussen de volkeren, en de opheffing van elke vorm van discriminatie.

Volgens de heersende verordeningen moet elk van de bovenvermelde items voorbereid moeten worden zodat ze kunnen onderzocht worden door een speciale Inter-orthodoxe Commissie. dat regelmatig zou samenkomen tot zij tot een unanieme verklaring kwamen van de tekst in kwestie, die vervolgens zou goedgekeurd worden door een Preconciliair Panorthodox Overleg dat items zou voorleggen ter discussie aan het Heilig en Groot Concilie.

Van de bovenstaande thema’s zijn er al acht goedgekeurd door de Preconciliaire Panorthodoxe Conferentie, terwijl er nog twee, over het zelfbestuur en over de Diptieken, geen unaniem akkoord kregen in de periodieke ontmoetingen van de Preconciliaire Conferentie en dus nog niet konden voorgelegd worden aan de Preconciliaire Conferentie om als compromis voorgelegd te worden aan het Heilig en Groot Concilie.

Gezien de huidige evolutie van de situatie waarin we verkeren, waren we genoodzaakt ofwel de realisatie van de Heilige en Grote Synode uit te stellen tot er een akkoord bereikt werd over deze twee items of toch bijeen komen over de acht voorgelegde items.

Hierop volgde een Pan-orthodoxe beslissing het Concilie toch bijeen te roepen over de acht thema’s die een unanieme goedkeuring kregen van het Preconciliaire Conferentie.

Vervolgens besliste onze Synaxis in maart 2014 unaniem om de Heilige en Grote Synode bijeen te roepen in 2016 nadat een speciale Inter-orthodoxe Commissie eerst de volgende acties had ondernomen rond Pasen 2015:

a)    de revisie van de teksten goedgekeurd door het Derde Preconciliair Overleg over: Orthodoxie en de Oecumenische Beweging; Relaties van de Orthodoxe kerken met de rest van de Christen wereld; en Bijdrage van de Orthodoxe Kerken aan de het bewaren van de vrede, etc.

b)   de opmaak van de teksten uit de Tweede Preconciliair Confernetie over: Aanpassing van de kerkelijke regels over vasten; obstakels van het huwelijk; en een gemeenschappelijke kalender.

c)    Indien mogelijk (“het is wenselijk”), de discussie over de punten van Zelfbestuur en de Diptieken door het Voorbereidend Orgaan met het oog op bereiken van unanimiteit.

Dit speciale orgaan heeft haar taak volbracht binnen de opgelegde tijdspanne met betrekking tot de punten a) en b), werkend tot de vooravond van de Grote Week van 2015, maar was niet in staat, door gebrek aan tijd, om de wens van de Synaxis over punt c) te vervullen.

Daardoor bleven er voor het Heilig en Groot Concilie enkel de acht punten over die de goedkeuring gekregen hadden van de Preconciliaire Panorthodoxe Conferentie zoals voorzien in de verordeningen.

Ondertussen en ondanks wat unaniem was afgesproken, drukten sommige Kerken hun wens uit en vroegen zelfs dat het Heilig en Groot Concilie zou uitgesteld worden tot dit besproken werd en een unanieme akkoord bereikt werd over Autokefalie en Diptieken en ook over de teksten van de Tweede Preconciliair Panorthodox Conferentie (1982) over het hierboven vermelde speciale overleg. Wat de laatste twee punten betreft, kunnen wij niet anders dan onze verwondering uitdrukken voor dergelijk verzoek, wetende dat de beslissing van onze Synaxis in 2014 helemaal geen radicale herziening voorzag van deze teksten, maar gewoonweg de opstelling door het speciale overleg; daarom verbood de voorzitter elke radicale herziening aangezien dit een overtreden en een overstijgen zou zijn van het mandaat door onze Synaxis aan het Overlegorgaan gegeven. De vraag van een deel van onze Kerken om deze teksten te herzien zou opnieuw een algemene en unanieme beslissing nodig maken van de Synaxis der Primaten, anders dan wat beslist was in 2014 over een eenvoudige opstelling van de teksten, een bewerking die niet zou raken aan de basisinhoud van de bewuste teksten.

Tijdens de werkvergadering met de verschillende Primaten van de Orthodoxe Kerk en hun medewerkers.

Tijdens de werkvergadering met de verschillende Primaten van de Orthodoxe Kerk en hun medewerkers.

Daarom, broeders, staan wij nu voor een dilemma, dankzij bepaalde Kerken. Ofwel gaan we door met de beslissingen die samen genomen werden in 2014 om de Grote en Heilige Synode samen te roepen met acht agendapunten, die al een unanieme panorthodox akkoord kregen, of om de bijeenkomst van het Concilie uit te stellen tot wij ook een panorthodox akkoord hebben over Autokefalie en de Diptieken en over de teksten over het Huwelijk en de Kalender.  Als we het tweede kiezen zal dit een hele reeks bijeenkomsten vergen van de Inter-orthodoxe Commissie, dat in overeenstemming met de geldende verordeningen ter voorbereiding van het Concilie tot een unaniem akkoord moet komen over de teksten die moeten voorgelegd worden voor uiteindelijke goedkeuring door een nieuwe Preconciliair Conferentie. Omwille van deze procedures, blijft het onzeker of en wanneer het Heilige en Grote Concilie moet bijeengeroepen worden en een ultieme afgelasting is zelfs niet onmogelijk. Wij hebben dus een immense verantwoordelijkheid voor wat er ook moge gebeuren en wij zijn daarom verplicht om dit in overweging te nemen alvorens te zeggen wat beter en minder goed is en wat groter of belangrijker is als we terugkeren naar onze oorspronkelijke gezamenlijke beslissing. Onze zeer heilige Kerk verklaart dat het de historische verantwoordelijkheid  om deze convocatie van het Heilig en Groot Concilie uit te stellen niet kan aannemen en nog minder het risico kan negeren van een eventuele afgelasting.

2. Overige Zaken

a) Het opstellen van verordeningen voor de werking van het Heilig en Groot Concilie:

Zoals geweten, slaagde het speciale overlegorgaan dat onlangs in Athene bijeenkwam om de verordeningen op te stellen voor de procedures van het Heilig en Groot Concilie er niet in haar taak te voleindigen en gaf uiteindelijk haar goedkeuring maar voor vier van de voorgestelde zestien artikelen, wat betekent dat we een weg moeten vinden om dit werkt af te maken, zo mogelijk tijdens de huidige Synaxis, door middel van een speciaal comité samengesteld uit uw eigen leden, met de duidelijke opdracht haar taak te voleindigen tijdens deze dagen ten einde de teksten voor te leggen aan de plenaire vergadering ter goedkeuring zodat er niet nog eens een Synaxis van Primaten moet bijeengeroepen worden om deze verordeningen goed te keuren.

b) De kwestie van het uitnodigen van waarnemers op het Heilig en Groot Concilie:

Er wordt aan deze Synaxis gevraagd te beslissen over twee groepen waarnemers namelijk, de uitnodiging van waarnemers (clerus, kloosterlingen en leken) van zowel de Orthodoxe Kerk als van andere Christelijke Kerken en Geloofsbelijdenissen, vooral van die mensen met wie we al een theologisch dialoog zijn aangegaan. Naar mijn mening zouden beide categorieën moeten uitgenodigd worden op de sessies van het Concilie, natuurlijk zonder recht op inspraak of stemrecht, aangezien het Heilig en Groot Concilie van onmiddellijk en vitaal belang is zowel voor de Orthodoxe leken, clerus en kloosterlingen, als voor de rest van de Christelijke wereld. Vergeten wij niet dat gedurende de sessies van het Tweede Vaticaans Concilie, onze Kerk uitgenodigd was en waarnemers heeft gezonden.

Als er een akkoord komt over het principe om zulke waarnemers uit te nodigen, moeten we vastleggen welke groep zij zullen vertegenwoordigen, hun aantal, en ook hun zitplaats in het Concilie en elke andere kwestie met deze uitnodiging verbonden.

c) De kwestie van de authenticiteit van het Concilie:

Ook over deze kwestie moet deze Syntaxis zich buigen. Het Heilig en Groot Concilie zal plaats vinden in een tijd waarin instituties in het algemeen een crisis van authenticiteit doormaken, die in twijfel getrokken wordt door de huidige bevolking, iets wat spijtig genoeg ook haar invloed uitstrekt tot het domein van de Kerk. Conciliaire beslissingen die vroeger het respect genoten van de clerus en het volk als zijnde de stem ven God (“het leek juist voor de Heilige Geest en voor ons” [Hand. 15,28]), worden vandaag in twijfel getrokken door een groep van gelovigen, soms zelfs al voor ze officieel genomen zijn en toegepast worden. Wij weten dat zelfs het Heilig en Groot Concilie die wij besloten bijeen te roepen door sommige “verdedigers van de Orthodoxie” in vraag gesteld wordt en dat zij er de stempel “roverssynode” aan geven nog voor ze bijeengeroepen is. Welke canonieke waarde zullen de beslissingen van het Heilig en Groot Concilie hebben, en welke canonieke gevolgen zal elke mogelijke ongehoorzaamheid met zich meebrengen? Wij geloven dat deze zaak door ons moet uitgeklaard worden om verwarring te vermijden bij Gods volk en andere vertakkingen aan het lichaam van de Kerk.

d) Tenslotte is het noodzakelijk dat wij een zaak uitklaren die, naar onze mening onverwacht opdook. Namelijk de kwestie van de precieze betekenis van de term consensus, die we aanvaarden als een manier om tot beslissingen te komen zowel tijdens de voorbereiding als tijdens de zittingen van het Heilig en Groot Concilie. In dit verband moeten we de volgende punten verduidelijken:

Eerst het concept van consensus, niet unanimiteit, wat internationaal betekent dat wanneer een of meer delegaties niet akkoord gaan met een bepaald voorstel en hun eigen voorstel verkiezen, er een inspanning moet gedaan worden om de mening of het voorstel van die delegaties te aanvaarden, wanneer echter geen consensus bereikt werd over het tegenvoorstel, dan zal deze afwijzing, mochten zij die niet akkoord waren op hun standpunt blijven, genoteerd worden zonder afbreuk te doen aan het originele voorstel dat tot onenigheid leidde, omdat zij die niet akkoord gingen toch mee de originele tetst tekenen en, mochten ze dat willen kunnen laten noteren dat ze niet akkoord gingen. Mocht iemand weigeren de tekst te tekenen, zou dit een veto inhouden, en tot een impasse leiden.

Een tweede zaak die moet uitgeklaard worden is of een consensus verwijst naar hen die aanwezig waren tijdens de deliberatie “van een lichaam of de fysieke aanwezigheid vereist van alle leden van dat lichaam”. Als wij het laatste aanvaarden, kan elke afwezigheid, vrijwillig of opzettelijk, van sommige leden leiden tot de oplossing van het lichaam op die plaats en een gebrek aan consensus.

24372896780_73313c536f

Tijdens de Pontificale Goddelijke Liturgie voorgegaan door Z.A. de Oecumenische Patriarch Bartholomeos

De eerste kwestie kwam ten berde tijdens de sessies van het Vijfde Pre-conciliair Panorthodox Overlegorgaan, waar twee delegaties weigerden de gezamenlijke tekst te tekenen omdat de positie van hun Kerken niet aanvaard werden door alle leden van het Overlegorgaan, waardoor wij ons voor een impasse bevonden met de voorbereidingen voor het Concilie omdat een van de basis teksten ongetekend bleef door bepaalde delegaties.

De tweede zaak deed zich voor tijdens een recente bijeenkomst van het Speciale Comité om de procedures op te stellen van de verordeningen voor de Synode in Athene. Op die bijeenkomst trachtten bepaalde delegaties uitdrukkelijk een voorziening in te lassen in de verordeningen, bepalende dat wanneer een Kerk zich om welke reden ook terugtrekt uit de sessie van de Synode, de voorzitter verplicht is ervoor te zorgen dat die Kerk aanwezig is, en dat in het andere geval de Synode haar deliberaties niet kan verder zetten (ontbonden wordt) aangezien er geen consensus is. Hier hebben we een knelpunt als wij consensus beschouwen als toe te passen op zowel de afwezigen als de aanwezigen.

Ik wil u openhartig zeggen dat onze zeer heilige Kerk en wij persoonlijk de niet realisatie van een Synode kunnen bevatten of aanvaarden dat zou werken onder het zwaard van Damocles van ontbinding mocht een of meer Kerken beslissen zich terug te trekken. Een Synode die onder de dreiging van ontbinding moet werken kan beter helemaal niet bijeenkomen.

De Traditie van de Kerk kent vele voorbeelden waar conciliariteit toegepast wordt in Raden, zelfs in Oecumenische Concilies, wanneer bepaalde Kerken afwezig waren op sessies van de Synode, soms buiten hun wil maar soms ook bewust, zonder dat dit hun werking belette. Vele Synodesbesluiten werden retroactief erkend  door hen die er niet aan deelnamen. Voor zover we weten is er geen historisch precedent waarbij een consensus afhing van fysieke aanwezigheid.

Groepsfoto van de bijeenkomst, de Synaxis van de Primaten van de Orthodoxe Kerk met hun medewerkers.

Groepsfoto van de bijeenkomst, de Synaxis van de Primaten van de Orthodoxe Kerk met hun medewerkers.

Daarom moeten wij allen deze zaak broederlijk en met liefde uitpraten.

Wij leggen deze kwesties voor aan uw liefde, broeders, als bijzonder voor onze deliberatie en beslissing opdat we in unanimiteit mogen deelnemen aan de Heilige en Grote Synode. Los van deze kwesties, zijn er nog enkele andere punten van praktische aard, die we moeten oplossen in het licht van de Synode. Als voorbeeld noemen we er hier enkele:

 a)   De duur van de Synode. We weten niet wat u hierover denkt, maar naar onze mening zal, gezien het aantal, de omvang en het belang van de items ter discussie, de Synode minstens twee weken moeten duren, zeker als we ook de liturgische en andere evenementen in gedachten houden, die aan de sessies zouden toegevoegd worden.

b)   De procedure en plaatsing van de Voorzitter en Primaten vastgelegd op onze laatste Synaxis zal een speciale afstand scheppen tussen hen en de leden van hun delegaties, wat de communicatie tussen de Primaten en hun delegaties zal bemoeilijken. Dit praktisch aspect moet herbekeken en opgelost worden.

c)    We moeten prompt een Inter-Orthodox Secretariaat van de Synode oprichten, dat zal werken naast het bestaande Secretariaat voor de Voorbereiding van de Synode, gezien de moeilijke maar wel zeer belangrijke taak de Synode te promoten bij de totaliteit van de Orthodoxe Kerk en de wereld daarbuiten, door de aanvaarde teksten te publiceren en te verdelen, zodat de Synode de reacties van de gelovigen en de wereld kan vernemen en die in gedachten te houden bij haar werk voor zover mogelijk.

d)   Tenslotte, zal het weldra noodzakelijk zijn de praktische zaak van het financiële plaatje voor te leggen aan de Synode, die gezien de omvang de mogelijkheden van het Oecumenisch Patriarchaat te boven gaat. Zoals u reeds weet, door de voorbereidingen over decennia voor de Heilige en Grote Synode, draagt het Oecumenisch Patriarchaat de lasten van de financiële uitgaven voor de vele samenkomsten van de Voorbereidende en Preconciliaire Conferenties, en van Synaxis bijeenkomsten van de Primaten. Zij deed dit in het verleden en zal dit graag blijven doen. Nu echter hebben wij de bijdrage nodig van elke Kerk, naar eigen kunnen, voor een gemeenschappelijk fonds gecontroleerd op een Inter-Orthodox niveau om de vele en grote uitgaven te kunnen dragen die nodig zijn om, met Gods genade, een dergelijke onderneming als de Heilige en Grote Synode mogelijk te maken. We zijn ervan overtuigd dat alle zuster Kerken dit zullen erkennen en zullen bijdragen, elk naar eigen vermogen.

De Primaten van de Orthodoxe Kerk

Dierbare geliefde en zeer geachte broeders in Christus,

We hebben een kort overzicht gegeven van de kwesties die, naar onze mening, nog hangende zijn en op een oplossing wachten van ons als Primaten van de zuster Kerken. U zal beslissen welke van deze punten een onmiddellijke oplossing vereisen en of er ook andere kwesties zijn waar onze huidige Synaxis zich moet over buigen. Wij kijken uit naar uw opmerkingen ter zake.

Achter onze voorstellen schuilt de overtuiging dat wij allen met dezelfde geestdrift uitkijken naar de convocatie van de Heilige en Grote Synode van onze zeer heilige Kerk. Vooral, zoals wij al stelden, dat de “toegewezen tijd kort is” (I Cor. 7, 29) aangezien meer dan vijftig jaar uitstel en opschorting onze Kerk behoorlijk te kijk gesteld heeft bij onze tegenstrevers en vrienden, om nog niet te spreken van God en de Geschiedenis. Laat ons daarom, snel doorgaan met de taak die voor ons ligt, “kijkend naar Jezus de pionier en voltooier van ons geloof” (Hebr. 12,2), die door de tussenkomsten van zijn Al-Reine Moeder en alle Heiligen “ons niet verweesd zal achterlaten” (cf. Joh. 14, 18), maar ons door de Heilige Geest zal verenigen in dezelfde plaats als de Synode, zoals Hij ons verenigt in Zijn lichaam en bloed. “Wat onmogelijk is voor stervelingen is mogelijk voor God” (Lucas 18,27).

Daarom, broeders, verheug u in de Heer, en moge de God van liefde en vrede met u zijn” (cf. 2 Cor. 13,11). Amen!

Met veel dank aan Wim Charlet voor de vertaling

Meer informatie:

Voor de Engelse tekst: KLIK HIER

Video “Over de Synaxis of het overleg van de Primaten van de Orthodoxe Kerk 2016”
In de Orthodoxe Kerk Heilige Catherine in Chambésy te Geniève Zwitseland
Voor de video: KLIK HIER

En marche vers le grand Concile des Eglises Orthodoxes /Reportage KTO

Voor de reportage: KLIK HIER

Tijdens de slotviering met Z.A. de Oecumenische Patriarch Bartholomeos

Tijdens de slotviering met Z.A. de Oecumenische Patriarch Bartholomeos

©2015 Orthodoxe Parochie Brugge.
Top
Zoeken: